Ηταν 7.30 το πρωί 18 Μαΐου 2018, όταν ο Δημήτρης Παγουρτζής άνοιξε πυρ στο λύκειο της Σάντα Φε. Εκείνη την ημέρα είχε πάει στο σχολείο κρύβοντας στην καμπαρντίνα του ένα 38άρι πιστόλι και μια καραμπίνα, όπλα των γονιών του. Κάποιοι μαθητές κρύφτηκαν σε ντουλάπες για να γλιτώσουν. Ο 17χρονος δράστης, όμως, πυροβόλησε ακόμη και τις κλειστές πόρτες. Συνολικά οκτώ μαθητές και δύο καθηγητές σκοτώθηκαν και άλλοι 13 τραυματίστηκαν από τα πυρά του.
Μια καθηγήτρια που προσπάθησε να διαφύγει μόλις ήχησε ο συναγερμός για φωτιά, δέχτηκε πέντε σφαίρες στα πόδια και υποδύθηκε τη νεκρή, φοβούμενη μήπως ο δράστης επιστρέψει για να την αποτελειώσει. Ενας μαθητής, ενώ έφερε τραύμα στο χέρι, ελίχθηκε ενστικτωδώς και γλίτωσε την τελειωτική βολή. Η δεύτερη σφαίρα τον βρήκε στο πόδι. Οσοι διασώθηκαν, ακόμη κι αν δεν λαβώθηκαν σωματικά, υποφέρουν εδώ και χρόνια από μετατραυματικό στρες.
Ο Παγουρτζής, γιος Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ, φέρεται βάσει δικαστικών εγγράφων να είχε εμμονή με την πολύνεκρη επίθεση στο λύκειο του Κολουμπάιν το 1999. Συνήγοροι της οικογένειάς του υποστήριξαν ότι οι γονείς του δεν είχαν παρατηρήσει κάποιο ανησυχητικό σημάδι στη συμπεριφορά του.
Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται πέντε χρόνια από εκείνο το μακελειό. Η δίκη του δράστη επρόκειτο να ξεκινήσει τον Φεβρουάριο του 2020, όμως μέχρι και σήμερα αυτό δεν έχει συμβεί. Ανά διαστήματα ο Παγουρτζής νοσηλεύεται επί μακρόν σε ψυχιατρικές κλινικές, ενώ εκτιμάται από ειδικούς ψυχικής υγείας ότι δεν είναι ακόμη ικανός να παραστεί σε δικαστήριο. «Ζει σε μια πραγματικότητα που είναι τελείως διαφορετική από τη δική μας», δήλωσε πρόσφατα σε αμερικανικά ΜΜΕ συνήγορος της υπεράσπισης.
Πέντε χρόνια μετά την ένοπλη επίθεση οι οικογένειες των θυμάτων ακόμη αναζητούν απαντήσεις. Μια δίκη, ίσως τους έδινε αυτή τη δυνατότητα. Θα μπορούσαν να μάθουν την ακριβή ώρα που εισήλθε ο δράστης στο σχολείο και το πώς επέλεξε τους στόχους του. Θα διάβαζαν τις ιατροδικαστικές εκθέσεις και θα έβλεπαν τα πλάνα από το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης, στοιχεία της δικογραφίας στα οποία δεν είχαν πρόσβαση. Μπορεί να τους επανατραυμάτιζαν, μπορεί όμως να απαντούσαν και σε κρίσιμα ερωτήματά τους. Ισως να μάθαιναν και τα κίνητρα του δράστη, ώστε να μπορέσουν πέρα από ερμηνείες και εικασίες να διαπιστώσουν τι τον οδήγησε στο αποτρόπαιο έγκλημα.
Παρόμοια περιστατικά, όπως συνέβη και πρόσφατα στη γειτονική μας Σερβία, στιγματίζουν διά βίου τις οικογένειες των θυμάτων και τους επιζήσαντες. Οσο οδυνηρές κι αν είναι, οι απαντήσεις είναι προτιμότερες από την αβεβαιότητα. Είναι το πρώτο βήμα για να προχωρήσει κάποιος.