Οι αριθμοί που δημοσιεύονται με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών είναι συγκλονιστικοί. Μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από τα 15 της χρόνια και μετά. Το 55% των γυναικών έχει υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση. Μία στις είκοσι γυναίκες έχει βιαστεί. Αυτά όσον αφορά στοιχεία βασισμένα σε έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
Στην Ελλάδα, οι 7 στις 10 γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί είναι έγγαμες. Ειδικότερα: Tους πρώτους επτά μήνες του 2022 οι κλήσεις στην τηλεφωνική γραμμή «SOS 15900» για περιστατικά βίας μέσα στην οικογένεια ανήλθαν σε 2.090, ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι μόνο τους τελευταίους δύο μήνες, δηλαδή τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, έγιναν 708 κλήσεις. Πρόκειται για επίσημη ενημέρωση από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων. Η συντριπτική πλειονότητα των κλήσεων αφορούσε ξυλοδαρμό γυναίκας από τον σύζυγο ή τον σύντροφό της. Η βία κατά των γυναικών κρύβεται ύπουλα στους τέσσερις τοίχους των σπιτιών.
Η αύξηση των περιστατικών τα τελευταία χρόνια δεν πρέπει να μας σοκάρει. Οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους: Η πανδημία και οι περιορισμοί οδήγησαν τις σχέσεις στα άκρα, δοκίμασαν τις αντοχές και τις άμυνες, που εξασθένησαν, δυσκόλεψαν τη διαχείριση του θυμού και του άγχους, γέννησαν αρνητικά συναισθήματα, πυροδότησαν περισσότερες βίαιες συμπεριφορές.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι το ξέσπασμα του ΜeΤοο δημιούργησε ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για να μιλήσει μια γυναίκα και να καταγγείλει κακοποιητικές συμπεριφορές, δεν ένιωθε πια μόνη και αβοήθητη, αλλά μέλος μιας ομάδας με ισχυρούς δεσμούς και μεγάλο βαθμό αλληλεγγύης. Παράλληλα, όλες αυτές οι ιστορίες ευαισθητοποίησαν τον κόσμο, πλέον νοιάζονται πολύ περισσότεροι.
Το μεγάλο πρόβλημα με τη βία κατά των γυναικών και τις πολλές διαβαθμίσεις της είναι πως δεν γίνεται πάντα ορατή. Συχνά κρύβεται σε «λεπτομέρειες», σε μικρές καθημερινές χειρονομίες, ακόμη και σε βλέμματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη έρευνα της ActionAid διαπιστώθηκε ότι τα προκλητικά ανδρικά βλέμματα ή τα πρόστυχα αστεία στον χώρο εργασίας δεν θεωρούνται σεξουαλική παρενόχληση από τους άνδρες, παρόλο που οι 7 στις 10 γυναίκες δηλώνουν πως αυτές τις συμπεριφορές βιώνουν πολύ συχνά και οι περισσότερες γυναίκες τις εκλαμβάνουν ως σεξουαλική παρενόχληση.
Οι βίαιες συμπεριφορές, τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης είναι η κορυφή του προβλήματος, αλλά υπάρχει και το «υπέδαφος». Μια εμπεδωμένη κουλτούρα που μπορεί τυπικά να μη θεωρείται ακριβώς βία κατά των γυναικών, ούτε να μπορεί εύκολα να περιγραφεί ως τέτοια, ωστόσο την καλλιεργεί συστηματικά. Αν πραγματικά θέλουμε να την πολεμήσουμε, πρέπει από εκεί να ξεκινήσουμε.