«Στις 18, σοσιαλισμό»

1' 40" χρόνος ανάγνωσης

Υπήρχε και μια άλλη επέτειος στις 17 Νοεμβρίου. Το 1974, ένα χρόνο μετά την εξέγερση στο Πολυτεχνείο, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αποτίοντας φόρο τιμής σε εκείνη την ημέρα του 1973, διενήργησε εκλογές, τις πρώτες μετά το 1964. Θυμάμαι τότε πως αυτή η επιλογή του Καραμανλή προκάλεσε τις αντιδράσεις των νεολαιών σύμπασας της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ γιατί μετέθετε τον πρώτο εορτασμό της εξέγερσης μία εβδομάδα αργότερα. Ως γνωστόν σε εκείνες τις εκλογές η νεοϊδρυθείσα Νέα Δημοκρατία έλαβε το θηριώδες 54,37%, καθώς οι Ελληνες πολίτες, φρονίμως σκεπτόμενοι, ήθελαν η μετάβαση στη Δημοκρατία να πραγματοποιηθεί υπό την ηγεσία του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Το αποτέλεσμα ήταν έκπληξη ως προς την έκταση της νίκης της Νέας Δημοκρατίας, ενώ έσπειρε απογοήτευση στα στελέχη και στους φίλους του ΠΑΣΟΚ, καθώς και στον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου, γιατί οι ογκωδέστατες και γεμάτες παλμό προεκλογικές συγκεντρώσεις προμήνυαν ένα πολύ καλύτερο αποτέλεσμα από το 13,58%. Για όσους τα έχουν λησμονήσει αυτά να θυμίσω πως το κυρίαρχο σύνθημα των συγκεντρώσεων του ΠΑΣΟΚ ήταν «στις 18 σοσιαλισμό». Αλλά στις 18 ήρθε η απογοήτευση που ήταν τόσο μεγάλη, ώστε την επόμενη Κυριακή, στην πορεία για την πρώτη επέτειο του Πολυτεχνείου, τα μπλοκ της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ να κραυγάζουν το σύνθημα «λαέ, ντροπή σου για την εκλογή σου».

Με την πτώση της δικτατορίας ήρθε στο προσκήνιο μια ριζοσπαστικοποιημένη νεολαία η οποία ζητούσε μέσα σε λίγες εβδομάδες να δημιουργηθούν συνθήκες που απαιτούν άλλους χρόνους ωρίμανσης. Ως γνωστόν, λόγω χούντας, η ελληνική νεολαία δεν έζησε το καμίνι της αμφισβήτησης του 1968 που κυριάρχησε σχεδόν σε όλα τα πανεπιστήμια της Δυτικής Ευρώπης. Το καζάνι σιγόβραζε κάτω από το καπάκι και εκτινάχθηκε απότομα και με θόρυβο με την πτώση της δικτατορίας. Αυτόν τον ταχύρρυθμο ριζοσπαστισμό τον πλήρωσε πρωτίστως η παραδοσιακή Αριστερά, η οποία είδε ένα νεόκοπο κόμμα να υποκλέπτει τα συνθήματά της, τους ψηφοφόρους της, τα αιτήματά της.

Αν κρατάμε κάτι από τις 18 Νοεμβρίου 1974 είναι ο σχηματισμός της πρώτης εκλεγμένης κυβέρνησης μετά δέκα χρόνια, που ήταν και η αφετηρία της μεταπολιτευτικής μας δημοκρατίας. Πάντως στις 18 δεν είχαμε σοσιαλισμό. Ευτυχώς!