Εχει αρχίσει να ανησυχεί η Δύση ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ωθεί σταδιακώς την Αγκυρα εγγύτερα στη Μόσχα. Οποία οξυδερκής, πράγματι, παρατήρηση. Ωσάν να μην υπήρξε προηγούμενο στην Ιστορία και μάλιστα οδυνηρό για εμάς τους Ελληνες. Στη διάρκεια του έτους που εκπνέει σε λίγες μέρες, η μνήμη του έθνους μας επικεντρώθηκε στη φρίκη της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ορθότατα βεβαίως, διότι τότε επήλθε ρήξη οριστική της νέας κρατικής ελληνικής οντότητος με την Ανατολή. Ηταν εκείνη η τραυματική εμπειρία που διαμόρφωσε την εμβληματική γενιά του ’30.
Διέλαθε, ωστόσο, της προσοχής όσων ασχολήθηκαν με τη Μικρασιατική Καταστροφή πως όταν οι νικήτριες δυνάμεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έθεσαν σε εφαρμογή το σχέδιο διαλύσεως της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Μουσταφά Κεμάλ ανέτρεψε εκ θεμελίων την οθωμανική πολιτική αιώνων, συμμαχώντας με τους Μπολσεβίκους, που τον ενίσχυσαν με όπλα και χρυσό για χρήση εναντίον των Ελλήνων.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, παγκοίνως αναγνωριζόμενος ως «μάγος της εξωτερικής πολιτικής», δεν αντελήφθη ως φαίνεται τι σήμαινε η ανατροπή του τσάρου, του προαιώνιου πολεμίου των Οθωμανών, όταν διέτασσε την αποβίβαση ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Σμύρνη. Αλλά αυτό είναι άλλο θέμα. Η Ιστορία δεν πρόκειται βεβαίως να επαναληφθεί. Ή αυτό ελπίζουμε όλοι. Αλλά δεν είναι ασφαλώς προς έκπληξη ότι η Δύση έχει αρχίσει να ανησυχεί για το ενδεχόμενο προσεγγίσεως της Αγκυρας με τη Μόσχα. Τίποτε δεν είναι λογικό να αποκλεισθεί.
Το θέμα είναι ότι η Δύση –και αυτό ισχύει τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις ΗΠΑ– ζητεί από τους Τούρκους να παύσουν να είναι Τούρκοι προκειμένου να τους αποδεχθεί πλήρως και ανεπιφυλάκτως. Μόνον που οι Γερμανοί παραμένουν πάντα Γερμανοί, οι Γάλλοι βοναπαρτιστές, οι δε Αμερικανοί ορίζουν τους κανόνες κατά πως βούλονται.
Καλά όλα αυτά και κατανοητά απολύτως. Μόνον που εμείς οι Ελληνες, έχοντας πίσω μας κάποιους αιώνες άβολης συνυπάρξεως και αιματηρών συγκρούσεων, δεν θα ήταν σκόπιμο να αντιμετωπίζουμε τους Τούρκους ωσάν να είμαστε Δανοί ή Ολλανδοί. Και εάν συνέβαινε αυτό, τότε η συμβολή μας θα ήταν σημαντικότατη τόσο για την Ε.Ε. όσο και για τους Αμερικανούς.