Μετά το πλοίο, ο σιδηρόδρομος είναι το αγαπημένο μου μέσο μεταφοράς. Και στις δύο περιπτώσεις το ταξίδι διαρκεί. Συνειδητοποιείς ότι ο χρόνος μετράει για να αλλάξεις τόπο. Κάτι που δεν ισχύει για το αεροπλάνο. Φτάνεις στην άλλη άκρη της Γης και το αεροδρόμιο είναι το ίδιο. Δεν ισχύει το ίδιο με το πλοίο ή με τον σιδηρόδρομο. Οταν το πλοίο αράξει στο λιμάνι του αιγαιοπελαγίτικου νησιού, κουβαλάς μέσα σου την εικόνα της θάλασσας. Θυμάμαι πάντα τον Ζαν Πιερ Βερνάν. Ξαπλωμένος στο κατάστρωμα αναρωτιόταν αν η Σελήνη που βλέπει είναι η ίδια που έβλεπαν και οι ομηρικοί ήρωες. Λίγο πριν, ο Αρμστρονγκ είχε κάνει το μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα. Αν την άνοιξη εκείνη που δεν γίνονταν πτήσεις εξαιτίας της έκρηξης του ηφαιστείου στην Ισλανδία δεν είχα πάρει το τρένο για τη Θεσσαλονίκη, δεν θα είχα δει τον Μπράλο, ή και τον Παλαιοφάρσαλο, το τοπίο όπου ο Ιούλιος Καίσαρ νίκησε τον αντίπαλό του Πομπήιο. Για ορισμένους ιστορικούς η φυλή των Βλάχων κατάγεται από τις λεγεώνες του Πομπηίου που μετά την ήττα σκορπίστηκαν στα Βαλκάνια.
Ο σιδηρόδρομος παρ’ ημίν είναι ένα περιφρονημένο μέσο μεταφοράς. Μας το δείχνει ο ελληνικός κινηματογράφος του καιρού εκείνου. Ηταν το προνομιούχο μέσο της εσωτερικής μετανάστευσης. Οι χωρικοί έβγαιναν στον Σταθμό Λαρίσης πριν πάνε στην Ομόνοια. Κάτι ντιζελομηχανές που βογγούσαν στον ανήφορο, κατάφερναν όμως να φτάσουν στον προορισμό τους. Θυμάμαι ακόμη την εικόνα του σιδηροδρομικού υπαλλήλου. Πηλήκιο, στολή, αυστηρότητα, κοινώς αίσθημα ευθύνης, αίσθημα ότι επιτελεί έναν ρόλο απαραίτητο για το κοινωνικό σύνολο. Δεν είχαν τεχνολογικά μέσα για να υποστηρίξουν το έργο τους. Είχαν όμως το αίσθημα ευθύνης. Ανθρωποι φτωχοί, με μισθό που μόλις έφτανε για να συντηρήσουν την οικογένειά τους, όμως με το αίσθημα του καθήκοντος. Διάβασα μια συγκινητική ανάρτηση του φίλου και συναδέλφου Κώστα Ρεσβάνη στο fb. Ο πατέρας του ήταν σιδηροδρομικός κι ο ίδιος λέει σήμερα πόσο αγάπησε τον σιδηρόδρομο χάρη στον πατέρα του. Στην Ελλάδα της ψωροκώσταινας ο σιδηρόδρομος ήταν παράγων της κοινωνικής ζωής. Στην Ελλάδα της πλουτοκώσταινας, όπως την αποκαλεί ο φίλος Πέτρος Μάρκαρης, ο σιδηρόδρομος είναι απαξιωμένος στην κοινωνική συνείδηση. Και αντιμετωπίζεται από την πολιτεία ως υποχρέωση απέναντι στις επιταγές της προσαρμογής μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Φτιάξαμε αυτοκινητοδρόμους για να αντέξουν τα κυβικά μας. Παρ’ όλ’ αυτά παραμένουμε πρωταγωνιστές στα θανατηφόρα τροχαία.
Τα πράγματα θα αλλάξουν μόνον όταν η ελληνική κοινωνία καταφέρει να αλλάξει τη στάση της απέναντι στο αίσθημα της ευθύνης. Οταν καταφέρει να προτάξει τις υποχρεώσεις της απέναντι στα δικαιώματά της.
Σήμερα διεκδικούμε ρόλο πρωταγωνιστή και στα θανατηφόρα σιδηροδρομικά. Πώς τα καταφέραμε; Il faut le faire, που λένε και οι Γάλλοι. Η τραγωδία που συνέβη στα Τέμπη μοιάζει με κατόρθωμα. Ξεκινώντας από τον σταθμάρχη και φτάνοντας ώς τους διοικητές του και την πολιτική ηγεσία. Ας μη γελιόμαστε: Χρειάστηκε μεγάλη κατανάλωση αμέλειας για να φτάσουμε ώς τον εφιάλτη. Πολλοί γύρισαν την πλάτη στις ευθύνες τους, πολλοί τις αγνόησαν. Ακόμη περισσότεροι γύρισαν τις πλάτες τους σε όσους τα αγνοούσαν.
Δεν είμαι αισιόδοξος. Πιστεύω ότι τα πράγματα θα αλλάξουν μόνον όταν η ελληνική κοινωνία καταφέρει να αλλάξει τη στάση της απέναντι στο αίσθημα της ευθύνης. Οταν καταφέρει να προτάξει τις υποχρεώσεις της απέναντι στα δικαιώματά της. Τιτάνιο έργο, θα μου πείτε. Οπως είχε πει και ο στρατηγός Ντε Γκωλ όταν, κατά την απελευθέρωση, κάποιος τον υποδέχθηκε με το πανό: «Θάνατος στους ηλιθίους».