Πώς γελοιοποιούνται οι θεσμοί

Πώς γελοιοποιούνται οι θεσμοί

3' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι εντυπωσιακό πόσο πρόθυμα αυτογελοιοποιούνται μερικοί άνθρωποι προκειμένου να περισώσουν τα προσχήματα σωστής συμπεριφοράς. Ο βουλευτής Ανδρέας Πάτσης δεν παρέβη απλώς τον νόμο (μεταξύ άλλων είναι ιδιοκτήτης εξωχώριων εταιρειών, παρείχε νομικές υπηρεσίες στα ΕΛΤΑ κ.λπ.)· το χειρότερο είναι ότι, μικρονοϊκά, αρνήθηκε να αναδεχθεί την ευθύνη του.

Αν και δικηγόρος, «δεν γνώριζα» λέει για το ασυμβίβαστο της βουλευτικής ιδιότητας με τη συμμετοχή σε εξωχώρια εταιρεία. Η αυτοδηλούμενη άγνοια δεν του αρκεί για την αυτοαπαλλαγή του. Πιστεύει, επιπλέον, ότι απαλλάσσεται από τις ευθύνες του όταν οι θεσμικώς αρμόδιοι αδρανούν. «Η συνεργασία μου με τα ΕΛΤΑ δεν [ήταν] κρυφή. […] Κανένας δεν μου είπε ότι [η ιδιοκτησία εξωχώριας εταιρείας] ήταν παράνομη», είπε. Σε απλά ελληνικά: εγώ λέω ότι δεν ήξερα, αλλά εσείς γιατί δεν με προστατεύσατε από τον εαυτό μου;

Φυσικά και ήξερε. Eνας πεπειραμένος δικηγόρος με διεθνή δραστηριότητα, όπως αυτός, γνωρίζει άριστα τι δεν επιτρέπεται να κάνει ως βουλευτής. Oτι προτίμησε την αυτογελοιοποίηση της προσποιητής άγνοιας από τη θαρραλέα παραδοχή της ενοχής απο-καλύπτει κάτι γι’ αυτόν. Απο-καλύπτει, όμως, κάτι και για μας ως δημοκρατική πολιτεία – τη γελοιοποίηση των θεσμών ελέγχου των πολιτικών.

Κοινοβουλευτική ερώτηση βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, τον Ιούνιο 2021, για τις συναλλαγές του κ. Πάτση με τα ΕΛΤΑ έμεινε αναπάντητη! Η Επιτροπή Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης (εφεξής: επιτροπή) εξέτασε, μετά από καταγγελία του δημοσιογράφου κ. Κουκάκη, τη δήλωση του κ. Πάτση για το 2019. Τι βρήκε; Σύμφωνα με την αποστειρωμένη φρασεολογία του προέδρου της επιτροπής κ. Μπούρα, «εντοπίστηκαν από τον αρμόδιο ορκωτό λογιστή […] ανακρίβειες στην καταγραφή των συμμετοχών του και μη δηλωθείσα επένδυση».

Τι έκανε η επιτροπή; Μετά από «εισήγηση του ανώτατου δικαστικού λειτουργού που χειρίστηκε την υπόθεση», λέει πονηρά ο κ. Μπούρας, «προσκομίστηκαν τα απαραίτητα παραστατικά στις εμπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις του [κ. Πάτση], που έγιναν αποδεκτές από την επιτροπή». Oπως βλέπετε, δεν είναι μόνον ο κ. Πάτσης που αποποιείται τις ευθύνες του. Ο πρόεδρος της επιτροπής δακτυλοδεικτεί τον δικαστικό λειτουργό, θολώνοντας έτσι την αλήθεια: η απαλλακτική απόφαση δεν ήταν του εισηγητή-δικαστικού λειτουργού, αλλά της επιτροπής, συνεπώς και δική του (του προέδρου). Μόνο αφότου η υπόθεση Πάτση πήρε τεράστια δημοσιότητα ξύπνησε η επιτροπή, παραπέμποντας τον βουλευτή στη Δικαιοσύνη για σωρεία παραβάσεων. Πώς εξηγεί τη μέχρι τώρα ευμενή μεταχείρισή του;

Μήπως πρόκειται για μεμονωμένη αστοχία; Για την τριετία 2018-2020, από τις 56 καταγγελίες οι 52 απορρίφθηκαν από την επιτροπή. Στο συναρπαστικό βιβλίο του «Ελέγχοντας το “πόθεν έσχες” πολιτικών: Η ματιά του δικαστή και η ματιά των πολιτικών» (Εκδόσεις Πληθώρα, 2018), ο Φίλης Αρναούτογλου, πρώην αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, εκθέτει παραστατικά την εμπειρία της συμμετοχής του στην επιτροπή (2004-2007). Σπάνια διαθέτουμε έγκυρες μαρτυρίες για τη λειτουργία κρίσιμων θεσμών. Το βιβλίο του κ. Αρναούτογλου είναι μια τέτοια πολύτιμη μαρτυρία. Πέρασε απαρατήρητο.

