«Οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν εάν θέλουν ή όχι την Ευρώπη», δήλωσε
προχθές στο Ζάππειο ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Αυτό φαίνεται
πως θα είναι το κυρίαρχο διακύβευμα έως τις ευρωεκλογές της 25ης
Μαΐου, το οποίο όμως έρχεται και επανέρχεται από την αρχή της
οικονομικής κρίσης.
Πρόκειται για ζήτημα ζωτικής σημασίας. Γιατί; Διότι, παρά τα πολλά
και σοβαρά προβλήματα που ταλανίζουν την Ευρωπαϊκή Ενωση σήμερα,
την έλλειψη ηγεσίας και οράματος, ο κόσμος μας, καλώς ή κακώς, δεν
αποτελείται πλέον από μικρά «χωριά», αυτόνομα κράτη που μάχονται
για ένα κομμάτι γης, όπως συνέβαινε παλαιότερα. Αυτός είναι ο
κόσμος ενός παλαιού ημερολογίου. Πλέον, και σε ό,τι αφορά
τουλάχιστον το δυτικό ημισφαίριο, ζούμε και κινούμαστε σε ένα πεδίο
ευρύτερης και συνολικότερης ενότητας μέσα από το οποίο κάθε κράτος
προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του.
Απέναντι σε μια ισχυρή Κίνα ή Ινδία, απέναντι σε μια ισχυρή
Αμερική, ακόμα και η Γερμανία δεν μπορεί να σταθεί μόνη της. Μπορεί
η ίδια η γερμανική ηγεσία να μην το συνειδητοποιεί αυτό απολύτως
και ενδεχομένως αυτή να είναι μία βασική αιτία εξαιτίας της οποίας
προκαλούνται πολλά από τα προβλήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πάντως
ο κόσμος μας, στην αυγή του εικοστού πρώτου αιώνα, διαφέρει ριζικά
ακόμα και από όσα ίσχυαν μέχρι πριν από είκοσι και τριάντα
χρόνια.
Κάποιοι φτάνουν στο σημείο να φέρουν σαν παράδειγμα εθνικής
αυτονομίας την Ιρλανδία: βγήκε από το Μνημόνιο και υποτίθεται ότι
απέκτησε την αυτάρκειά της. Αυτή είναι η μερική αλήθεια (χώρια ότι
αν βγήκε από το Μνημόνιο η Ιρλανδία είναι διότι, τόσο ως πολιτεία
αλλά και ως κοινωνία, αντιμετώπισε από την αρχή πολύ σοβαρά την
κρίση, σε αντίθεση με την Ελλάδα). Η άλλη μισή αλήθεια είναι ότι η
Ιρλανδία παραμένει ευρωπαϊκή. Δεν απομονώθηκε, αλλά πλέον έχει τη
δυνατότητα να συμμετέχει σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο για το οποίο
κάναμε λόγο παραπάνω με μεγαλύτερες προοπτικές. Οι Ιρλανδοί δεν
απομονώθηκαν ξαφνικά, αποφασισμένοι να ζήσουν καλλιεργώντας
πατάτες.
Ισως αυτά τα οικολογικού τύπου οράματα να ελκύουν ορισμένους: θα
αρκεστούμε στις καλλιέργειές μας, στον φυσικό πλούτο της Ελλάδας.
Φαντασιώσεις ή, το χειρότερο, απόψεις που εκφράζονται και
διαδίδονται εκ του πονηρού από κύκλους που για λόγους προσωπικών
συμφερόντων επιθυμούν ένα όπισθεν ολοταχώς στη δραχμή. Ούτε οι
πατάτες ούτε τα φασόλια, ή τα φανταστικά κοιτάσματα πετρελαίου, θα
μπορέσουν να κρατήσουν όρθια μιαν Ελλάδα η οποία θα είναι, σε αυτή
τη μεγάλη οικουμενική κοινότητα του δυτικού κόσμου, απομονωμένη,
αποξενωμένη.
Ναι, τα προβλήματα παραμένουν οξύτατα. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία
που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ για τον Οκτώβριο, η ανεργία αγγίζει το 28%
(είναι 27,8%), ωστόσο, ως κράτος, έχουμε να παρουσιάσουμε ένα
θετικό πλεόνασμα. Παραμένει απλήρωτο το μεγάλο χρέος, αλλά χωρίς
την ανάγκη να δανειζόμαστε για τα τρέχοντα, ίσως μπορέσουμε να
σκεφτούμε λίγο καλύτερα τον εαυτό μας, ως χώρα, ως έθνος, ως
κοινωνία εν τέλει. Αλλά αυτό, ταπεινή μου γνώμη, θα καταστεί εφικτό
μονάχα στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας – έστω και αν αυτή,
όπως όλες οι οικογένειες, περνάει τη δική της κρίση.