Οσα συμβαίνουν στην Κίνα αυτόν τον καιρό είναι η συνέχεια του δράματος που ξεκίνησε πριν από σχεδόν τρία χρόνια, όταν ένας μυστηριώδης νέος κορωνοϊός άρχισε να σκορπάει θάνατο σε μια επαρχιακή πόλη, τη Γουχάν. Εκτοτε όλοι οι άνθρωποι μάθαμε περισσότερα απ’ όσα θα θέλαμε για τον κορωνοϊό και την ασθένεια COVID-19 που προκαλεί και για τη Γουχάν. Ενώ ο κορωνοϊός μας «ένωσε» όλους σε μια κοινή περιπέτεια στη σκιά μαρτυρικού θανάτου, η πανδημία ανέδειξε και τις διαφορές μεταξύ νοοτροπιών και καθεστώτων. Σήμερα αυτές οι διαφορές παραμένουν ορατές κυρίως στον τρόπο που η Κίνα διαχειρίζεται την πανδημία και πώς προχωρεί ο υπόλοιπος κόσμος. Ο αριθμός κρουσμάτων και θανάτων, η υγεία της οικονομίας, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η ευημερία της κοινωνίας είναι μέρη της δύσκολης εξίσωσης που κάθε κυβέρνηση καλείται να πετύχει. Στις δημοκρατίες οι κυβερνήσεις ελέγχονται από την αντιπολίτευση, τον Τύπο και τους πολίτες, είτε είναι ειδικοί είτε όχι. Το αποτέλεσμα βρίσκεται κάπου μεταξύ αυτών που θα ήθελαν να επιβάλουν οι κυβερνώντες (σύμφωνα με τις εισηγήσεις των ειδικών) και όσων επιτρέπει η κοινωνία, όπου πάντα θα υπάρχουν διαφωνούντες. Παρά τα λάθη, το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα έχει στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση της πρόκλησης. Τα αυταρχικά καθεστώτα εύκολα επιβάλλουν τις αποφάσεις τους, όμως δεν μπορούν να αλλάξουν πορεία όταν διαταράσσεται η κοινωνική ειρήνη.
Αυτή την πρόκληση αντιμετωπίζει σήμερα η Κίνα – την ανάγκη να χαλαρώσει την πολιτική της αυστηρής καραντίνας όπου υπάρχει κρούσμα COVID χωρίς να πληγεί το γόητρο του καθεστώτος, χωρίς να φαίνεται ότι υποκύπτει στις διαμαρτυρίες πολιτών. Είναι κοινός τόπος ότι ένα αυταρχικό καθεστώς κινδυνεύει περισσότερο όταν χαλαρώνει τα γκέμια της καταστολής. Γι’ αυτό καθεστώτα όπως αυτά που επέβαλαν ο Πούτιν και (στα χνάρια του) ο Ερντογάν ελέγχουν με τόση επιμονή την κοινή γνώμη. Οταν, όμως, οι πολίτες είναι πλέον τόσο απελπισμένοι ή οργισμένοι που ξεπερνούν τον φόβο τους για ένα σκληρό καθεστώς, όπως συμβαίνει πάλι στο Ιράν, τότε η διαμαρτυρία οδηγεί στη σύγκρουση, σε περισσότερη καταστολή και δυστυχία. Σε αυτή την περίπτωση το καθεστώς κινδυνεύει μόνο εάν δεν καταστείλει τις διαδηλώσεις ή εάν κάποια μέλη του αισθανθούν ότι απομακρύνονται σε μη βιώσιμο βαθμό από την ανοχή της «σιωπηλής πλειοψηφίας».
Ενώ ο κορωνοϊός μας «ένωσε» όλους σε μια κοινή περιπέτεια, η πανδημία ανέδειξε και τις διαφορές μεταξύ νοοτροπιών και καθεστώτων.
Στο Ιράν είναι προφανές ότι το θεοκρατικό καθεστώς δεν θα ενδώσει στην απαίτηση για περισσότερη ελευθερία των γυναικών και, συνεπώς, όλης της κοινωνίας. Θα συνεχίσει να καταπιέζει τους πολίτες. Δείχνει άκαμπτο και αδιόρθωτο. Η Κίνα, όμως, άρχισε να αλλάζει τακτική όσον αφορά την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, μόλις λίγες εβδομάδες αφού ο Σι Τζινπίνγκ επιβεβαίωσε την ηγεμονία του και ενώ το κράτος κινητοποιεί την τεχνολογική υπεροπλία που διαθέτει για να ελέγξει τους πολίτες. Οπότε, το πιθανότερο είναι η κυβέρνηση να γνωρίζει ότι, παρά την καταστολή, οι εκτεταμένες και επίμονες διαμαρτυρίες εγκυμονούν τέτοιους κινδύνους που είναι καλύτερο να διακινδυνεύσει κάποια χαλάρωση παρά να χάσει τον έλεγχο. Το κράτος, το οποίο κρίνει πως ό,τι είναι καλό για την κυβέρνηση είναι καλό για τη χώρα, επιχειρεί να εκτονώσει την πίεση όπως θα έπραττε μια δημοκρατία, όπου η επιτυχία της πολιτείας κρίνεται από την ευημερία του πολίτη.
Τα τελευταία χρόνια είναι φανερό ότι οι κοινωνίες των φιλελεύθερων δημοκρατιών αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις στο εσωτερικό και διεθνώς, με την εξάπλωση αυταρχικών καθεστώτων. Ομως, γίνεται ολοένα πιο σαφές ότι μόνο με δημοκρατία χτίζεται μέλλον στο μέτρο του ανθρώπου και όχι στην υπηρεσία μικρών ομάδων ισχυρών.