Τ α κύματα των λαθρομεταναστών, που διεισδύουν από κάθε ρωγμή στις ανεπτυγμένες κοινωνίες της Δύσης δεν είναι τίποτα άλλο από τη σύγχρονη εκδοχή της εισβολής των βαρβαρικών φυλών στις αυτοκρατορίες της αρχαιότητας και του Μεσαίωνα. Τότε, είχαμε τις επιδρομές άγριων ιππέων, που αναζητούσαν πλούσιο έδαφος και πιο φιλικό περιβάλλον για να εγκατασταθούν. Σήμερα, έχουμε ταλαίπωρους ανθρώπους στοιβαγμένους σε σαπιοκάραβα ή σε καρότσες φορτηγών, που αναζητούν μία καλύτερη ζωή.
Η αιτία είναι η ίδια: η μεγάλη διαφορά βιοτικού επιπέδου προκαλεί ροή από το χώρο της υπανάπτυξης στο χώρο της υπερανάπτυξης. Πρόκειται για τη μεταφορά στο κοινωνικό επίπεδο της αρχής των συγκοινωνούντων δοχείων. Το κύμα της λαθρομετανάστευσης θα διογκώνεται συνεχώς, καθιστώντας την αναχαίτισή του σισύφειο έργο. Πρώτον, γιατί το χάσμα στην κατανομή του πλούτου διευρύνεται και δεύτερον, γιατί η δημογραφική έκρηξη των υπανάπτυκτων χωρών παροξύνει το πρόβλημα.
Το δράμα των λαθρομεταναστών έχει ωθήσει τις δυτικές κυβερνήσεις σε μία πολιτική ημιμέτρων. Ενώ λαμβάνουν μέτρα εναντίον της παράνομης εισόδου, στην πράξη ανέχονται όσους λαθρομετανάστες καταφέρουν τελικώς να εγκατασταθούν στην επικράτειά τους. Η αντιφατική αυτή πολιτική όχι μόνο δεν αποτρέπει, αλλά κατά μία έννοια τροφοδοτεί τη λαθρομετανάστευση. Το γεγονός ότι αρκετοί καταφέρνουν να εγκατασταθούν στη «Γη της Επαγγελίας» δικαιώνει την ελπίδα και διατηρεί ζωντανό το όνειρο μίας νέας ζωής και σ’ όσους μένουν στις πατρίδες τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι έτσι ωθούνται ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι του Τρίτου Κόσμου να επιχειρήσουν το άλμα.
Η Δύση οφείλει να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα: ή να ανοίξει τα σύνορά της, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται, ή να εφαρμόσει αυστηρά την πολιτική της επαναπροώθησης. Για να φέρει αποτέλεσμα αυτή η πολιτική, όμως, πρέπει να υπάρξει αυστηρός διαχωρισμός της έννοιας του πολιτικού πρόσφυγα και του λαθρομετανάστη. Δεύτερον, πρέπει οι έλεγχοι να είναι και εντατικοί και αυστηροί. Τρίτον, απαιτείται η άσκηση πιέσεων στις χώρες-αγωγούς, όπως είναι η Τουρκία, για να δέχονται πίσω τους λαθρομετανάστες και να τους επαναπροωθούν με τη σειρά τους.
Ειδικά σε περιπτώσεις κρίσεων και πολέμων, η Δύση οφείλει να αναλάβει το κόστος κατασκευής και συντήρησης καταυλισμών για την υποδοχή και την ανακούφιση των προσφύγων στην περίμετρο της ανασφαλούς περιοχής. Γενικότερα, όμως, η πολιτική αναχαίτισης θα φέρει μόνο πρόσκαιρα αποτελέσματα, εάν δεν συνδυασθεί με την παροχή μεγάλης αναπτυξιακής βοήθειας για την άμβλυνση των διαφορών. Αυτό επιβάλλει όχι ο ανθρωπισμός της Δύσης, αλλά το ιδιοτελές συμφέρον της.