Οποιος έχει χρειαστεί υπηρεσίες υγείας γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι η υγεία νοσεί. Προβλήματα χρόνων, δεκαετιών ίσως, έχουν συσσωρευθεί και έχουν μείνει χωρίς αντιμετώπιση. Ενας κατεξοχήν τομέας που απαιτεί διαρκή αναδιοργάνωση και προσαρμογή στα μεταβαλλόμενα δεδομένα του χάρτη της χώρας –πληθυσμιακά, ηλικιακά, παραγωγικά, οικονομικά, κοινωνικά– έχει παραμείνει να λειτουργεί για δεκαετίες με παρωχημένα οργανογράμματα, όσον αφορά την κατανομή των μονάδων υγείας και περίθαλψης, το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό, την υλικοτεχνική υποδομή, τον εξοπλισμό, τη διοίκηση.
Είναι διαφορετικές οι ανάγκες στην υγεία που είχε η χώρα τρεις τέσσερις δεκαετίες πριν και άλλες σήμερα. Κι όμως, ένα σύστημα περίθαλψης που «χτίστηκε» πριν από μερικές δεκαετίες καλείται να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες, στις οποίες συχνά αδυνατεί να απαντήσει και εξαιτίας της μη επικαιροποιημένης δομής του. Πρόβλημα που έρχεται να επιτείνει τα χρονίζοντα ζητήματα των ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό, των γερασμένων υποδομών, της ανεπάρκειας εξοπλισμού, κ.λπ.
Ενα ΕΣΥ πολλών ταχυτήτων: με άλλες δυνατότητες στα μεγάλα αστικά κέντρα και μεγάλες αδυναμίες σε πολλές περιοχές της περιφέρειας.
Για πολλά χρόνια η χώρα μας είχε ένα εξαιρετικά δαπανηρό σύστημα υγείας. Η οικονομική κρίση έφερε περιορισμούς σε δαπάνες, όχι όμως και τον αναγκαίο εξορθολογισμό. Σημασία δεν έχει πόσα κόβεις, σημασία έχει από πού κόβεις. Η υγειονομική κρίση της πανδημίας ανέδειξε τις αδυναμίες του συστήματος περίθαλψης, αλλά και μεγάλες αντοχές, του ανθρώπινου δυναμικού πρωτίστως, που κλήθηκε να δώσει την πρωτόγνωρη και άνιση μάχη.
Οι δύο θάνατοι σε Κω και Νέα Μάκρη τις προηγούμενες ημέρες έφεραν στο προσκήνιο με εμφατικό τρόπο κενά, ελλείψεις και αδυναμίες. Και, έστω κι έτσι, το ζήτημα της υγείας μπήκε στην κεντρική προεκλογική συζήτηση, όπου μάλλον δικαιούνταν μια θέση εξαρχής. Θα ακουστούν ουσιαστικές προτάσεις ή γενικόλογες αναφορές σε αύξηση δαπανών και προσλήψεις; Σημασία δεν έχει πόσα δίνεις, αλλά και πού τα δίνεις.
Τα προβλήματα δεν είναι πρωτάκουστα. Ο δημόσιος τομέας υγείας δυσκολεύεται να προσελκύσει και να κρατήσει ιατρονοσηλευτικό προσωπικό εξαιτίας των αντίξοων συνθηκών εργασίας και των χαμηλών αμοιβών. Την ίδια στιγμή, τα οργανογράμματα έχουν μείνει χωρίς επικαιροποίηση για πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες και να παρουσιάζονται κενά σε κρίσιμες ειδικότητες και υπερκάλυψη σε άλλες. Οι ελλείψεις προσωπικού σε βοηθητικές ειδικότητες –οδηγοί, διασώστες, τραυματιοφορείς– είναι μεγάλες. Η κατάσταση του στόλου ασθενοφόρων και η κατανομή τους, προβληματικές. Οι κτιριακές υποδομές γερασμένες, σε ορισμένες περιπτώσεις ακατάλληλες. Και ένα εθνικό σύστημα υγείας πολλών ταχυτήτων: με άλλες δυνατότητες στα μεγάλα αστικά κέντρα και μεγάλες αδυναμίες σε πολλές περιοχές της περιφέρειας, με υπερσυγκέντρωση μονάδων υγείας σε κάποιες περιοχές και παντελή έλλεψη σε άλλες, με κενά σε περιοχές που παρουσιάζουν αλματώδη αύξηση δραστηριότητας λόγω τουρισμού, όχι εποχικά πλέον, αλλά για πολλούς μήνες τον χρόνο. Η υγεία νοσεί και χρειάζεται ίαση. Πρωτίστως, απαιτείται σωστή διάγνωση.