Ορατών τε και αοράτων

2' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κατά κάποιον τρόπο αυτό το κινηματογραφικό πορτρέτο της Αντουανέττας Αγγελίδη είναι και δικό της magnum opus, όχι μόνο της κόρης της, επίσης σκηνοθέτριας, Ρέας Βαλντέν. Βέβαια, όταν το λες αυτό για μια δημιουργό που έχει υπάρξει πρωτοπόρος του avant-garde κινηματογράφου στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1970, κινδυνεύεις να παρεξηγηθείς. Να θεωρηθεί ότι αν δεν αγνοείς, ακόμη χειρότερα, υποτιμάς, τον εμβληματικό «Τόπο» (1985), τις «Ωρες – μια τετράγωνη ταινία», τον «Κλέφτη ή Η πραγματικότητα» (2001), και εστιάζεις σε μια μυστική, on camera, εξομολόγηση, που γυρίστηκε σε ένα διαμέρισμα στη διάρκεια της καραντίνας από τη Ρ. Βαλντέν. Oμως, πρόκειται, πραγματικά, για ένα έργο ζωής. Μια αυτοβιογραφική αφήγηση για την πορεία της από την παιδική ηλικία έως σήμερα, με τα γεγονότα αποθηκευμένα στο βλέμμα και τη μνήμη της, αποτυπωμένα στις ταινίες της, στα τραύματα της ψυχής και του σώματος. Κατάμαυρο φόντο, μαύρα ρούχα, ξεχωρίζουν μόνον τα χέρια, το πρόσωπό της, ο χαρακτηριστικός σκελετός των γυαλιών της και ένα ποτήρι, μισογεμάτο-μισοάδειο, μπροστά της. Περφόρμανς και μονόπρακτο, διάρκειας 88 λεπτών, ασπρόμαυρο και κάπου κάπου έγχρωμο, πυκνώνει εποχές και διαδρομές, σκέψεις και γεγονότα. Στο ντοκιμαντέρ αυτό (με τίτλο «Eμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας», που προβάλλεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος) συστήνεται ένας άνθρωπος, μια γυναίκα, μέσα από τις εικόνες της· χωρίς να βλέπουμε ούτε μια από αυτές που περιγράφει. Κατάκτηση και κατόρθωμα. Πρωτοπορία εν τη γενέσει της και εν εξελίξει, και από τις δύο σκηνοθέτριες: μητέρα και κόρη.

Η Αντουανέττα Αγγελίδη, μπροστά στον φακό, μας συστήνεται με τρόπο αποκαλυπτικό, παίζοντας με το σκοτάδι, ανοίγοντας διαδρομή προς το φως.

«Τι είχαμε να πούμε εμείς πέρα από τις πρωτοπορίες;», αναρωτιέται η Αντουανέττα Αγγελίδη μπροστά στον φακό. Ως θεατής των ταινιών της όφειλες να αφήσεις την όποια εξάρτυση στο βεστιάριο. Η οθόνη σε καλούσε σε έναν κόσμο απροσδιόριστο. Συνήθως τον χαρακτηρίζουμε «ονειρικό», μάλλον από αμηχανία. Hταν μια κάθοδος στο υποσυνείδητο, μια, με ακρίβεια οργανωμένη και ελεγχόμενη, βύθιση σε τόπους κρυφών επιθυμιών και βασανιστικών ενοχών. «Hταν μέσα στην καραντίνα που θυμήθηκα τον εαυτό μου… Είμαστε ο ίδιος άνθρωπος. Αυτός που ήταν 2,5 χρονών… Είναι απίστευτα ακαριαία η ζωή μας. Δυο, τρία πράγματα όλα κι όλα», αρχίζει η αφήγησή της. Μας συστήνεται: «Οι γονείς μου ήταν Ελληνες της διασποράς. Η μάνα μου από το Βατούμ, τη χώρα της Μήδειας, με τα ρώσικα πάντα στην ψυχή της, κι ο πατέρας μου από τη Μαδαγασκάρη, με μάνα μιγάδα Γαλλο-Μαλγκάς και πατέρα Ελληνα». Εχει τη δύναμη και τη διαύγεια να επαναφέρει μια καθοριστική στιγμή της παιδικής ηλικίας, όταν έχασε εντελώς τη φωνή της «μαζί με την κατανόηση, στα δέκα μετά τον βιασμό του δάσκαλου του βιολιού». Μιλάει για τη «ζωγραφική που την έσωσε». Για τις «εικόνες που στηρίχτηκε επάνω τους». Για τη στενή σχέση της με τον Εγγονόπουλο. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο, Αρχιτεκτονική, στη δικτατορία αναγκάστηκε να φύγει στο Παρίσι. Ηταν φεμινίστρια και αριστερή. «Στην πρώιμη εφηβεία μου έκανα έναν όρκο. Ορκίστηκα ότι θα είμαι πιστή και αφοσιωμένη στην Τέχνη». Νοέμβριο του ’74, πρώτο έτος στην IDHEC (σ.σ. κορυφαία σχολή κινηματογράφου στο Παρίσι) «είδα το όραμα του τροχού με τον Μουρνάου». Δεν ήταν όνειρο, ισχυρίζεται. Ενα τεράστιο σκοτεινό χάος και μέσα ένας τροχός. Στην κορυφή μια φωνή, του Μουρνάου, να της λέει «αυτός είναι ο δρόμος», καλωσορίζοντάς τη στον κόσμο του κινηματογράφου. Εκτοτε, η Αντουανέττα Αγγελίδη, εκεί κατοικεί. Ακόμη κι όταν πέρασε τη διαδικασία της τύφλωσης (έχει κάνει διπλή μεταμόσχευση στα μάτια), «δεν φοβόταν το σκοτάδι, έβρισκε από μικρή τρόπους να παίζει»· όταν «ήρθε σα σφήνα ο καρκίνος» και υποβλήθηκε σε διπλή μαστεκτομή.

Μνήμη είναι η ίδια η ύπαρξη, υποστηρίζει. «Δεν σβήνω τίποτα», όπως έλεγε η ηρωίδα στις «Ωρες». «Και αρχίζω πάλι από την αρχή».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή