Ακούγοντας χθες στα ραδιόφωνα συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των δύο συγχωνευόμενων τραπεζών, της Εθνικής και της Alpha, να σχολιάζουν τον «γάμο του αιώνα» και τις προοπτικές που διανοίγονται, σε όλα τα επίπεδα, αισθανόσουν κάπως… παράξενα – ευχάριστα παράξενα! Στις περισσότερες περιπτώσεις, έλειπε χαρακτηριστικά ο «ξύλινος» συνδικαλιστικός λόγος, η «μαχητικότητα» για την «προάσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων» (χωρίς αυτό να σημαίνει πως απουσίαζε ο προβληματισμός για το μέλλον και τις διασφαλίσεις των 23.000 υπαλλήλων που απασχολούν από κοινού οι δύο τράπεζες…), ορισμένοι μάλιστα δεν απέφευγαν να δηλώσουν ευθαρσώς πως «αντιμετωπίζουν με ελπίδες αυτό το εγχείρημα, που έχει δυσκολίες και προκλήσεις, αλλά αν σχεδιασθεί σωστά και στηριχθεί και στη συμπαράσταση των εργαζομένων, θααποδειχθεί επωφελές για όλους!» προσθέτοντας πως «καιρός είναι πια να εγκαταλειφθεί ο στείρος συντεχνιακός λόγος, η συντήρηση μιας… αντιπαλότητος εργοδότου – εργαζομένων για λόγους «αρχής», ακόμη κι εκεί που δεν χρειάζεται και η συντονισμένη προσπάθεια να βρεθούν κοινοί τόποι και κοινό συμφέρον…»!
Παρήγορο το φαινόμενο – για όσο διαρκέσει! Γιατί μια τέτοια γιγαντιαία συνένωση, όπως αυτή που γίνεται με τους δύο τραπεζικούς κολοσσούς, αναπόφευκτα θα δημιουργήσει ζητήματα με το προσωπικό τους. Και μπορεί μεν σήμερα οι δύο διοικήσεις των τραπεζών να διαβεβαιώνουν (και να το εννοούν) ότι δεν εξετάζεται ζήτημα μείωσης του προσωπικού, αλλά αργά ή γρήγορα και στην πορεία της πρακτικής υλοποίησης της συγχώνευσης σε όλο της το εύρος, αναπόφευκτα τέτοιο θέμα θα ανακύψει – το ζητούμενο είναι το πώς θα αντιμετωπισθεί και τι προεργασίες θα… γίνονται από τώρα, ώστε όταν προκύψει να ‘χουν δημιουργηθεί όλες εκείνες οι προϋποθέσεις για να περάσει κατά τον πλέον ανώδυνο τρόπο. Προγράμματα ελκυστικά για εθελούσια έξοδο (και στην Εθνική, τουλάχιστον, μια μεγάλη κατηγορία προσωπικού βρίσκεται στη λεγόμενη «ώριμη ηλικία» και μάλλον θετικά θα αντιμετωπίσει μια πρόωρη συνταξιοδότηση…), που μπορούν να κλιμακωθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλέσουν -αν προκαλέσουν- μικρές αντιδράσεις, είναι λογικό να εικάσει κανείς ότι θα εξετασθούν πολύ σοβαρά.
