Οι διαδρομές των Ευρωπαίων επισήμων με πουλμανάκια στην ηλιόλουστη
Αθήνα θα έφερε σε αρκετούς αναμνήσεις από ανέμελες εποχές. Το
οικονομικό-πολιτικό φόντο δε, συναγωνίζονταν τον αττικό ουρανό.
Στην επίσημη πρεμιέρα της ελληνικής προεδρίας, η Ε.Ε. «αισθάνεται»
πως διαθέτει πια τα στοιχεία που της επιτρέπουν να ισχυριστεί (έστω
επιφανειακά) ότι γύρισε σελίδα. Βοήθησε βέβαια κι ο θριαμβευτικός
χορός της «Ιρλανδής μαζορέτας»: στην πρώτη απόπειρα του Δουβλίνου
να δανειστεί από τις αγορές οι επενδυτές έκαναν ουρά, φτιάχνοντας
θετικό κλίμα για όλη την περιφέρεια. Η κατάρρευση των σπρεντ στις
πρώτες συνεδριάσεις του έτους είναι όσο εντυπωσιακή ήταν η άνοδός
τους το 2010. Το ελληνικό κόστος δανεισμού έπεσε σε επίπεδα που
ήταν το ιταλικό πέρσι, και συνεχίζει. Δίπλα στην «αυξημένη
δημοφιλία» των ευρωπαϊκών ομολόγων, η Ευρωζώνη χτίζει την
αυτοπεποίθησή της ανακοίνωση-ανακοίνωση: Λιανικές πωλήσεις; Το
μεγαλύτερο μηνιαίο άλμα του δείκτη από το 2001. Ανεργία; Κολλημένη
μεν σε επίπεδα ρεκόρ, αλλά με τάσεις βελτίωσης σε αρκετές
χώρες.
Δεν είναι να απορεί κανείς. Οι παίκτες στις διεθνείς αγορές
κινούνται πλέον απροκάλυπτα με μπούσουλα την ελληνική ρήση «Είσαι
ό,τι δηλώσεις». Και η Ευρώπη για το 2014 «δηλώνει» πως είναι μια
οικονομία που αναγνώρισε τα λάθη της, πήρε μέτρα, επέβαλε πόνο και
επιμένει – με στόχο να θεμελιώσει το συγκριτικό της πλεονέκτημα:
Τοποθετείται στην παγκόσμια αγορά ως σταθερός, αυτοπειθαρχημένος,
αυτοεπιδιορθούμενος επενδυτικός προορισμός. Τουλάχιστον πιο
σταθερός από τις αναδυόμενες οικονομίες, από τις οποίες ελπίζει να
«κλέψει» διεθνή κεφάλαια το 2014. (Μόνο Ρώμη και Μαδρίτη θα
χρειαστούν περισσότερα από 700 δισ. δανεικά φέτος). Στο πλαίσιο του
στρατηγικού rebranding του ευρω-μπλοκ, «αναδυόμενες» συμπεριφορές
εντός του δεν θα γίνονται ανεκτές καθώς τσαλακώνουν τον βασικό
ισχυρισμό της Ε.Ε., το πλεονέκτημα που προσπαθεί να χτίσει. Εξ ου
και η τελευταία φουρνιά των αρνητικών δημοσιευμάτων για την Ελλάδα.
Οι «συστημικοί κίνδυνοι εξάπλωσης» της κρίσης στην Ευρωζώνη έδωσαν
τη θέση τους σε κινδύνους «συστημικής δυσφήμησής» της, σε μια
χρονιά που «το σταθερό της όνομα» στις διεθνείς αγορές (κι όχι τόσο
τα θεμελιώδη) είναι αυτό που θα της εξασφαλίσει επιβίωση στον
επόμενο γύρο.
Αυτή η στρατηγική της Ε.Ε. είναι εύκολο να μεταφραστεί από έναν
εξουθενωμένο οικονομικά και ψυχολογικά ελληνικό πληθυσμό ως
σαδιστική παράταση της σκληρής προσαρμογής. Οι εσωτερικές
αντιφάσεις των Βρυξελλών θα κρατήσουν ζωντανή την αμφισβήτηση του
ευρώ. (Προς υπεράσπισή του πάντως, ίσως να λειτουργήσουν οι
εξελίξεις στην Τουρκία: Κάθε άποψη για το ευρώ θα φιλτράρεται πιο
συχνά από τη συμπεριφορά των αγορών στη γείτονα, μια χώρα τόσο
κοντά, αλλά τόσο μακριά από νομισματικής άποψης. Μπορεί να
επιβεβαιώσουμε ότι η Ε.Ε. ήταν «απάτη». Ή μπορεί να καταλάβουμε
ότι, ενώ δεν ήταν καταπέλτης που θα μας εκτόξευε, τουλάχιστον ήταν
μιας μορφής ασφαλιστικό συμβόλαιο με σκληρούς όρους). Ο συνδυασμός
αυξημένης διαπραγματευτικής δύναμης της Ελλάδας λόγω πλεονασμάτων,
και μειωμένης ανοχής των Βρυξελλών σε ελληνικές «ιδιαιτερότητες»
μπορεί -σε ένα ακραίο σενάριο- να φέρει ρήξη. Ζητούμενο είναι η
ελληνική πλευρά να μην τορπιλίσει τη στρατηγική άμυνας της Ευρώπης.
Απαραίτητο είναι η Ε.Ε. να κατανοήσει ότι ο ελληνικός πληθυσμός
έχει πλέον ανάγκη ουσιαστικής υπεράσπισης ως αντίδωρο.
Τα μεγάλα οικονομικά μπλοκ προετοιμάζονται, πυκνώνουν τις γραμμές
τους κι επανατοποθετούνται ενόψει της επόμενης φάσης της κρίσης:
Αυτής που θα φέρει αντιμέτωπους τον «ανεπτυγμένο» και τον
«αναδυόμενο» κόσμο για δανεικά. Η Ελλάδα δεν παλεύει για να
διατηρήσει το ευρώ στις συναλλαγές της. Παλεύει για να είναι στο
ίδιο στρατόπεδο με τους «επαγγελματίες» insiders του παγκόσμιου
συστήματος, κι όχι με τους νεόκοπους-αναδυόμενους, τους οποίους
περιμένει μεγάλη αναταραχή. Πού μπλέξαμε Θεέ μου;