«Κυρία Μέρκελ», της λέει ο δημοσιογράφος, «δεν είστε πια καγκελάριος· αλλά φαίνεστε ακριβώς ίδια όπως πριν». «Και τι είχατε φανταστεί δηλαδή;», αντιδρά η Μέρκελ. «Οτι θα εμφανιζόμουν με αλογοουρά;».
Ανακοινώνοντας τη μετενσάρκωσή του σε ίδρυμα, ο Αντώνης Σαμαράς δεν εμφανίστηκε με αλογοουρά. Δεν εξέπληξε κανέναν. Ηταν απαράλλαχτος ο παλιός Σαμαράς – σαν τη Μέρκελ, την οποία έψεξε χωρίς να ονοματίσει. Για την ακρίβεια, ήταν ο πολιτικός εαυτός του όπως σταδιοδρόμησε πριν από το 2012 και μετά το 2014. (Ο Σαμαράς που διέλαμψε βραχέως με άλλη «κόμμωση», στο διάστημα από το 18,85% στις πρώτες εκλογές του 2012 έως τις ευρωεκλογές του 2014, ήταν παρένθεση).
Ολες οι ευάριθμες συνεντεύξεις και ομιλίες που έχει δώσει ο πρώην πρωθυπουργός στα χρόνια μετά την αποχώρησή του από την ηγεσία επαναλαμβάνουν το ίδιο ιδεολογικό συνταγολόγιο. Ο σαμαρικός κόσμος είναι γεμάτος δόλιους εχθρούς (οι Σκοπιανοί, οι μετανάστες, οι ακτιβιστές και οι δικαιωματιστές της πολιτικής ορθότητας) και νεκρούς ήρωες (ο Μιτεράν και η Θάτσερ, ο Μίκης και ο Ελύτης, ο Αβέρωφ). Είναι ένας κόσμος στον οποίο πρέπει διαρκώς να είμαστε σε πολεμική εγρήγορση (για «ιδεομαχίες», όπως είπε) προκειμένου να μη μας πάρουν την πατρίδα, τη θρησκευτική μας πίστη, ακόμη και το φύλο μας (αφού δεν πρέπει να επιτρέψουμε να πληγούν «τα ιερά πρόσωπα του πατέρα και της μητέρας»).
Ιδρυματικές εκδηλώσεις και εκλογικό παρόν.
Αυτό το μείγμα ανασφάλειας και νοσταλγίας («τα σχολεία ήταν καλύτερα πριν από σαράντα χρόνια») δεν είναι σύμπτωμα της ηλικίας. Τα υλικά αυτά συγκροτούν, σε επίπεδο συνθηματολογίας και ψυχολογίας, το ρεύμα που στις μεγάλες δημοκρατίες –όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Ιταλία– βρίσκει εκλογικό έδαφος στην αντιπαράθεσή του με την Ευρώπη, την παγκοσμιοποίηση, και τη «συστημική» Κεντροδεξιά.
Στην περίπτωση, βέβαια, του πρώην πρωθυπουργού, οι φοβίες αυτές δεν θα μπορούσαν να διατυπώνονται με λαχτάρα μιας νέας εκλογικής Ανοιξης. Ο χαρακτήρας των εξωτερικεύσεων ήταν ιδρυματικός. Αν κάτι αντήχησε στο πολιτικό παρόν, είναι οι παραπληρωματικές αναφορές Σαμαρά στις παρακολουθήσεις και την επιβεβλημένη ενότητα του κόμματος.
Φορτωμένος με το άχαρο προνόμιο να έχει δύο πρώην πρωθυπουργούς στην κοινοβουλευτική του ομάδα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είχε αισθανθεί τον ίσκιο τους, πριν από τις παρακολουθήσεις. Τώρα αμφότεροι ενεργοποιούνται, όχι για να τον αμφισβητήσουν ευθέως. Αλλά για να σκάψουν μια τάφρο – την περίμετρο που ορίζει την «εκτροπή».
Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Οτι όσο ο Μητσοτάκης προηγείται –και έχει ρεαλιστική προσδοκία για μια δεύτερη εντολή– κανείς δεν έχει συμφέρον να εκτροχιάσει το όχημα, στο οποίο όλοι επιβαίνουν. Αλλη σημασία έχει να είσαι πρώην σε ένα κόμμα που κυβερνά· και άλλη, αν είσαι μια εσωκομματική αλογόμυγα στην τσακισμένη ράχη των ηττημένων.