Ο ελληνικός πολιτισμός διπλωματικό υπερόπλο

Διάβασα πρόσφατα (ΑΠΕ-ΜΠΕ) την είδηση ότι στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, με πρωτοβουλία του εκεί πρέσβη μας Δημήτρη Παπανδρέου και του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ), δημιουργήθηκαν εννέα «ελληνικές γωνίες» (Greek Corners) στις οποίες διδάσκονται η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός μας, με το ενδιαφέρον των ανθρώπων να εμφανίζεται απροσδόκητα αυξημένο. Μια αξιέπαινη πρωτοβουλία της εκεί διπλωματικής αρχής μας και του ΕΙΠ, που πλην της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης άνοιξε παράρτημα στην Αλβανία, αναβαθμίζει το υπάρχον στο Βελιγράδι, σχεδιάζει την επέκτασή του στη Βουλγαρία και ενισχύει το τμήμα του στο Βουκουρέστι. Η Ελλάδα έχει ένα δυνατό εργαλείο, αυτό του πολιτισμού της, το οποίο πρέπει να αξιοποιήσει εάν θέλει να διεκδικήσει ρόλο παίκτη στα Βαλκάνια. Η προαιώνια αύρα του ελληνισμού πίσω από τα σύνορά μας, από τη Μαύρη Θάλασσα έως την Αδριατική και από τον Δούναβη έως τη χερσόνησο του Αίμου, δεν έχει εξατμιστεί. Την «αναπνέει» κανείς στις βιβλιοθήκες και στα κρατικά αρχεία του Βελιγραδίου, του Βουκουρεστίου, του Νόβισαντ, του Ιασίου, της Φιλιππούπολης, του Σπλιτ, του Μοναστηρίου και των Σκοπίων, των Τιράνων, στην ελληνική γλώσσα που ομιλείται παντού, στα ελληνικά τραγούδια που κάνουν θραύση. Χρέος μας είναι να περισώσουμε και να αναδείξουμε τα αποτυπώματα της διαχρονικής παρουσίας, σε όλα τα επίπεδα του ελληνισμού, στην ταραγμένη Βαλκανική και ακόμη πιο βαθιά, στην καρδιά της Ευρώπης και στον Καύκασο. Και όχι μόνο για ιστορικούς και πολιτιστικούς λόγους. Η γεωπολιτική ρευστότητα επιβάλλει να υπενθυμίζουμε την παρουσία μας με όλα μας τα «όπλα», στο εν εξελίξει παιγνίδι. Σήμερα, οι πάντες στα Βαλκάνια δίνουν την εντύπωση ότι περιμένουν «κάτι μεγάλο». Ο πρόεδρος της Σερβίας Βούτσιτς, μάλιστα, το υπαινίχθηκε δημόσια. Φοβούνται μια εφιαλτική επανεκκίνηση του τροχού της Ιστορίας, με καταλύτη την ουκρανική κρίση, που θα πυροδοτήσει βίαιη αλλαγή του υφιστάμενου βαλκανικού χάρτη. Και ναι μεν το απεύχονται, αλλά προετοιμάζονται κιόλας για το πώς θα τοποθετήσουν εν τοιαύτη περιπτώσει τα πιόνια τους στη σκακιέρα. Ψάχνουν να αναδείξουν δικά τους ιστορικά πατήματα, ο ένας στην «αυλή» του άλλου, ώστε να μπορέσουν να νομιμοποιήσουν τις όποιες διεκδικήσεις τους. Συνδαυλίζουν αίσθημα αλυτρωτισμού στις μειονότητές τους (Σέρβοι, Αλβανοί, Ούγγροι κ.ά.) ή προσπαθούν να δημιουργήσουν άλλες, εφοδιάζοντας πολίτες γειτονικών χωρών με διαβατήρια (Βουλγαρία), οι πάντες εξοπλίζονται, επιστρατεύουν την ιστορία και τον πολιτισμό, για να εμφανίσουν πειστήρια της διαχρονικής παρουσίας τους. Εμείς δεν πρέπει να μείνουμε πίσω. Ο ελληνικός πολιτισμός αποτελεί μια ισχυρή απόδειξη της ιστορικής παρουσίας μας στα δρώμενα της βαλκανικής ενδοχώρας. Και θα χρειαστεί να το βάλουμε στο «τραπέζι» σε μια κρίσιμη ώρα, για να πούμε ότι ήμασταν κι εμείς πάντα εδώ και έχουμε επομένως λόγο.