Οταν υπέρμετρη εξουσία δίνεται σε έναν άνθρωπο ανώριμο και με επικίνδυνο χαρακτήρα, σε κάποιον που αναζητεί την προσοχή όλων και τον θαυμασμό των χειρότερων στοιχείων της κοινωνίας, το αποτέλεσμα δεν αργεί να φανεί. Το είδαμε με την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Το βλέπουμε σήμερα με την αγορά του Twitter από τον Ελον Μασκ. Λίγες μόνο ώρες μετά την «άλωση», ο πορθητής του κάστρου με τους 240 εκατ. χρήστες δήλωσε: «Το πουλί ελευθερώθηκε». Αποδεικνύοντας την ελευθερία του γαλάζιου πτηνού, ο ίδιος προώθησε στους 112 (και βάλε) εκατ. ακολούθους του σύνδεσμο σε άρθρο από ιστότοπο που εξειδικεύεται στην παραγωγή ψεμάτων.
Η πρόθεση του πλουσιότερου ανθρώπου του κόσμου για λιγότερο έλεγχο του περιεχομένου των αναρτήσεων στο Twitter, και για μαζικές απολύσεις προσωπικού, εγείρουν τον κίνδυνο η πλατφόρμα να πλημμυρίσει από ακόμη περισσότερα ψεύδη και από ακόμη περισσότερη μισαλλοδοξία απ’ αυτήν που ήδη απωθεί κόσμο.
Η προσπάθεια της Ε.Ε. να καθιστά υπεύθυνες τις πλατφόρμες για την ύλη των αναρτήσεων ίσως να έχει κάποιο αποτέλεσμα εντός Ε.Ε.
Βασικά ερωτήματα για κάθε μέσο ενημέρωσης είναι ποια είναι η ιδιοκτησία του, σε τι προσβλέπουν οι ιδιοκτήτες, και ποιο είναι το ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο κινούνται όσον αφορά το πολίτευμα (δημοκρατικό ή αυταρχικό), το πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο. Η υπόθεση του Twitter, όπως και του Facebook και άλλων κολοσσών, ξεφεύγει απ’ αυτά τα ερωτήματα επειδή αυτές οι εταιρείες δεν αποτελούν μόνο μέσα ενημέρωσης τα ίδια αλλά είναι το οικοσύστημα στο οποίο αναπτύσσονται τα πολιτικά και, ενίοτε, κοινωνικά ρεύματα που επηρεάζουν και όσους βρίσκονται εκτός της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Το Twitter, π.χ., δίνει φωνή σε πηγές πέρα από τις «παραδοσιακές» (έντυπες και οπτικοακουστικές), με όλα τα θετικά που πηγάζουν από τον πλουραλισμό της ενημέρωσης. Ομως, εγείρεται και ο κίνδυνος η χειραγώγηση της πλατφόρμας να ευνοήσει το ψέμα, το μίσος και ποικίλα συμφέροντα.
Αρκετές φορές (και στην Ελλάδα) βλέπουμε θέμα να φουντώνει στο Twitter πριν τα ΜΜΕ καταπιαστούν με αυτό, αναγκάζοντας τους πολιτικούς να αντιμετωπίσουν ζητήματα που θα προτιμούσαν να αγνοήσουν. Ενώ η αξιοπιστία όσων γράφονται στο Twitter κ.ά. ήδη υπονομεύεται από τη γενικότερη πόλωση, οι πλατφόρμες συμβάλλουν στην περαιτέρω πόλωση. Πριν, για να αποφύγουν τις επικρίσεις, ήθελαν να δείξουν ότι ασκούν κάποιον έλεγχο, αποκλείοντας «επικίνδυνους» λογαριασμούς. Τώρα και αυτό φαίνεται να αλλάζει.
Πώς θα επιζήσουν τα πουλιά όταν ο αέρας ο ίδιος είναι δηλητηριασμένος; Υπάρχει πολυφωνία όταν ολοένα λιγότεροι ελέγχουν το οικοσύστημα της ενημέρωσης; Υπάρχει ελευθερία χωρίς αντικειμενική επικοινωνία στην «ψηφιακή πλατεία»; Η προσπάθεια της Ε.Ε. να καθιστά υπεύθυνες τις πλατφόρμες για την ύλη των αναρτήσεων ίσως να έχει κάποιο αποτέλεσμα εντός Ε.Ε. Ομως, και οι αυστηρότερες κυρώσεις δεν πτοούν εάν η τοξικότητα αποφέρει κέρδη. Μόνος δρόμος είναι να υπάρξουν εναλλακτικές που επιδιώκουν υπευθυνότητα και αξιοπιστία. Θα αναπτύξουμε αυτές τις σκέψεις σε μελλοντικό σχόλιο.