Για να υπάρξει «παρακράτος» πρέπει να υπάρχει κράτος. Ενας οργανισμός που λειτουργεί βάσει θεσμών, ιεραρχίας, πειθαρχίας, με κύριο στόχο τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Το είχε πει ο Χομπς στον «Λεβιάθαν». Χωρίς κράτος η κοινωνία είναι καταδικασμένη στον πόλεμο όλων εναντίον όλων. Το είχε πει και ο Πλάτων στην «Πολιτεία». Το χειρότερο πολίτευμα είναι η αναρχία, χειρότερο ακόμη κι απ’ την τυραννία. Η κλασική πόλη-κράτος, περισσότερο ακόμη κι απ’ τον εξωτερικό εχθρό –όση δύναμη κι αν είχε, όπως οι Πέρσες–, φοβόταν τη στάση, τη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής. Αυτό που ζούμε αυτές τις μέρες μετά τα Τέμπη είναι η απογύμνωση αυτού του κράτους. Γι’ αυτό και ακούγονται κωμικά όσα ισχυρίζεται η αντιπολίτευση πως στην Ελλάδα δρα ένα παρακράτος που υπονομεύει το κράτος. Το είχαν υποστηρίξει στην υπόθεση των παρακολουθήσεων ανεπιτυχώς. Το επαναλαμβάνει σήμερα, ως «υπονοούμενο», ο κ. Βαρουφάκης με τη συνηγορία του κ. Μπαλάφα. «Δεν ήσαν αγνοί αναρχικοί αυτοί που χτύπησαν στα Εξάρχεια». Η διαφορά του αγνού αναρχικού από τον υπόκοσμο είναι ότι ο πρώτος τραμπουκίζει και δέρνει από ενσυναίσθηση. Το επαναλαμβάνω: Για να μπορεί να λειτουργήσει ένα παρακράτος θα πρέπει να λειτουργεί το κράτος. Και αυτό που μας τρομάζει είναι πως για μια ακόμη φορά διαπιστώνουμε πως το κράτος μας είναι περίπου κράτος, που κινείται σε μια γκρίζα ζώνη ανάμεσα στους θεσμούς και στην αυθαιρεσία. Το ζούμε καθημερινά, απ’ το νοσοκομείο έως το κόκκινο φανάρι –αλήθεια υπάρχει Τροχαία ή έχει καταργηθεί;– και τον εφοριακό που ερμηνεύει κατά βούλησιν τον νόμο επειδή κρατάει τη σφραγίδα με το εθνόσημο.
Λένε πως το δυστύχημα στα Τέμπη θα ενισχύσει την «αντισυστημική» ψήφο. Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό και ποιοι μπορούν να επωφεληθούν. Εκείνο που μου λέει το φτωχό μου μυαλό είναι ότι ως κοινωνία πάσχουμε από τις αναπηρίες ενός οιονεί συστήματος το οποίο μας αφήνει έκθετους και ανυπεράσπιστους. Πάσχουμε από μιθριδατισμό. Ο οργανισμός μας δεν αντιδρά στις μικρές δόσεις από δηλητήριο που του χορηγείται καθημερινά, δεκαετίες τώρα, γενιές τώρα. Μας βολεύει και κοιτάζουμε να επωφεληθούμε. Μόνον όταν η δόση μεγαλώσει, όπως με τα Τέμπη, αντιλαμβανόμαστε τον κίνδυνο που μας απειλεί. Προσωπικά θα ψηφίσω στις επερχόμενες εκλογές όποιον με πείσει ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να μετατρέψει το περίπου σύστημα σε σύστημα χωρίς εισαγωγικά. «Τεράστιο σχέδιο», όπως είχε πει και ο στρατηγός Ντε Γκωλ, όταν βρέθηκε απέναντι σε ένα πανό που έγραφε «Θάνατος στους ηλιθίους». Είναι το μόνο σοβαρό πολιτικό επιχείρημα που μπορεί να επιτρέψει στη σημερινή κυβέρνηση να επουλώσει το τραύμα των Τεμπών. Η σύγκρουση με το χάος του βαθέος κράτους είναι η μόνη απτή απόδειξη της ανάληψης της πολιτικής ευθύνης.