Τα κόμματα δεν έχουν τη διάθεση να ασκήσουν ουσιαστικά την ελεγκτική λειτουργία που προνοεί ο νόμος για το «πόθεν έσχες» των βουλευτών.

Ο συγγραφέας δείχνει εμπεριστατωμένα την εν πολλοίς διακοσμητική λειτουργία της επιτροπής για τον έλεγχο, υποτίθεται, του «πόθεν έσχες» των βουλευτών. Τα κόμματα δεν έχουν τη διάθεση να ασκήσουν ουσιαστικά την ελεγκτική λειτουργία που προνοεί ο νόμος. Συχνά συμπλέουν μαζί τους και δικαστικοί λειτουργοί (ο κ. Αρναούτογλου διατυπώνει ενδιαφέρουσες σκέψεις για την πολιτική-δικαστική διαπλοκή, αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση).

Τον ανώτατο δικαστή απασχολούσε έντονα το ερώτημα: Πώς μπορεί η επιτροπή να ελέγξει, ως εκ του νόμου ώφειλε, την ειλικρίνεια των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των βουλευτών; Τα πολιτικά μέλη της επιτροπής, ωστόσο, δεν τα προβλημάτιζε ιδιαίτερα κάτι τέτοιο. Γιατί; Διότι, όπως έλεγε μοιρολατρικά ο τότε πρόεδρος της επιτροπής, «το αληθές περιεχόμενο των δηλώσεων είναι αδύνατον να βεβαιωθεί από την επιτροπή». Ο κ. Αρναούτογλου αντέτεινε, πραγματιστικά, όπως η επιτροπή ελέγξει εξονυχιστικά εκείνες τις λίγες δηλώσεις υπουργών που χειρίστηκαν μεγάλες προμήθειες (π.χ. υπουργοί Αμυνας), σε συνάφεια με την κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών τους. Η επιτροπή απέρριψε την πρόταση. Τα κόμματα έπαιζαν την κολοκυθιά. Ποιους να ελέγξουμε; Αν δεν μπορούμε να τους ελέγξουμε όλους, να μην ελέγξουμε κανέναν! «Αν επιλέξουμε κάποιους [από το σύνολο], θα τους προκαλέσουμε πολιτική ζημιά. Κι αυτό δεν είναι δίκαιο», είπε ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ.

Απτόητος ο κ. Αρναούτογλου, έχοντας δει στα ΜΜΕ τον πολυτελή γάμο του πρώην υπουργού Αμυνας Ακη Τσοχατζόπουλου στο Παρίσι, ζητάει τον έλεγχο της δήλωσής του. Πώς συνάδει η διαβίωσή του με τα οικονομικά στοιχεία που δήλωσε; Ζητήθηκαν διευκρινίσεις από τον Τσοχατζόπουλο. Είχε κάνει λάθος, ανέφερε στον ορκωτό λογιστή: στη θέση των καταθέσεων μπήκαν οι δαπάνες! Ο πρόεδρος της επιτροπής ζητάει περαιτέρω προφορικές διευκρινίσεις από τον πρώην υπουργό, τις οποίες μεταφέρει στην επιτροπή. Με εξαίρεση τον κ. Αρναούτογλου, η επιτροπή πείθεται από τις προφορικές διευκρινίσεις. Ουδέν μεμπτόν για τον Ακη Τσοχατζόπουλο. Ολα καλά!

Με αυτή τη νοοτροπία της επιτροπής για τον έλεγχο του «πόθεν έσχες» είναι απορίας άξιον πώς ξεφεύγουν βουλευτές σαν τον κ. Πάτση; Ρητορικό το ερώτημα. Θα επανέλθω.

* Ο κ. Χαρίδημος Κ. Τσούκας (www.htsoukas.com) είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και ερευνητής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Warwick.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή