Μου ξέφυγε το θέμα μέσα από το χέρια. Θα μπορούσα σε τέσσερις Κυριακές να σκορπίσω σχεδόν 4.000 λέξεις για τη Λιζ Τρας. Αλλά κάτι με έσπρωχνε μακριά, κάτι σαν άρνηση με έκανε να το αποφεύγω. Ενόσω τελείωνα το κατατοπιστικότατο βιβλίο με την επίκαιρη (πάντα) θεματολογία «γιατί επιλέγουμε τους λάθος πολιτικούς», πληροφορούμαι ότι κυκλοφορεί η βιογραφία της πιο βραχύβιας πρωθυπουργού στην ιστορία της χώρας. O τίτλος: «Out of the blue», ο υπότιτλος: «Η αναπάντεχη άνοδος και η ταχύτατη πτώση της Λις Τρας». Θέλω να ενημερωθώ, σκέφτηκα. Ποιοι είναι οι δημοσιογράφοι που έζησαν αυτή τη μεγάλη δοκιμασία; Ξεκίνησαν ως βιογράφοι και κατέληξαν να συντάσσουν νεκρολογία. Τον Αύγουστο αποφασίζουν να γράψουν μια πολιτική βιογραφία με αρχικό τίτλο «Η εκπληκτική άνοδος της Λιζ Τρας» με σκοπό να πουληθεί τα Χριστούγεννα, και το πόνημα, διακινείται ως ανέκδοτο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες. Αντιλήφθηκαν ότι οι πωλήσεις θα είναι μηδαμινές και επέλεξαν να χαρίσουν αποσπάσματα στις εφημερίδες. Ποια ήταν τελικά η κυρία με τα εκρηκτικά και ήθελε να ανατινάξει την οικονομία; Μια μεσήλικη επαναστάτρια; Μια μεσοαστή αντάρτισσα ή μια τολμηρή αντισυμβατική πολιτικός που ξορκίζει την πλήξη;
Η ενεργητικότητά της, η «ανησυχία» της, μαθαίνω ότι προέρχεται από την εναλλαγή ροφημάτων και ποτών. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, άπειροι διπλοί εσπρέσο εναλλάσσονται με κρασί. Στο γραφείο, η μηχανή του εσπρέσο μετακινείται, μαζί της, από αίθουσα σε αίθουσα. Στα επαγγελματικά της ταξίδια, ως υπ. Εμπορίου και υπ. Εξωτερικών, οι βοηθοί έσπευδαν προς εύρεση καφέ από «ανεξάρτητους παραγωγούς». Το μεσημεριανό έπρεπε να είναι ζεστό, εκείνη τη στιγμή προετοιμασμένο, όχι πακεταρισμένα σάντουιτς και τέτοια, και κυρίως τίποτα με μαγιονέζα. Ενα μπουκάλι άσπρο κρασί την περίμενε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, αλλά η πόση ξεκινούσε από το αεροδρόμιο και συνεχιζόταν κατά τη διάρκεια της πτήσης. Αυτά σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις.
Ολοι ασχολούμαστε με την ανικανότητα του πολιτικού προσωπικού –στην καλύτερη περίπτωση– όταν δεν επιβεβαιώνεται ο χειρότερος φόβος μας που αφορά τη διαφθορά, αλλά αμελούμε τα ενδιάμεσα, τα πιο απλά, την ανθρώπινη, ιλαροτραγική πλευρά των πολιτικών. Η Λιζ Τρας διετέλεσε υπ. Εμπορίου τη δύσκολη για τις συνδιαλλαγές περίοδο μετά το Brexit. Το πολιτικό της ένστικτο της ψιθύριζε ότι η δουλειά της είναι το λιανικό εμπόριο. Αντιλήφθηκε ότι καλείται να πουλήσει το προϊόν «Βρετανία». Και πίστεψε ότι η καλύτερη προώθηση του προϊόντος «Βρετανία» ήταν ο ίδιος της ο εαυτός. Με τη γνωστή μέθοδο, μια εικόνα χίλιες λέξεις, διέσπειρε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκατοντάδες φωτογραφίες της ως παρακαταθήκη για το μέλλον. Λίγο λιγότερες από πέντε την ημέρα, ήτοι ένα στιγμιότυπο κάθε πέντε ώρες στη δουλειά. Τζόγκινγκ στη Νέα Υόρκη, πάνω σε τανκς στην Εσθονία, με ψεύτικο γούνινο καπέλο στην Κόκκινη Πλατεία –τον Φεβρουάριο του 2021–, σχεδόν πανομοιότυπη με το εικονικό στιγμιότυπο της Μάργκαρετ Θάτσερ προ 35ετίας. Αλλά αξίζει να σταθούμε στην ιστορία πίσω από τις φωτογραφίες. Πόσες ώρες εργασίας χάνονται, πόσος κόσμος αναμένει εκνευρισμένος, πώς οι προτεραιότητες αλλάζουν όταν η προσοχή αποσπάται για να διοχετευθεί σε κάθε αποτύπωση;
Ενα από τα πρώτα της ταξίδια ήταν στη Νέα Ζηλανδία. Ο Βρετανός πρέσβης βρισκόταν εκεί για να την προϋπαντήσει. Μόνο που η Λιζ Τρας είχε εξαφανιστεί. Εψαχνε το τέλειο σημείο για να φωτογραφηθεί. Οι αξιωματούχοι αμήχανα παίρνουν την πρωτοβουλία να συστηθούν με τον πρέσβη. Οταν εκείνη, φουριόζα, εμφανίζεται, παραβλέπει τον ανώτατο αξιωματούχο διαμηνύοντάς τους ότι δεν μπορεί απλώς να βγάλει μια φωτογραφία έξω από το αεροδρόμιο και πρέπει να σπεύσουν να βρουν ένα σημείο με καλύτερο φως. Βρίσκουν την ευκταία τοποθεσία φωτογράφισης και επιβιβάζονται ξανά στο αυτοκίνητο όπου οι συνάδελφοι ξεκινούν την ενημέρωση για την επικείμενη συνάντηση. Η Τρας τους αγνοεί, είναι προσκολλημένη στην οθόνη του κινητού της, έπειτα από αρκετή ώρα γυρνάει, τους κοιτάει και τους λέει «τώρα ασχολούμαι με τα social media». Δίνοντας τον τόνο για τις προτεραιότητες τόσο σε αυτό όσο και στα υπόλοιπα ταξίδια που θα ακολουθήσουν.
