Είναι σύνηθες οι πολίτες να μεμφόμαστε με ευκολία τους πολιτικούς, να αποδίδουμε τα περισσότερα δεινά μας σε αυτούς, ιδιαίτερα οι Ελληνες πολίτες. Για τις ελλείψεις στην υγεία, στην παιδεία, στις κοινωνικές υπηρεσίες, στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εκπλησσόμαστε, νομίζω υποκριτικά, όταν κάποιοι πολιτικοί αποδεικνύονται διεφθαρμένοι, ελλειμματικοί σε ικανότητες και γνώση του αντικειμένου τους, καιροσκόποι, ψευδόμενοι και, βέβαια, κομματικοί αναξιοκράτες και ατομιστές.
Ομως, δίχως τη δική μας επιλογή όλα τα παραπάνω αρνητικά στη ζωή μας έχουν μικρότερη πιθανότητα να συμβούν. Εμείς επιλέγουμε αυτούς που θα μας κυβερνήσουν. Εμείς επιλέγουμε αυτούς που θα πάρουν τις αποφάσεις για τη ζωή μας και θα παρακολουθήσουν την εφαρμογή τους. Μας αντιπροσωπεύουν στη λήψη των αποφάσεων για τη ζωή μας, στη Βουλή, στα υπουργεία, στην επιλογή προσώπων σε θέσεις δημόσιας ευθύνης. Εχουμε την τύχη να ζούμε σε μια αντιπροσωπευτική δημοκρατία, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε τη συνειδητοποίηση ότι είμαστε στο κέντρο της λειτουργίας της με τις επιλογές μας, όσον αφορά τα πολιτικά πρόσωπα.
Οι τέσσερις βασικές ολιγωρίες μας ως υπεύθυνων πολιτών, που διευκολύνουν τη λάθος επιλογή πολιτικών προσώπων, είναι κυρίως οι εξής:
1. Επιλέγουμε πολιτικούς που θα διευκολύνουν τις προσωπικές μας ανάγκες και όχι αυτές του κοινωνικού συνόλου.
2. Μετά την επιλογή των πολιτικών προσώπων αδιαφορούμε ή και απαξιούμε να εκφράσουμε δημόσια την αξιολόγησή μας για τη συμπεριφορά και τις ικανότητες αυτών που επιλέξαμε. Κρυβόμαστε πίσω από το προσωπικό και κομματικό αλάνθαστο. Αυτοί που το κάνουν με θάρρος υφίστανται την κριτική ότι επιτηδεύονται πολιτικά για ίδιον όφελος.
3. Παραβλέπουμε τις αστοχίες των πολιτικών προσώπων που επιλέξαμε εάν αυτοί μας υποσχεθούν ή ικανοποιήσουν προσωπικές ανάγκες μας. Ως πολίτες συμβάλλουμε στον εκμαυλισμό των πολιτικών.
4. Προτιμάμε την εύκολη επιλογή γνωστών προσώπων (μιντιακές περσόνες, ανθρώπους των σπορ ή του θεάματος), δίχως να εστιάσουμε στις γνώσεις, στις ικανότητες, στην ηθική των προσώπων.
Ομως και οι τέσσερις αυτές ολιγωρίες μας στις ευθύνες μας ως πολιτών συμβάλλουν καθοριστικά στη μη επίλυση των προβλημάτων μας και των αναγκών μας ως κοινωνία. Διαιωνίζουν και επιτείνουν τα προβλήματα και τα καθιστούν δυσεπίλυτα και χρονίζοντα.
Είναι τελικά εις βάρος μας σε βάθος χρόνου να επιλέγουμε πολιτικά πρόσωπα που χαϊδεύουν για την ψήφο μας τις βασικές παθογένειές μας ως πολιτών και πολιτείας: τη φοροδιαφυγή (40% των φορολογουμένων δηλώνουν ετήσιο εισόδημα 5.000 ευρώ), το αναξιοκρατικό βόλεμα των ημετέρων μας στο Δημόσιο, την υπεράσπιση της ήσσονος προσπάθειας, ιδιαίτερα στον ευαίσθητο χώρο της εκπαίδευσης, την αυθαιρεσία μας στη δόμηση, στην οδήγηση, στην κοινωνική συμπεριφορά.
Βέβαια, εξίσου με εμάς τους πολίτες μεγάλη ευθύνη έχουν και οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, οι οποίοι επιλέγουν υποψηφίους πολιτικούς σύμφωνα με τα δικά μας εσωστρεφή κριτήρια και όχι σύμφωνα με τις γνώσεις και τις ικανότητες που θα πρέπει να έχουν για να υπηρετήσουν την κοινωνία και τη χώρα. Οι πολιτικοί αρχηγοί περιορίζουν ανεύθυνα τις όποιες επιλογές μας, επιτείνοντας το πρόβλημα επιλογής μας. Λειτουργούν ως κομματάρχες και όχι ως οδηγοί της κοινωνίας. Μια κοινωνία σε πρόοδο επιδιώκει ως επικεφαλής παραδείγματα προς μίμηση και όχι εσωστρεφείς κομματάρχες.
Οι σκέψεις αυτές είναι περισσότερο παρά ποτέ επίκαιρες σήμερα, που οδεύουμε προς τη συγκρότηση των ψηφοδελτίων των κομμάτων και τις εκλογές. Είναι δε περισσότερο παρά ποτέ προς προβληματισμό και λόγω της ιστορικής συγκυρίας στην οποία ζούμε, με την απίστευτη πριν από μόλις λίγα χρόνια, σημερινή παγκόσμια γεωπολιτική και οικονομική αναδιάρθρωση, τις κολοσσιαίες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στο φυσικό περιβάλλον του πλανήτη και τις συνεπαγόμενες αντίστοιχες στη δημόσια υγεία. Η χώρα χρειάζεται πολιτικούς με γνώση, με ηθική συγκρότηση, με αξιοκρατική αντίληψη και με το θάρρος της γνώμης να υπερασπιστούν το δημόσιο και το εθνικό συμφέρον και όχι το κομματικό. Λάθη στις επιλογές μας σε αυτήν τη συγκυρία θα έχουν εξαιρετικά αρνητική επίδραση όχι μόνο στην ποιότητα της ζωής μας και των οικογενειών μας αλλά και στην εθνική και οικονομική επιβίωση αυτής καθαυτήν της χώρας. Τους επόμενους μήνες, το μέλλον μας αποφασίζεται από εμάς τους ίδιους. Τόσο για το ποιο πολιτικό κόμμα και ποιον πολιτικό αρχηγό θα επιλέξουμε όσο και για τα πρόσωπα των αρχηγικών κομματικών επιλογών. Χρειαζόμαστε δημόσιους υπηρέτες με προσωπικότητα και γνώση και όχι κομματικά ενεργούμενα.
* Ο κ. Αχιλλέας Γραβάνης είναι καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης.
