Ξεκινάει αύριο στο Κατάρ το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου. Η φετινή διοργάνωση έχει μια ιδιαιτερότητα: πραγματοποιείται σε περίοδο χειμερινή.
Κανονικά, το Μουντιάλ, όπως έχουμε μάθει να το λέμε, πραγματοποιείται σε μήνες καλοκαιρινούς. Τους χειμερινούς μήνες, οι ποδοσφαιριστές βρίσκονται σε φουλ πρόγραμμα με τους συλλόγους τους, τα εθνικά πρωταθλήματά τους, τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις (Τσάμπιονς Λιγκ κ.τ.λ.).
Εάν το Μουντιάλ στο Κατάρ διε-ξαγόταν μήνα Αύγουστο, θα είχαμε μαζικούς θανάτους ποδοσφαιριστών (και ίσως φιλάθλων ακόμα) από θερμοπληξία. Θα ήταν αδύνατον να παίξει κάποιος μπάλα για ενενήντα λεπτά (ή και περισσότερο) ακόμα και σε ώρα νυχτερινή. Η ζέστη εκεί είναι απλώς απερίγραπτη.
Το Κατάρ ήθελε με πάθος να φιλοξενήσει τη διοργάνωση. Και να τη στήσει στην εντέλεια. Προφανώς και πρόκειται για στοίχημα οικονομικό, πολιτικό, διπλωματικό και επιχειρηματικό για το κράτος αυτό, που είναι το πρώτο αραβικό το οποίο θα φιλοξενήσει το Μουντιάλ.
Υπάρχει μια σκοτεινή πλευρά, όμως, που έχει ήδη σχολιαστεί διεθνώς. Ολο αυτό τον τελευταίο καιρό, η ηλεκτρονική αλληλογραφία πολλών από εμάς «βομβαρδίζεται» από μηνύματα φιλανθρωπικών οργανισμών αλλά και από ρεπορτάζ μεγάλων, διεθνών δημοσιογραφικών ομίλων για τις απάνθρωπες συνθήκες υπό τις οποίες εργάστηκαν άνθρωποι για να χτιστούν στάδια και εγκαταστάσεις στο Κατάρ. Γίνεται μάλιστα λόγος για πάρα πολλούς θανάτους εργατών όλο αυτό το διάστημα που προηγήθηκε.
Είναι κοινό μυστικό ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι ποτέ απλώς και μόνον ποδόσφαιρο, ειδικά σε επίπεδο εθνικών ομάδων. Υπάρχει μια πολιτισμική (και άρα ανθρωπολογική, πολιτική, κοινωνική και, βέβαια, οικονομική) διάσταση σε αυτό.
Το Κατάρ δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση: το πιο εξωτικό Μουντιάλ ίσως να είναι και το πιο σκοτεινό έως τώρα. Οι ακριβοπληρωμένοι ποδοσφαιριστές μπορούν να παίζουν χειμερινό μήνα, όχι όμως και το (πάμφθηνο) εργατικό δυναμικό.
Σε ένα πέρασμά μου από την Ντόχα του Κατάρ το 2010, μέσα από το καλά κλιματιζόμενο πούλμαν είδα δώδεκα η ώρα το μεσημέρι, με σαράντα δύο βαθμούς εκεί έξω, εργάτες (πιθανώς από Ινδία ή Πακιστάν ή Μπανγκλαντές) να επιδίδονται σε έργα οδοποιίας (με καυτή, αχνιστή πίσσα…). Ηταν οι μόνοι άνθρωποι που είδα εκείνη την ημέρα στους δρόμους της Ντόχα, θέλω να πω, που δεν βρίσκονταν μέσα σε κάποιο όχημα ή κτίριο. Ουδείς κυκλοφορούσε. Εκτός από αυτούς τους εργάτες.
Ηδη από τότε, στις ιστορίες για τη φρενήρη ανάπτυξη στη χώρα κυριαρχούσε η έντονη φημολογία της φρίκης. Υποθέτω ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε για το παρασκήνιο πίσω από το φετινό Μουντιάλ…