Η σπιρτάδα που τρεμοπαίζει, λίγο πριν αποσυρθεί από το βλέμμα οριστικά· οι αμήχανες κινήσεις που πασχίζουν να φανούν φυσιολογικές ή ακόμη και δυναμικές, λίγο πριν ξεχάσουν τη ρουτίνα τους· το χιούμορ που καλείται να βουλώσει κενά συμπεριφοράς, κατανόησης, λειτουργικότητας· και το κραυγαλέο εορταστικό κλίμα γύρω γύρω, αυτή η σχεδόν εκβιαστική ευθυμία που τα διαθέτει όλα σε βαθμό ύποπτης υπερβολής: γέλια, φωνές, αστεία, αγκαλιές, θεατρικότητα. Το σκηνικό είναι γνώριμο σε όσους έχουν ζήσει κάτι αντίστοιχο. Ενας άνθρωπος χάνεται και το περιβάλλον του σκηνοθετεί μια περίσταση τεχνητής ευρυθμίας για να ξορκίσει το αναπόφευκτο. Το βίντεο από τα 68α γενέθλια του Μπρους Γουίλις, το οποίο ανήρτησε πριν από λίγες μέρες στο Instagram η πρώην σύζυγός του, Ντεμί Μουρ, είναι ταυτόχρονα συγκινητικό κι ανησυχαστικό. Η διάγνωση του ηθοποιού με άνοια δημοσιοποιήθηκε τον προηγούμενο μήνα και έκτοτε η οικογένειά του έχει λάβει αναρίθμητα μηνύματα αγάπης και συμπαράστασης. Να όμως που δεν είναι αρκετά. Η συμπόνια αμβλύνει τις αιχμές της δυσάρεστης αίσθησης, αλλά δυστυχώς αφήνει την εμπειρία ανέπαφη. Η άνοια δεν θεραπεύεται με καλά αισθήματα· δεν μειώνεται επειδή την ντύσαμε με τα ρούχα τής μη άνοιας. Επιμένει, διαβρώνει, κυριαρχεί.
Ζωντανό πένθος
Η σύζυγος του Μπρους Γουίλις, Εμα Χέμινγκ-Γουίλις, δείχνει να έχει πλήρη επίγνωση της κατάστασης. Στα βίντεο που μοιράζεται στα κοινωνικά δίκτυα, όπου μιλάει για την κατάσταση του συζύγου της και για τον τρόπο που τη διαχειρίζεται, δεν αναφέρει τυχαία τη λέξη «πένθος». Το περιβάλλον του ασθενούς πράγματι πενθεί και το πένθος του έχει διπλό βάρος, γιατί δεν οδεύει προς τη λύτρωση της αποδοχής, δεν λειτουργεί γυμνό κι απαλλαγμένο από περιττές έγνοιες· είναι πένθος για ένα ζωντανό πρόσωπο, για έναν άνθρωπο που συχνά δεν συνειδητοποιεί καν την κακή πνευματική του κατάσταση, παρά αφήνεται στην κλιμακούμενη φθορά του, ενώ οι γύρω του την παρακολουθούν ανήμποροι. Η Εμα Χέμινγκ, όπως τόσοι άλλοι άνθρωποι εκεί έξω, θα πρέπει τώρα να σηκώσει το βάρος της αόρατης απώλειας. Ο Μπρους θα εξατμίζεται, αλλά θα είναι ακόμη εκεί. Οι άνθρωποι του Μπρους θα τον ψάχνουν, θα τους λείπει, θα τον θυμούνται κι αυτός θα είναι νωχελικά παρών και θα τους κοιτάει χωρίς να τους βλέπει, ένα ενσώματο φάντασμα.
Είσαι πολύ δυνατή
Οταν τους επαινούν για τη δύναμη και την αντοχή τους, οι φροντιστές των ανοϊκών ατόμων νιώθουν αυτό που παραδέχεται και η σύζυγος του Μπρους Γουίλις: ότι δεν τους δόθηκε άλλη επιλογή. Ο έπαινος ηχεί σαν ειρωνεία. Οι φροντιστές δεν είναι υπερήρωες ούτε γεννήθηκαν με μια ιδιαίτερη προδιάθεση να φροντίζουν· ανταποκρίνονται στην ανάγκη των δικών τους επειδή τους έλαχε ο κλήρος, επειδή έτσι πρέπει. Κι αυτή η συνθήκη συνεπάγεται μια δική της συναισθηματική περιπέτεια: αυτολύπηση, μετάνοια, κούραση, απόγνωση, δυσθεώρητη οργή προς όλους· προς την κακή τύχη, προς την ατυχή επιλογή, ακόμη και προς τον ασθενή. Στη δυσχερή κατάσταση προστίθενται και τα υπόλοιπα προβλήματα της ζωής: Τι κάνεις όταν είσαι μόλις 44 ετών; Παραμένεις για το υπόλοιπο της ζωής σου μια νοσοκόμα; Τι κάνεις όταν έχεις μικρά παιδιά; Τα αναγκάζεις να ζουν με έναν άρρωστο που αργά ή γρήγορα θα χάσει σημαντικό κομμάτι των πνευματικών του δυνάμεων και θα δυσκολεύεται να αυτοεξυπηρετηθεί;
Κοινή μοίρα
Φυσικά, όπως όλα τα προβλήματα, έτσι και η άνοια είναι ένα θέμα εν πολλοίς ταξικό. Η οικογένεια ενός χολιγουντιανού θρύλου έχει τους πόρους να του παράσχει όση βοήθεια χρειάζεται, κι ακόμη περισσότερη. Κανείς στο σπίτι του Μπρους δεν είναι υποχρεωμένος να διοχετεύσει όλη του την ενέργεια στην περιποίηση του βαριά ασθενούς. Ομως, όσο κι αν τα χρήματα κάνουν το δράμα πιο διαχειρίσιμο, η ουσία του παραμένει εξισωτικά ίδια. Σύντομα, τα ενθουσιώδη βίντεο με αφορμή τα γενέθλια του Μπρους θα δώσουν τη θέση τους σε απλές φωτογραφίες· οι απλές φωτογραφίες θα σταματήσουν να δημοσιεύονται· και ο Μπρους σταδιακά θα σταματήσει να καταλαβαίνει ότι τον τραβάνε.