Ως υπουργός Εμπορίου η Λιζ Τρας πίστεψε ότι η καλύτερη προώ-θηση του προϊόντος «Βρετανία» ήταν ο ίδιος της ο εαυτός.
Την επομένη αναχωρούν για την Αυστραλία, η εξάωρη επίσκεψη στο Σίδνεϊ είναι οργανωμένη γύρω από ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα. Στην άφιξη η υπουργός ζητάει να παρακάμψουν για να επισκεφθούν ένα καφέ που σερβίρει «αγγλικό καφέ». Μετά άπειρα πισωγυρίσματα στη γραφική περιοχή της πόλης, παίρνει τον καφέ στα χέρια και ποζάρει για το στιγμιότυπο που βοηθάει τη «σημαντική εξαγωγική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών». Η επόμενη φωτογραφία όμως θα είναι η σημαντικότερη για την προώθηση της Αγγλίας του Brexit. Η βροχή και η όπερα του Σίδνεϊ στο φόντο κρίνονται ως το τέλειο σημείο απαθανατισμού. Ανοίγει το πορτμπαγκάζ και βγαίνουν τα αξεσουάρ. Ενα βρετανικής κατασκευής ποδήλατο και μια ομπρέλα με τη σημαία της Αγγλίας. Ανεβαίνει στο ποδήλατο, κρατάει την ομπρέλα, προβάρει το χαμόγελο. Είναι μια μακρά διαδικασία και το αποτέλεσμα απογοητεύει την υπουργό. Δεκάδες στιγμιότυπα απορρίπτονται και ένα θα αναρτηθεί με τη λεζάντα: «Ανέβα στο ποδήλατο και ψάξε ευκαιρίες για εξαγωγές». Η υπουργός χαρούμενη δηλώνει ότι «κανένα δελτίο Τύπου δεν μπορεί να περιγράψει καλύτερα από αυτή τη φωτογραφία το αντικείμενο εργασίας μου». Με μιάμιση ώρα καθυστέρηση φθάνουν στη συνάντηση όπου τους περιμένουν ομογενείς και επιχειρηματίες. Σκορπίζει χειραψίες για μισή ώρα και μετά αποφασίζει να αποχωρήσει.
Θα έπρεπε να γελάω με όλα αυτά, αλλά δεν είναι αστεία. Είναι το ίδιο πρόσωπο που πήγε να εφαρμόσει ένα ανεδαφικό οικονομικό πρόγραμμα. Εναν νέο δημόσιο δανεισμό που θα χρηματοδοτούσε μεγάλη μείωση φόρων στα ανώτατα εισοδήματα με στόχο την ουτοπία μιας «ανάπτυξης για όλους». Οτι η εξουσία διαχέει παραισθησιογόνα το γνωρίζουμε. Το ότι η εξουσία είναι επίσης μαγνήτης για τους μακιαβελικούς, τους νάρκισσους, ενίοτε για τους ψυχικά διαταραγμένους, επίσης το γνωρίζουμε. Οτι τα social media δυναμιτίζουν τις ψευδαισθήσεις τού κάθε κοινότοπου μεσήλικα που ζει μέσω της οθόνης μια δεύτερη νεότητα, αυτό κι αν το γνωρίζουμε. Αλλά το ότι μια πολιτικός με αποπροσανατολισμένη κρίση αεροβατεί στα όρια της απώλειας επαφής με την πραγματικότητα είναι σκανδαλωδώς φαιδρό. Πήρε όμως το μάθημά της από τον πολύ νεαρό βοηθό της. Οταν του ζήτησε να της κλείσει ραντεβού «για χτένισμα» στις επτά το πρωί, περίμενε μάταια. Ο κομμωτής ποτέ δεν εμφανίστηκε. Η υπουργός επικοινωνεί με τον βοηθό και το τηλεφώνημα τον βρίσκει σε κακή κατάσταση, στο μπάνιο ενός μπαρ στη Νέα Υόρκη όπου είχε περάσει τη νύχτα διασκεδάζοντας. «Δεν έχω κλείσει κανένα ραντεβού, δεν γνωρίζω καν τι σημαίνει η λέξη “χτένισμα”», της απαντάει. Ηταν μια χαμένη, αντισυμβατική μέρα χωρίς την αυταπάτη της υπέρβασης μέσω των φωτογραφιών.
* Η κ. Ελεάννα Βλαστού ζει στο Λονδίνο και είναι συγγραφέας.