Γύρισα από μια σύντομη επίσκεψή μου στην Κωνσταντινούπολη με ένα
«γαμώ το». Ζητώ συγγνώμη που το θέτω τόσο ωμά, αλλά αυτό είναι που
με βασανίζει έκτοτε και θα γίνω σαφέστερος. Εφυγα από την Αθήνα
ολίγον τρομοκρατημένος από τα πρωτοσέλιδα «συγκλονίζεται η
Τουρκία», «πρωτόγνωρη κρίση στην γείτονα» κ.λπ. Δεν θα σταθώ στις
εγχώριες υπερβολές, καθώς το κόμμα του κ. Ερντογάν εξακολουθεί και
απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της συντριπτικής πλειοψηφίας των
γειτόνων, με την αντιπολίτευση να υπολείπεται κατά 12 ποσοστιαίες
μονάδες. Ούτε πρόθεσή μου είναι η ανάλυση των τελευταίων γεγονότων
– άλλωστε, γνώστες φίλοι μού εξήγησαν ότι ο Ερντογάν αμφισβητείται
κυρίως από εσωκομματικούς του αντιπάλους, κάτι εξηγήσιμο ύστερα από
τη δεκαετή και γι’ αυτό φθοροποιό παραμονή του στην εξουσία.
Ο λόγος που γύρισα με αυτό το «γαμώ το» είναι άλλος. Σχετίζεται με
τον δυναμισμό των γειτόνων. Τη ζωντάνια, την αισιοδοξία, την
αποφασιστικότητα και κυρίως τον σχεδιασμό που εκπέμπουν σε ό,τι κι
αν κάνουν, εν αντιθέσει με την αφασία που έχει παραλύσει την Ελλάδα
εδώ και τέσσερα χρόνια. Θα φέρω μερικά παραδείγματα απλής
καθημερινότητας. Τα μαγαζιά στην Κωνσταντινούπολη ανοίγουν στις 9
το πρωί και δεν κλείνουν πριν από τις 10.30 το βράδυ. Η Ιστικλάλ
που είναι η Ερμού της Πόλης, το Νισάντασι που είναι το Κολωνάκι
τους, το Καντίκιοϊ στην ασιατική πλευρά και όλες οι τουριστικές
περιοχές είναι συνεχώς γεμάτες από χιλιάδες κόσμου. Εννοείται και
τις Κυριακές, όλες τις Κυριακές, διότι απλούστατα ο εμπορικός τους
σύλλογος εδώ και μια δεκαετία έθεσε ως στρατηγικό του στόχο να
καταστήσει διεθνώς την Πόλη πρώτο τουριστικό προορισμό.
Τα νούμερα της επιτυχίας τους ζαλίζουν. Το Μεγάλο Παζάρι –το Grand
Bazaar– το επισκέπτονται καθημερινά 250.000 τουρίστες. Τα
ξενοδοχεία της Κωνσταντινούπολης έχουν μέση πληρότητα 72% όλον το
χρόνο, τα μουσεία και τα αξιοθέατα είναι διαρκώς γεμάτα. Τούτη τη
φορά κινήθηκα μόνο με Ντολμούζ. Ξέρετε τι είναι αυτά; Μικρά κίτρινα
βανάκια των οκτώ επιβατών που εκτελούν μέρα-νύχτα τις ίδιες
διαδρομές προς και από τους τουριστικούς προορισμούς και τα οποία
κοστίζουν μόλις 1 ευρώ ανεξαρτήτως απόστασης.
Είναι σαν να διαβάζω ήδη τις γνωστές αντιδράσεις κάτω από το σχόλιό
μου: Να ανοίξουν να κάνουν τι τα ελληνικά μαγαζιά όταν δεν υπάρχει
φράγκο; Πότε θα βλέπουν τα παιδιά τους οι υπάλληλοι και με τι
μισθούς; Οι φιλελεύθεροι θέλετε να μας κάνετε πληβείους σαν τους
Τούρκους. Αυτό που δεν αντιλαμβάνονται όσοι έχουν έτοιμους τους εν
λόγω αφορισμούς είναι ότι, ενώ η χώρα μας δοκιμάζεται από μια κρίση
πρωτοφανή, μοιάζει να αργοπεθαίνει άπρακτη. Θα θέσω μια σειρά
απλοϊκών ερωτημάτων: Τι ζητάει εναγωνίως τόσο η κυβέρνηση όσο και η
αντιπολίτευση; Ανάπτυξη. Δηλαδή χρήματα. Μπορεί ξαφνικά η Ελλάδα να
τα γεννήσει όταν όλοι πια καταλάβαμε ότι για να αναστηθεί η
παραγωγή της χρειάζονται χρόνια; Οχι; Επομένως, τι απομένει να
κάνει; Ενα και μόνον: Να διευρύνει τον τουρισμό της σε όλες τις
εποχές του χρόνου. Πώς θα το κάνει; Καθιστώντας ελκυστική πρωτίστως
την πρωτεύουσά της.
Γύρισα με αυτό το «γαμώ το» όταν συνειδητοποίησα ότι η Αθήνα μαζί
με την Κωνσταντινούπολη, τη Ρώμη και την Ιερουσαλήμ είναι οι μόνες
πραγματικά αιώνιες πόλεις σε όλο τον πλανήτη. Και αντί να
συνειδητοποιούμε, έστω τώρα, την ιστορική μας αυτή τύχη, ακόμη
συζητάμε ποιες ώρες θα είναι ανοιχτή η Ακρόπολη, αν τα μουσεία
πρέπει να διευρύνουν το ωράριό τους, αν τα μαγαζιά θα ανοίγουν 5 ή
7 Κυριακές, αν δικαιούνται να παραλύουν ολόκληρο το κέντρο εκατό
«διαδηλωτές» ή αν θα απελευθερωθεί το επάγγελμα του ταξιτζή.
Είναι τόσο δύσκολο να τεθεί ως άμεσος διακομματικός στόχος η
διαφήμιση της Αθήνας ως μοναδικού στον κόσμο προορισμού; Εχει
τίποτα να ζηλέψει από το Μπλε Τζαμί και το Τοπ Καπί, η Ακρόπολη, η
Αρχαία Αγορά, η Στοά του Αττάλου, το Μοναστηράκι, το Θησείο, το
Ηρώδειο, το νέο Μουσείο; Και επιπλέον, θα ήταν παράλογο να
δημιουργηθούν στην Αθήνα 4 – 5 μεγάλα παζάρια με παραδοσιακά
ελληνικά προϊόντα που να λειτουργούν διαρκώς, όπως στην
Κωνσταντινούπολη, ως συμπληρωματικό κίνητρο προσέλκυσης τουριστών;
Ακόμη και το κλίμα της Αθήνας είναι ασυγκρίτως ελκυστικότερο από
αυτό της Πόλης.
Ξέρω ότι σε κάποιους θα φανούν επιφανειακές ή ονειροπόλες οι
σκέψεις μου. Αλλά ήταν αυτό το «γαμώ το» η αφορμή να τις διατυπώσω,
ανάβοντας μόλις βγήκα από το αεροπλάνο ένα τσιγάρο. Παρεμπιπτόντως,
οι γείτονες όντως κατάφεραν να το απαγορεύσουν σε όλους τους
δημόσιους χώρους.