Το «πολυσύμπαν» ή «μετασύμπαν» φαντάζει η ιδανική υπεκφυγή σε μια πραγματικότητα αφόρητα ασφυκτική, σε γεγονότα τα οποία σε πολιορκούν χωρίς δυνατότητα διαφυγής, στον ρεαλισμό καταστροφών και τραγωδιών με εικόνες που φέρνουν αναφιλητά ακόμη και στους πιο ψύχραιμους και «ανέγγιχτους».
Την επόμενη Κυριακή 12 Μαρτίου (ξημερώματα Δευτέρας για τη χώρα μας) θα ξέρουμε αν η ταινία των Ντάνιελς (όπως είναι γνωστοί οι Νταν Κουάν και Ντάνιελ Σάινερτ), «Τα πάντα όλα», υποψήφια για 11 Oσκαρ, θα έχει ανακηρυχθεί η καλύτερη παραγωγή της χρονιάς. Αυτό το «”Matrix” για τη μεσαία τάξη», όπως έχει χαρακτηριστεί, σπάει όλα τα ρεκόρ, κερδίζοντας βραβεία, το ένα μετά το άλλο, στις περισσότερες τελετές απονομής – πρόσφατα του Σωματείου Αμερικανών Ηθοποιών Screen Actors Guild Awards (SAGs), είχαν προηγηθεί των Αμερικανών Παραγωγών κ.ο.κ. «Τα πάντα όλα» («Everything Everywhere All at Once»), εξελίσσεται σε φαινόμενο αν στην αλυσίδα των βραβεύσεων προστεθούν και τα εισιτήρια που έκοψε εκτός Ελλάδος.
Αφήνει κανείς πίσω του ό,τι γνωρίζει και καλείται να επεξεργαστεί μια διαφορετική φιλμική πρόταση τέχνης και τεχνικής.
Στην έναρξη της ταινίας δεν αντιλαμβανόμαστε ούτε κατά διάνοια ό,τι ακολουθεί. Η Εβελιν (διαπρέπει η Μισέλ Γεό) είναι μια Κινεζοαμερικανίδα ιδιοκτήτρια παρηκμασμένης επιχείρησης με πλυντήρια, παντρεμένη με έναν μάλλον αμέτοχο και αδιάφορο σύζυγο, με γκέι κόρη στην εφηβεία. Οργανώνει τα λογιστικά της, ενώ εκκρεμεί η συνάντηση με την έφορο που της προκαλεί μεγάλο στρες. Επιπροσθέτως, περιμένει και την επίσκεψη του αναξιοπαθούντος (μετακινείται με αμαξίδιο) πατέρα, παραδοσιακού Κινέζου που αντιπροσωπεύει έναν άλλο κόσμο πειθαρχίας και εργασίας. Η κρίσιμη διαπραγμάτευση με την έφορο, όπου θα εμφανιστεί με πατέρα και σύζυγο, είναι και η αρχή της έκρηξης της ταινίας, για την ακρίβεια της εκτόξευσής της σε παράλληλα σύμπαντα. Μεταμορφώνονται –εν ολίγοις– τόσο ο σύζυγός της όσο και η ίδια σε υπερήρωες, που κρατούν στα χέρια τους την τύχη όχι μόνο του δικού μας κόσμου αλλά και άλλων, παράλληλων, οι οποίοι απειλούνται από τον σατανικό Τζόμπου Τουπάκι! Περίπου. Γιατί είναι δύσκολο –ίσως και άνευ σημασίας– να περιγράψει κανείς τι ακριβώς συμβαίνει. Ο θεατής που μπαίνει στην ατμόσφαιρα της ταινίας νιώθει σα να έχει κάνει χρήση αμφεταμινών. Βιώνει ένα ανεξέλεγκτο και άναρχο πηγαινέλα σε παράλληλα σύμπαντα και εναλλακτικές ζωές. Οι κινηματογραφικές αναφορές, πολλές· αλλά από όσα διάβασα και άκουσα, η πιο συγγενής είναι το multiverse σύμπαν της Marvel με υπερήρωες – κόμικς και βιντεοπαιχνίδια εθιστικά. Οι ψηφιακές μεταμορφώσεις στο ετερόκλητο πάνθεον των Ντάνιελς συνθέτουν έναν «μετα-κινηματογράφο». Βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος με μια διαφορετική, μάλλον ακατάτακτη, φιλμική γλώσσα, που όσο κι αν αντιλαμβάνεται τα συστατικά της (υπερηρωική περιπέτεια, πολεμικές τέχνες, σάτιρα, ψυχοτρόπος φαντασία, αποδόμηση του αμερικανικού ονείρου στο οποίο χρεώνονται νευρώσεις και ματαιώσεις σωρηδόν) παραμένει ενεός και προβληματισμένος. Εμβρόντητος.
Μπορεί «η ιδέα του πολυσύμπαντος να ήταν ένα αίνιγμα για τη σύγχρονη επιστήμη της Φυσικής και μια καταστροφή για τη σύγχρονη λαϊκή κουλτούρα», όπως έγραψαν οι NY Times, όμως η ταινία κατορθώνει να αρθεί πάνω από τα αναμενόμενα και να αιφνιδιάσει. Τα παραληρηματικά μέρη διαδέχονται αφελείς και συχνά συντηρητικές θέσεις πάνω στις οικογενειακές σχέσεις και στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συνθήκης. Ομως δεν πρόκειται για υπαρξιακό δράμα, έστω κι αν εστιάζει στις επιθυμίες, στα αδιέξοδα, στη διάσταση ανάμεσα στα «πρέπει» και στα «θέλω». Αφήνει κανείς πίσω του ό,τι γνωρίζει και καλείται να επεξεργαστεί μια διαφορετική πρόταση τέχνης και τεχνικής. Η 95η τελετή απονομής των Οσκαρ, την επόμενη Κυριακή, θα βάλει τον δικό της «βαθμό» στο κινηματογραφικό παρόν. Εν τω μεταξύ, η ταινία προσφέρει μια θεραπευτική ψευδαίσθηση. Μια ρωγμή στο σύμπαν που ζούμε και το οποίο καμιά φορά φλερτάρει με το αδιανόητο. Δεν είναι διέξοδος. Πάντα επιστρέφουμε στο οικείο, γιατί, εντέλει, όπως κι αν έχει, είναι η μόνη μας επιλογή. Κάθε «επιστροφή» όμως είναι διαφορετική. Οι συντεταγμένες έχουν αλλάξει, το ίδιο κι εμείς.