Μπορεί κάποιοι τεχνοκράτες (και από τη σκοπιά τους δεν θα ‘χουν και άδικο) να ισχυρισθούν και να θελήσουν να «πιέσουν» προς αυτήν την κατεύθυνση, ότι όσο συντομότερα επέλθουν αυτές οι αλλαγές, οι εκσυγχρονισμοί και οι «εκλογικεύσεις», ανάλογα με τις νέες ανάγκες του ενιαίου τραπεζικού γίγαντα, τόσο αμεσότερες και μεγαλύτερες θα είναι οι ωφέλειες που θα προκύψουν και από πλευράς περιορισμού των δαπανών και από πλευράς λειτουργικής ανταγωνιστικότητος -το ‘χουμε δει, άλλωστε, το «προηγούμενο», να συμβαίνει στις περιπτώσεις συγχώνευσης ξένων πολυεθνικών κολοσσών που συνήθως εξαγγέλλεται μαζί με τον… δραστικό περιορισμό του αριθμού των απασχολουμένων…
Μπορεί, όμως (ευτυχώς, ακόμη…) στη μεσογειακή και βαλκανική Ελλάδα οι ρυθμοί να είναι κάπως πιο… εναρμονισμένοι με το «κλίμα» που επικρατεί – έστω και αν αυτό «κοστίσει» κάτι παραπάνω. Στην εποχή, άλλωστε, που ζούμε, με τις συγκεκριμένες συνθήκες μιας παγκοσμιοποίησης και μιας «σφιχτής» τεχνοκρατικής αντίληψης (που ήδη προκαλεί σκεπτικισμό σε όλον τον πλανήτη…) αυτή η «επιλεγόμενη»… ραθυμία και οι πιο ήπιοι και «στρωτοί» ρυθμοί ίσως σε βάθος χρόνου να αποδειχθεί ότι στοιχειοθετούν… σοφία!
Η κίνηση αυτή των δύο μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών (που «συμπίπτει» με τη νέα πολιτική που ευαγγελίζεται ο νέος «τιμονιέρης» της οικονομίας) χαιρετίσθηκε από όλες τις πλευρές και σηματοδοτεί μία «νέα εποχή» – που θα αποκτήσει το… εύκρατο κλίμα που χρειάζεται για να καρποφορήσουν όλες οι «σπορές», από άλλες ανάλογες κινήσεις τόσο στο επίπεδο των επιχειρήσεων όσο και στο «πλαίσιο αρχών λειτουργίας» που θα δημιουργήσει η πολιτεία: τον υπό εκκόλαψιν νέο αναπτυξιακό νόμο (που θα παρέχει πρόσθετα κίνητρα για συγχωνεύσεις και δημιουργία «επιχειρήσεων κλίμακος»), τη φορολογική μεταρρύθμιση που θα κινείται στην ίδια αναπτυξιακή κατεύθυνση κ.λπ.
Γεννώνται, φυσικά, ήδη σκέψεις για την πορεία που (σε μεγάλο βαθμό αναγκαστικά…) θα κληθούν να χαράξουν τα άλλα τραπεζικά ιδρύματα, τα οποία πλέον θα αισθάνονται την πίεση (λόγω των δυνατοτήτων που θα του προσφέρει το μέγεθός του…) του νέου γίγαντα και τα οποία αργά ή γρήγορα θα υποχρεωθούν σε ανάλογες επιλογές, είτε μεταξύ τους είτε (και αυτό θα ήταν ενδεχομένως και εθνικά επιθυμητό…) σε συνεργασία με ξένες τράπεζες.
Ταυτόχρονα, όμως, αυτή η «πρόκληση» δυνατόν να οδηγήσει και στη δημιουργία «προνομιακής θέσεως» για τράπεζες μικρού ή μεσαίου μεγέθους, που θα μπορέσουν να γίνουν πιο «προσωπικές», ευέλικτες στις σχέσεις τους με τον πελάτη και να εξασφαλίσουν με τον τρόπο αυτό -ανταγωνιζόμενες τους κολοσσούς με τις αναπόφευκτες δυσκαμψίες και το «απρόσωπο» του μεγέθους τους- ένα ικανοποιητικό μερίδιο αγοράς.
