Σιωπή στο Ινισέριν

3' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το Ινισέριν δεν εμφανίζεται σε κανένα χάρτη. Λογικό, αφού αποτελεί έμπνευση του σεναριογράφου και σκηνοθέτη Μάρτιν ΜακΝτόνα και τον κατάλληλο τόπο για να εξελιχθεί μια μαύρη κωμωδία, που ισορροπεί αξιοθαύμαστα ανάμεσα στο αποτρόπαιο και στο σπαρακτικό. Eνα νησί, ανοιχτά της Ιρλανδίας, εν έτει 1923, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος δεν έχει ακόμη λήξει στην ενδοχώρα. Το πολύ φτωχικό, βραχώδες μέρος, που ζει από την κτηνοτροφία, κατοικείται από ζώα βοσκής, από ανθρώπους που επιβιώνουν μέσα στη ρουτίνα της ανίας, με ό,τι αυτό σημαίνει για τον ψυχισμό τους, και από «πνεύματα». Μια μαυροφορεμένη γραία που καπνίζει πίπα, σαν ξωτικό, είναι το «banshee», που προφητεύει, χαιρέκακα, τους θανάτους. Που και που, μέσα στην ησυχία και στην ακινησία, ακούγονται από απέναντι κανόνια και πυροβολισμοί και τότε στρέφονται για να διαπιστώσουν αφηρημένα και μάλλον αδιάφορα ότι ο πόλεμος συνεχίζεται. Πρωταγωνιστές του δράματος δύο φίλοι, ο Πάντρικ και ο Κολμ, ο πρώτος βαρετός αφηγητής, ασημαντολόγος αλλά πιστός στον δεύτερο και εξαρτημένος από αυτόν. Ο Κολμ, μελαγχολικός βιολιστής και συνθέτης, θέλει να αφήσει το ίχνος του στη μουσική. Αποφασίζει να κόψει κάθε δεσμό με τον εμβρόντητο Πάντρικ, χωρίς καμία φανερή αιτία, και υπό την απειλή ότι κάθε φορά που θα του απευθύνεται θα ακρωτηριάζει ένα ένα τα δάχτυλα των χεριών του με ένα ψαλίδι.

Oποιος έχει δει την ταινία «Οι τρεις πινακίδες έξω από το Εμπινγκ, στο Μιζούρι» είναι κάπως εξοικειωμένος με την αυστηρή παραδοξότητα του ΜακΝτόνα. Δύο εξαιρετικές ερμηνείες του Κόλιν Φάρελ και του Μπρένταν Γκλίσον κάνουν ακόμη πιο θλιβερή τη μη βράβευση της ταινίας στην τελετή απονομής των Oσκαρ, παρά τις εννέα υποψηφιότητές της.

Μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, δεν καταγράφει μόνο έναν μικρόκοσμο ασφυκτικό και αδιέξοδο· αναδεικνύει και το αίτημα της σιωπής.

«Τα πνεύματα του Ινισέριν» (The Banshees of Inisherin), από τις καλύτερες ταινίες της φετινής παραγωγής –σύμφωνα με το σύνολο, σχεδόν, της κριτικής, εγχώριας και ξένης–, δεν αρκούνται να αναδείξουν, με δόσεις υπερρεαλισμού, έναν μικρόκοσμο ασφυκτικό και αδιέξοδο· αναδεικνύουν και το αίτημα της σιωπής.

Ο Κολμ είναι αποφασισμένος να μην εξαντλήσει τα χρόνια που του απομένουν σε πολυλογίες / τιποτολογίες. Θέλει να αφήσει πίσω του κάτι που θα κάνει τους ανθρώπους να τον θυμούνται. «Κανείς δεν θυμάται κάποιον μόνο και μόνο επειδή ήταν καλός άνθρωπος», λέει. Το τραγούδι που παιδεύεται να ολοκληρώσει λέγεται «The Banshees of Inisherin». Παλεύει με το βιολί του, ακούγοντας μουσική από ένα γραμμόφωνο, με αναμμένο τζάκι και τον σκύλο του, μέσα σε ένα σπίτι εντελώς διαφορετικό από όλα τα άλλα. Οι τοίχοι γεμάτοι μάσκες και γύρω άλλα διακοσμητικά αντικείμενα, που αποπνέουν εκτός από ιδιορρυθμία και κοσμοπολιτισμό. Ο Κολμ προσπαθεί να διασφαλίσει τον ζωτικό χώρο του με κόστος. Η σιωπή που επιλέγει και προσπαθεί να επιβάλει δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό τής, δεδομένης όπως φαίνεται, κατάθλιψής του. Η διακοπή του φιλικού δεσμού δεν δηλώνει μόνο επιθετικότητα. Eχει κάτι καθαρτικό η σιωπή του, μια διάθεση κατανόησης των κενών ανάμεσα στις γραμμές, ανάμεσα στις κρίσιμες παύσεις, όπως στη μουσική. Επικοινωνεί κανείς μέσα στη σιωπή των σκέψεων, μακριά από την οχλοβοή, στήνονται γέφυρες επαφής, «γίνεται προσκλητήριο ψυχικού συναγερμού των σιωπηλών», όπως έγραφε ο Αιμίλιος Χουρμούζιος το 1968 σε ένα κείμενό του με τίτλο «Εγκώμιο της σιωπής». «Μέσα στον αλαλαγμό, ένας τρόπος αμύνης της ατομικής αξιοπρέπειας είναι, βέβαια, να σιωπάς. Αλλ’ ευθύς ανακύπτει το ερώτημα: ωφελεί η σιωπή τους άλλους, αυτούς που γίνονται τις πιο πολλές φορές η κόλαση και πολύ σπάνια η λύτρωσή σου; Η σιωπή είναι, το δίχως άλλο, ένας τρόπος αναχωρητισμού που συνήθως ασφαλίζει στο άτομο την περιοχή της πνευματικότητάς του με συρματόπλεγμα. Εδώ το θέμα των άλλων δεν τίθεται ή, αν τεθεί από τον ίδιο τον αναχωρητή, μηδενίζεται από την εγωιστική διάθεση της αυτοπεριφρούρησης».

Κάπως έτσι και ο Κολμ του Ινισέριν. Θα μείνει εκεί με μεγάλες απώλειες. Επιμένει ώς το τέλος, ώς τη στιγμή που ο αλαλαγμός θα κοπάσει και η σιωπή θα έχει επιβληθεί.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή