Δεν είναι μόνο οι συχνοί βανδαλισμοί σχολείων. Προ ημερών, ομάδα κουκουλοφόρων βανδάλισε σε ώρα μαθήματος ένα ΕΠΑΛ και δύο ΓΕΛ στον Βόλο. Δεν είναι μόνο οι αδιάκοποι ξυλοδαρμοί και οι ληστείες εφήβων από συμμορίες ανηλίκων. Πιο πρόσφατη η επίθεση με μαχαίρι σε 15χρονο στη Νέα Σμύρνη. Είναι η υποβόσκουσα νεανική υποκουλτούρα επιθετικότητας που αρχίζει με τον εκφοβισμό συμμαθητών και καθηγητών στο σχολείο και, υπό συνθήκες, καταλήγει στο έγκλημα: στον ομαδικό βιασμό (υπόθεση του 15χρονου στο Ιλιον) ή στον φόνο – Αλκη Καμπανού, Ελένης Τοπαλούδη. Ενα υπόγειο νήμα μοιάζει να συνδέει τα φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους περιστατικά καθημερινής και ακραίας βίας, μειώνοντας αποστάσεις και σβήνοντας κόκκινες γραμμές. Πολλές από τις αιτίες είναι κοινές. Μια καθόλου εύκολη παραδοχή, καθώς απαιτεί κάτι περισσότερο από τη θλίψη, τον θυμό και, εντέλει, τη δήλωση αδυναμίας.
Στις υλιστικές ανταγωνιστικές κοινωνίες, με εξασθενημένους τους θεσμούς που χαλιναγωγούσαν την υπερχειλίζουσα νεανική ορμή, είναι βαθιά εγκατεστημένη η εμπορία του φανατισμού, η παράδοση της οπαδικής μισαλλοδοξίας. Και συνεχώς πλουτίζεται ο καμβάς όπου εκτρέφεται η βία. Αυξανόμενες πιέσεις σε ένα συνεχώς μεταλλασσόμενο ανθρώπινο τοπίο, αίσθηση στασιμότητας ή απομάκρυνσης από μια ζωή που φάνταζε προσιτή. Αίσθημα διάψευσης ή αποτυχίας. Τραυματισμένη ανδρική ταυτότητα, κοινωνική ανωριμότητα, νοσηρές φαντασιώσεις εξουσίας και κυριαρχίας, εγωκεντρισμός, σεξισμός, ρατσισμός, εξτρεμισμός. Δυνατή η φωνή της συνωμοσιολογίας και των άκρων στη Βαβέλ των κοινωνικών δικτύων, συρρικνωμένα όσα θα έπρεπε να έχουν τη μέγιστη σημασία.
Κι όσο οι βίαιες πράξεις εισχωρούν στην καθημερινότητα χωρίς να τη διαταράσσουν, δίχως να ακολουθεί μετά το «γιατί», το «τι κάνουμε», τόσο φθίνει το όριο που διαχωρίζει τον νταή από τον δολοφόνο. Οι ενήλικες θύλακοι κάθε μορφής έριδας εξακολουθούν να τροφοδοτούν έχθρες. Δεν υπάρχουν οργανωμένοι θεσμοί αποτροπής των εφήβων από ολισθήματα στο σκοτάδι. Δεν υφίστανται σταθεροί μηχανισμοί ανίχνευσης των στρεβλώσεων, στήριξης – με θερινή απασχόληση, υγιή σχόλη, ελκυστικά σχέδια ατομικής επιτυχίας. Απουσιάζει η θέληση των αρμοδίων για επανεκκίνηση δράσεων μετά αδιέξοδα και αποτυχίες. Διότι η μάχη ενάντια στις παραφυάδες της βαρβαρότητας θέλει να είναι αδιάκοπη, καθημερινή. Δεν είναι. Κι αυτό, η απάθεια, η φθίνουσα ικανότητα για διάδοση της πραότητας των ηθών φοβίζει ίσως περισ-σότερο από την ισχύ της βίας.