Ο κ. Χριστοδουλάκης εξέφρασε χθες την άποψη (σπεύδοντας, μάλλον, να προκαταλάβει την άποψη της αρμόδιας επιτροπής που υπάρχει…) ότι με τη συγχώνευση των δύο τραπεζών, που πλέον θα ελέγχουν πάνω από το 50% της εγχώριας «αγοράς» στον χώρο τους, δεν δημιουργείται πρόβλημα «ανταγωνισμού», λόγω «δεσπόζουσας θέσης». Η άποψη αυτή θεμελιώνεται καλύτερα, αν σκεφθεί κανείς ότι στον ενιαίο πλέον και δίχως «σύνορα» ευρωπαϊκό τραπεζικό χώρο, στον οποίο θεωρητικά έχει άμεση πρόσβαση ο πελάτης, ασχέτως μεγέθους του, πρόσβαση που θα γίνει ακόμη πιο εύκολη και «φθηνή» με την καθιέρωση σε λιγότερο από δύο μήνες του ευρώ, λειτουργούν σήμερα περί τις… 6.000(!) τράπεζες – σε πρακτικό επίπεδο δηλαδή, ουσιαστικό θέμα «ανταγωνισμού» πράγματι δεν υπάρχει, έστω και αν η πρακτική δείχνει ότι ο άμεσος «πελάτης» στην Ευρώπη εξακολουθεί να απευθύνεται και να συναλλάσσεται με τις τράπεζες του κράτους του.
Εκεί, βεβαίως, που θα κριθεί η αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος, σε επίπεδο κοινού, απλού καθημερινού πελάτη, θα είναι η βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών, τα ανταγωνιστικότερα επιτόκια, η ουσιαστική μείωση της διαφοράς (της μεγαλύτερης σε ευρωπαϊκό επίπεδο…) μεταξύ επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων (και το μέγεθος, πλέον, του νέου τραπεζικού κολοσσού θα το επιτρέψει οπωσδήποτε…), η εκλογίκευση του κυκλώματος των πιστωτικών καρτών που στη χώρα μας εξακολουθούν να διέπονται από ένα σχεδόν… ληστρικό καθεστώς – αναμένει το κοινό, με ελπίδες…
«Παράπλευρες συνέπειες…»
Δεν θα μπορούσε παρά να κρίνει ως θετική τη συγχώνευση των δύο τραπεζών η Νέα Δημοκρατία -φρόντισε μάλιστα να τονίσει στη σχετική ανακοίνωσή της ότι αυτή ήταν παραδοσιακά (και σε εποχές που τέτοια στάση εθεωρείτο πρωτοπορία…) υπέρμαχος της απελευθέρωσης των αγορών – επιφυλασσόμενη μόνο ως προς το πόσο γρήγορα και πόσο αποτελεσματικά θα προκύψουν τα οφέλη από το εγχείρημα.
Μόνο που τέτοιες κινήσεις, όπως η συγχώνευση ΕΤΕ-Αlpha η απόφαση η ΕΤΒΑ να μην «ιδιωτικοποιηθεί» με εξαγορά της από την… κρατική Αγροτική, αλλά από την Πειραιώς, οι διακηρύξεις του κ. Χριστοδουλάκη ότι «οι ιδιωτικοποιήσεις θα συνεχισθούν…» και το πνεύμα ακόμη μεγαλύτερης φιλελευθεροποιήσεως που χαρακτηρίζει τον νέο υπουργό Οικονομίας δημιουργούν… προβλήματα «πολιτικού λόγου» στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης! Οσο καιρό τέτοια «άλματα» δεν γίνονταν, είχε τη δυνατότητα να «στηλιτεύει» την κυβέρνηση και να υπόσχεται αυτή πως «όταν έρθει στην εξουσία θα εφαρμόσει το δικό της ουσιαστικό πρόγραμμα φιλελευθεροποίησης και απελευθέρωσης…»! Τώρα;
Το πρόβλημα αυτό εξετάσθηκε χθες σε ειδική σύσκεψη στη Ρηγίλλης, που διήρκεσε… τρεις ώρες, εξετάσθηκε σε βάθος η νέα κατάσταση στην οποία η Ν.Δ. εκ των πραγμάτων βλέπει τα επιχειρήματά της και τον αντιπολιτευτικό της ρόλο να αποδυναμώνονται και το ζητούμενο τώρα πλέον είναι να υπάρξει το συντομότερο δυνατόν νέος σχεδιασμός, για να μην υποστεί το κόμμα τις δυσμενείς συνέπειες από τη… «συγχώνευση» της δικής της παραδοσιακής ιδεολογίας, με τη σύγχρονη πρακτική του ΠΑΣΟΚ!