Το κενό εισβάλλει με τέτοια σφοδρότητα στην καθημερινότητα που παγώνεις. Είναι ένα τρομακτικό πράγμα: σου απαγορεύει να δώσεις όνομα σε αυτό που χάθηκε. Απομένει μονάχα το κενό που χάσκει. Το παράλογο.
Το πένθος απαιτεί τη διαδικασία του, τον χρόνο του. Κάποια στιγμή, συν τω χρόνω, όταν το κενό μεταμορφώνεται σε απουσία, μας δίνεται επιτέλους η δυνατότητα ενός ίχνους, κάτι με το οποίο να μπορείς επιτέλους να συσχετιστείς. Υπάρχει εδώ ένα στοιχείο συμφιλίωσης, συγχώρεσης. Αυτό που λογιζόταν ως κενό αποκτά όνομα, παίρνει τον οριστικό του χώρο μέσα σου. Το υποδέχεσαι, το αποδέχεσαι. Τίποτα δεν λύθηκε φυσικά. Μαθαίνεις όμως κάπως να συνυπάρχεις με την απουσία.
Ισως τα παραπάνω να έχουν –αν έχουν όντως– νόημα σε ένα ατομικό, προσωπικό επίπεδο. Σε συλλογικό όμως; Κοινωνικό; Εθνικό ακόμη;
Δύσκολη η απάντηση. Και μάλλον αρνητική. Η Ελλάδα δεν σου επιτρέπει να πενθήσεις όπως θα έπρεπε. Να συγχωρήσεις, να συμφιλιωθείς. Η Ελλάδα είναι γεμάτη κενά τα οποία εμφανίζονται άξαφνα, τρομακτικά, εγκαθίστανται, ριζώνουν και, το χειρότερο, επαναλαμβάνονται σε διάφορες παραλλαγές.
Ποια Ελλάδα όμως; Προφανώς η Ελλάδα της σημερινής κυβέρνησης. Οπως ακριβώς στο Μάτι την πρώτη ευθύνη είχε η τότε κυβέρνηση, το ίδιο ισχύει και τώρα. Εκεί τελειώνει όμως η Ελλάδα; Στις τετραετίες; Το τερατώδες –όπως φάνηκε– πρόβλημα των ελληνικών σιδηροδρόμων υπερβαίνει τετραετίες, ακόμη και δεκαετίες.
Τα Τέμπη ανέδειξαν μια συλλογική παθογένεια με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Ενα ολόκληρο σύστημα που φέρει στους ώμους του κάθε μέρα χιλιάδες ανυποψίαστες ψυχές, κρέμεται εδώ και δεκαετίες όχι από έναν αυτοματοποιημένο τεχνολογικό μηχανισμό (που είναι διαθέσιμος), αλλά από μια κλωστή: την ικανότητα ή το μεράκι ή το φιλότιμο κάποιου υπαλλήλου.
Ενα ολόκληρο σύστημα το οποίο, ενώ προβλέπει, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, θέση σταθμάρχη με όριο ηλικίας τα 42 έτη, επιτρέπει –με αδιαφανείς διαδικασίες…– τη θέση αυτή να λάβει ένας 59χρονος, όπως συνέβη εδώ. Εχει το τελευταίο αληθινή σημασία; Εχει! Το διασαφηνίζουν οι προδιαγραφές. Τα τυπικά προσόντα δεν είναι μόνον τυπικά. Και επί του πρακτέου: άλλα ανακλαστικά διαθέτει ένας 40χρονος από έναν 60χρονο. Δεν έχει μια λογική αυτό; Ναι. Τότε γιατί καταστρατηγήθηκε;
Οι άνθρωποι που επιβιβάστηκαν στο μοιραίο δρομολόγιο αποχαιρέτησαν τους δικούς τους με μία βεβαιότητα: ότι θα τους ξαναδούν. Οτι το σύστημα στο οποίο εμπιστεύθηκαν τα κορμιά τους και τις υπάρξεις τους θα τους επέτρεπε και πάλι να ξαναβρούν τις ζωές τους από εκεί που τις άφησαν, στην αποβάθρα του τρένου. Η βεβαιότητα αυτή είναι δικαίωμα. Είναι αυτονόητη. Κι όμως, αποδείχθηκε ότι στην Ελλάδα του 2023 είναι ένα ζητούμενο.