Το 2022 τελειώνει μέσα σε ένα σκηνικό ασύλληπτης πόλωσης και τοξικότητας. Πολλοί θεωρούν όμως ότι δεν έχουμε δει τίποτα ακόμη και πως τους επόμενους 3-4 μήνες θα εκπλαγούμε από το πόσο πιο κάτω πάει… Ελπίζω ότι έχουν άδικο. Γιατί η χώρα δεν το αντέχει.
Σοβαροί και συνετοί άνθρωποι υπάρχουν, και από τη μία και από την άλλη πλευρά του «φράχτη». Είναι πολύ λιγότεροι από τους ασόβαρους, που επίσης συναντάς παντού, συνιστούν οικουμενικό φαινόμενο. Υπάρχουν όμως και όταν τους μιλάς –πίσω από κλειστές πόρτες– λες «ναι, η χώρα έχει ελπίδα να πάει καλύτερα». Διαπιστώνεις ότι οι μετρημένοι και ικανοί άνθρωποι του δημοσίου βίου μπορούν να συμφωνήσουν στα ελάχιστα που μπορούν και πρέπει να γίνουν.
Παράδειγμα η Δικαιοσύνη. Πέρα από ιδεολογικές αντιπαραθέσεις ή και αγκυλώσεις είναι πλέον εδραιωμένη η πεποίθηση πως αν δεν αλλάξει κάτι στη λειτουργία και την απονομή της δικαιοσύνης ο τόπος δεν πρόκειται να πάει μπροστά. Κανείς δεν πρόκειται να επενδύσει, για παράδειγμα, αν δεν βγαίνουν γρήγορα και μέσα σε προβλέψιμο χρόνο δικαστικές αποφάσεις. Ούτε θα πιστέψει κανείς ότι οι θεσμοί λειτουργούν όταν πολύκροτες υποθέσεις χρειάζονται χρόνια για να εκδικαστούν, ενώ ενίοτε παραγράφονται. Το ζήτημα δεν είναι ιδεολογικό. Είναι πρακτικό και συντεχνιακό. Χρειάζεται μια κυβέρνηση που θα αποφασίσει να σπάσει αυγά και μια ευρύτατη συμμαχία που θα υποστηρίξει τη μεταρρύθμιση αυτή.
Είναι όμως από τις τομές που δύσκολα θα επιτευχθούν αν δεν συνεννοηθεί, σε κάποιον έστω βαθμό, η κυβέρνηση με την αντιπολίτευση. Οποια κυβέρνηση με όποια αντιπολίτευση. Ξέρω ότι αυτό ακούγεται παράδοξο, αν όχι γραφικό, στην εποχή μας. Εχει όμως σημασία να το πετύχουμε ή έστω να το προσπαθήσουμε. Τα έχουμε άλλωστε δοκιμάσει όλα προκειμένου να γίνουν οι δύσκολες μεταρρυθμίσεις. Από μνημόνια με το «πιστόλι» στον κρόταφο μέχρι ευρύτατες συναινέσεις (π.χ. για τις αλλαγές στα ΑΕΙ) που εξανεμίσθηκαν γιατί επικράτησε ο φόβος του πολιτικού κόστους.
Αν το καλοσκεφτεί κανείς, ποιος θα χάσει από μια τέτοια ειλικρινή προσπάθεια; Μπορεί να δυσαρεστηθούν κάποιες συντεχνίες. Αλλά η μεγάλη πλειοψηφία θα χαιρόταν να δει μια κυβέρνηση που θέλει να αλλάξει τα πράγματα και επιδιώκει τη συναίνεση με την αντιπολίτευση. Και επίσης θα επικροτούσε μια αντιπολίτευση που θα έβαζε πλάτη σε μια σοβαρή μεταρρύθμιση. Προς το παρόν, ας μην περιμένουμε πολλά. Προφανώς καμία μεταρρύθμιση δεν θα γίνει στη Δικαιοσύνη μέχρι τις εκλογές. Ή να το πούμε αλλιώς, η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση έχει πάρει αναβολή για το 2023, μπορεί και το 2024…