Τις πρώτες ημέρες μετά τη βάρβαρη δολοφονία ενός νέου ανθρώπου, ενίοτε και τις πρώτες εβδομάδες, ο κύκλος των περιλειπομένων που εκτός από λυπημένοι, δηλώνουν και έτοιμοι ν’ αλλάξουν ιδέες και συμπεριφορά, είναι τεράστιος. Μοιάζει να καλύπτει πλήρως το κοινωνικό σύνολο αλλά και την επίσημη πολιτεία. Σπάνια όμως τα πρώτα πηγαία συναισθήματα κατασταλάζουν σε ώριμες σκέψεις και αποφάσεις. Και σπανιότατα οδηγούν σε μεθοδική και επίμονη δράση. Οταν το «σοκαρισμένο κοινό» στρέψει αλλού την προσοχή του, οι παλιές συνήθειες παλινορθώνονται ατόφιες.
Κακά τα ψέματα. Και αυταπάτη οι μεγάλες προσδοκίες. Ο θάνατος παραμένει μη διδακτική ύλη. Το βλέπουμε στις ΗΠΑ, με τις εθιμικές δολοφονίες Αφροαμερικανών από αστυνομικούς και με την ατελεύτητη προσθήκη κρίκων στην αλυσίδα των μακελειών, σε σχολεία, χώρους διασκέδασης κ.α. Το βλέπουμε και στην Ελλάδα. Η δολοφονία του Αλκη Καμπανού, στη Θεσσαλονίκη, την 1η Φεβρουαρίου 2022, από χουλιγκάνους που είχαν βγει παγανιά, φάνηκε ότι θα επηρεάσει σοβαρά και τη συλλογική νοοτροπία και τη στάση της πολιτείας. Αλλά μόνο φάνηκε. Ενα χρόνο μετά, πολύ λίγοι θα μπορούσαν να πείσουν τη συνείδησή τους, σ’ έναν τίμιο διάλογο μαζί της, ότι πήραν το μάθημά τους.
Οπωσδήποτε, δεν ήταν δυνατόν να ανατραπεί στη διάρκεια ενός έτους ένα βαθύρριζο καθεστώς δεκαετιών. Οποια ισχύ κι αν απέκτησε σταδιακά το σύμβολο «19», όσα τα χρόνια του Αλκη, δεν επαρκεί για να μετατρέψει τον οπαδό σε φίλαθλο. Είναι συγκινητικό να βλέπεις τους μαθητές του 1ου δημοτικού σχολείου της Νυρεμβέργης αρμονικά ντυμένους με φανέλες των αλληλοεχθρευόμενων ελληνικών ομάδων· συγκινητικό και ν’ ακούς στα γήπεδα όλης της Ελλάδας συνθήματα για τον Αλκη, στο 19ο λεπτό του παιχνιδιού. Η μονόλεπτη συγκίνηση, όμως, δεν παρακινεί τις ομάδες να μην εκδίδουν κατακεραυνωτικές ανακοινώσεις για τη «σφαγιαστική» διαιτησία στο πρώτο κιόλας δεκάλεπτο ενός αγώνα. Ούτε πείθει τα αθλητικά φύλλα να μην εμπορεύονται φανατισμό, με τίτλους που δίνουν όπλα στους αδειοκέφαλους στρατευμένους.
Οι γονείς του Αλκη Καμπανού, της Ελένης Τοπαλούδη, του Παύλου Φύσσα, του Ζακ Κωστόπουλου, που τα παιδιά τους δολοφονήθηκαν, με τη σεμνή δημόσια παρουσία τους αξιώνουν κάτι ουσιωδέστερο από εξατμίσιμα συναισθήματα, στεφάνια που μαραίνονται σε λίγες ημέρες και πολιτικάντικες δηλώσεις που γίνονται για τ’ αυτιά του κόσμου. Ολοι τους κραυγάζουν ένα απελπισμένο «Φτάνει πια!». Είναι κρίμα και άδικο να το αφήσουμε ορφανό.