Η σύγκρουση των δύο τρένων το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου στα Τέμπη έκοψε το νήμα της ζωής 57 ανθρώπων αλλά άνοιξε κι ένα βαθύ τραύμα στην κοινωνία. Θα αργήσει να κλείσει. Θα χρειαστούμε χρόνο για να μεταβολίσουμε την οδύνη και κανείς δεν γνωρίζει τι σημάδια θα μας αφήσει αυτή η διαδικασία. Τώρα, είμαστε όλοι μουδιασμένοι, πληγωμένοι, απογοητευμένοι, φοβισμένοι.
Εκφράστηκαν όλα αυτά στην ογκώδη προχθεσινή συγκέντρωση στην Αθήνα και σε πόλεις σε όλη την Ελλάδα, όπου χιλιάδες άνθρωποι όλων των ηλικιών διαδήλωσαν κάνοντας λόγο για «διαχρονική ευθύνη», για προβλήματα και παθογένειες που σέρνονται εδώ και δεκαετίες. Το δυστύχημα στα Τέμπη ανέδειξε με φρικτό τρόπο το χειρότερο πρόσωπο του ελληνικού Δημοσίου, αυτό που παλεύουμε να αλλάξουμε, να εκσυγχρονίσουμε και που, δυστυχώς, όπως αποδείχθηκε, παραμένει σε μεγάλο βαθμό ίδιο κι απαράλλαχτο.
Το επόμενο διάστημα θα γίνουμε μάρτυρες μεγάλων καβγάδων σε τηλεοπτικές εκπομπές. Ηδη έχουμε πάρει μια πρόγευση, αλλά η προσπάθεια το ένα κόμμα εξουσίας να αναλάβει μικρότερο μερίδιο ευθύνης από το άλλο θα κορυφωθεί όσο πλησιάζουμε στις εκλογές. Πάντως, αυτό που μπορούμε με βεβαιότητα από τώρα να πούμε είναι ότι το πολιτικό σύστημα δεν έχει λάβει ή δεν θέλει να λάβει το μήνυμα.
Ποιο είναι το μήνυμα; Η έλλειψη εμπιστοσύνης. Η αίσθηση ότι τίποτα δεν λειτουργεί σωστά, δεν υπάρχει έλεγχος, δεν υπάρχουν φίλτρα προστασίας και πρωτόκολλα που ακολουθούνται αυστηρά, εποπτικές αρχές, αυστηρή παρακολούθηση. Κάθε μέρα που περνάει και ψηφίδα ψηφίδα συμπληρώνεται η εικόνα μας για το δυστύχημα, η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση, στο πολιτικό σύστημα, στους πολιτικούς, στους θεσμούς, τραυματίζεται όλο και πιο βαριά. Είναι εξαιρετικά ευαίσθητες οι ισορροπίες. Ειδικά για τη νέα γενιά.
Πριν από λίγες μέρες διάβαζα δηλώσεις φοιτητών και ερευνητών του ΑΠΘ – 13 φοιτητές του ιδρύματος έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα. Μιλούσαν για τον φόβο που διαπέρασε τη γενιά τους και για ένα αίσθημα ματαίωσης: «Για τους ερευνητές και τις ερευνήτριες που εργαζόμαστε στο πανεπιστήμιο, ξύπνησε έντονα μέσα μας ένα αίσθημα ματαίωσης. Η έρευνα που παράγουμε, οι αυτοματισμοί, τα drones, οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης, τα ατελείωτα πιλοτικά σενάρια και οι αναλύσεις ρίσκου, ευτελίζονται από μια πολιτεία που σταθερά εγκαταλείπει τα κοινά».
Αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος. Η νέα γενιά, που μεγάλωσε στην Ελλάδα των διαδοχικών κρίσεων και παλεύει για ένα καλύτερο μέλλον, να νιώσει ματαιωμένη, εν κενώ. Οι νέοι επιστήμονες και ερευνητές, οι δημιουργικές δυνάμεις της Ελλάδας, να χάσουν την αισιοδοξία τους, την ελπίδα ότι κάτι αλλάζει, να βουλιάξουν στον κυνισμό. Το δυστύχημα στα Τέμπη δεν ξέρουμε ακόμη ποιες κοινωνικές λειτουργίες θα πυροδοτήσει. Είναι ωστόσο ένα συλλογικό, βαθύ τραύμα και θα αργήσει να επουλωθεί.