Στην Ιαπωνία της δεκαετίας του ’60 με τη θεαματική οικονομική άνοδο, ο δημόσιος δανεισμός είχε αποτελέσει πρότυπο αναπτυξιακό εργαλείο. Το κράτος δανείστηκε αφειδώς και τροφοδότησε την ανάπτυξη με δημόσιες δαπάνες, που χρηματοδοτήθηκαν από τα δάνεια. Οπως, μετά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα, είχαν υποστηρίξει οι σχεδιαστές της οικονομικής πολιτικής, η μέθοδος ήταν εύλογη: μπορεί, έλεγαν, να δαπανά κάποιος περισσότερα απ’ όσα έχει προεξοφλώντας τα έσοδα του μέλλοντος, αρκεί τα δάνεια να διοχετεύονται σε έργα που πολλαπλασιάζουν την εισοδηματική του δυνατότητα, ώστε και τα δάνεια να μπορεί να πληρώσει και να του απομείνει και κέρδος.
Οσο, όμως, και αν η Ιαπωνία αποτέλεσε «διαφήμιση» της πολιτικής του δημοσίου δανεισμού, η ιστορία -και η πρόσφατη- δείχνει ότι πολύ συνηθέστερα του ιαπωνικού είναι τα… αρνητικά παραδείγματα? οι χώρες που δανειζόμενες προεισπράττουν τα έσοδα των μελλοντικών γενεών όχι για να τα επενδύσουν παραγωγικώς, αλλά για να χρηματοδοτήσουν δαπάνες με πενιχρή ή με παρακινδυνευμένη αναπτυξιακή διάσταση. H αστοχία αυτή δεν οφείλεται κυρίως σε εσφαλμένες οικονομικές εκτιμήσεις, αλλά στον αμιγώς πολιτικό παράγοντα της εξαρτήσεως των κυβερνήσεων από τη λαϊκή ψήφο: αφθονούν, δυστυχώς, οι περιπτώσεις νομοθετικών σωμάτων και κυβερνήσεων που, προ του πολιτικού κόστους της λιτότητος, προτίμησαν να υπερδανεισθούν μεταθέτοντας στη… μεταπροσεχή Βουλή ή κυβέρνηση το βάρος των αναγκαίων σκληρών μέτρων. H Ελλάδα είχε πικρή εμπειρία από αποφάσεις του είδους, είτε οφείλονταν σε αφελή αισιοδοξία (όπως π.χ. ότι οι λήπτες εγγυημένων από το Δημόσιο δανείων θα τα αξιοποιούσαν παραγωγικώς), είτε σε ωμό προεκλογικό υπολογισμό.
Η επιλογή της κυβερνήσεως να «τιτλοποιήσει» τα έσοδα του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, των αρχαιολογικών χώρων(!) και του ΟΠΑΠ, δηλαδή με απλά λόγια να δανεισθεί «ενεχυριάζοντας» τα μελλοντικά έσοδα των κοινοτικών πληρωμών καθώς και των εισπράξεων από τους αρχαιολογικούς χώρους και τα κρατικά παίγνια, δεν αποκλείεται δυστυχώς να κινείται προς τη λογική αυτή. Ασφαλώς, η κυβέρνηση θα υποστηρίξει ότι ο δανεισμός χωρεί για τη χρηματοδότηση παραγωγικών δαπανών. Ποιος, όμως, το πιστεύει, όταν η περίοδος των επομένων ετών διαφαίνεται «προεκλογική», υπό την έννοια ότι έχουν ήδη αρχίσει οι ανησυχίες για την εκλογική τύχη του ΠΑΣΟΚ – και όταν οι ενδείξεις επ’ αόριστον αναβολής του ασφαλιστικού νομοσχεδίου προδίδουν προσαρμογή στη λογική ελαχιστοποιήσεως του πολιτικού κόστους; Ποιος, πέραν αυτού, είναι βέβαιος ότι ο δανεισμός αυτός δεν θα καταλήξει σε αντιπαραγωγικά ολυμπιακά έργα, των οποίων ο προϋπολογισμός είναι ήδη κατά 60% υψηλότερος εκείνου που αναφερόταν στον φάκελο της αθηναϊκής υποψηφιότητος;
Παρά τις διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου, είναι διάχυτη η εντύπωση ότι η κυβέρνηση υπερδανείζεται, προκειμένου να μεταθέσει στο μέλλον δυσάρεστες στο κοινό αποφάσεις – και το πολιτικό κόστος που αυτές συνεπάγονται. Για την κυβερνητική παράταξη, η μέθοδος αυτή ενισχύει τις προοπτικές επανεκλογής της. H χώρα, όμως, κινδυνεύει να την «πληρώσει» πολύ ακριβά…