Λίγες μόλις εβδομάδες μετά την κυκλοφορία του ευρώ στη χώρα μας, μια σειρά γεγονότων έρχονται να επιβεβαιώσουν την ευρω-απόσταση που υπάρχει με όρους πραγματικότητας μεταξύ της σημερινής Ελλάδας και του ενιαίου νομίσματος της E.E. Σε μια περίοδο που πρώτη η πολιτική ηγεσία υπογραμμίζει, απευθυνόμενη στην ελληνική κοινή γνώμη, ότι η συμμετοχή στην ONE δημιουργεί την απαίτηση για προσαρμογή της χώρας σε νέα δεδομένα, για μια νέα εθνική κατασκευή συμβατή κατά τις προδιαγραφές της με τις ευρωπαϊκές, για μια Ελλάδα ικανή να ανταγωνισθεί στο νέο οικονομικό περιβάλλον τους εταίρους της στην Ενωση, έρχονται δυστυχώς για όλους μας, κάποια γεγονότα να υπογραμμίσουν ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν μπορεί να συμβεί με δεδομένο το παρόν εθνικό «σύστημα». Ολα δείχνουν τώρα καθαρά πως δύο πράγματα μπορεί να συμβούν πλέον: Είτε να καταστραφεί το σύστημα της πολιτικο-οικονομικής διαπλοκής είτε αυτό να καταφέρει να κρατηθεί στη θέση του.
Αν συμβεί το πρώτο, θα υπάρχουν ελπίδες για ένα ξεκίνημα με στόχο τη δημιουργία μιας νέας, πραγματικής παραγωγικής βάσης με κανόνες που θα ορίζουν αληθινά ανταγωνιστικές οικονομικές δράσεις στην Ελλάδα.
Αν συμβεί το δεύτερο, η ελληνική «ελεύθερη αγορά» θα λειτουργεί ως «μαϊμού» -όπως συμβαίνει σήμερα- και η Ελλάδα θα μετέχει στην ONE ως «περίπτωση» πορευόμενη προς κάποια περιφέρεια της Ευρώπης ως ασήμαντο μέγεθος.
Είναι δυνατόν να νομίζει κανείς ότι η Ελλάδα μπορεί να σταδιοδρομήσει επιτυχώς στην E.E. με τη σημερινή κατάσταση εθνικών πραγμάτων; Με πολιτική εξουσία χωρίς δύναμη, εξαρτημένη από «εξωθεσμικά κέντρα» (η ίδια η πολιτική ηγεσία μιλάει γι’ αυτά και τα αναδεικνύει σε σημαντικό παράγοντα της δημόσιας ζωής) εμπλεγμένη σε κυκλώματα «μίζας», με μια πολιτική εξουσία επικεφαλής μιας δημόσιας διοίκησης «οριεντάλ», με πολιτικό προσωπικό ανασφαλές, και ταραγμένο κάθε φορά που αισθάνεται «πιέσεις», έτσι με αυτές τις συνθήκες, μπορεί να είναι στ’ αλήθεια ευρω-χώρα η Ελλάδα;
Στη σημερινή κατάσταση πραγμάτων, με τα «διαπλεκόμενα» στο κέντρο της δημόσιας σφαίρας, ούτε καθεστώς «ελεύθερης οικονομίας» υφίσταται ούτε το δημοκρατικό σύστημα λειτουργεί κανονικά ούτε πραγματική πολιτική παράγεται, ούτε βεβαίως, και ανθρώπινο δυναμικό ικανό να ανταποκριθεί στις «προκλήσεις» της «νέας εποχής», στις οποίες τόσο συχνά αναφέρεται πομπωδώς το πολιτικό προσωπικό της χώρας.
Φορτωμένο με μεγάλα προβλήματα, ταλαιπωρούμενο από το «κράτος», αδύναμο και απογοητευμένο από τις «πολιτικές» των κυβερνήσεων, ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας έχει γίνει τηλεθεατής του «κόσμου» που του προσφέρει με μια τρίτης κατηγορίας «ψυχαγωγία» και «ενημέρωση» μια ομάδα δικτύων της εμπορικής τηλεόρασης. Ολο και λιγότεροι δρόμοι ανοίγονται για τις αληθινά παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, ενώ αυξάνονται οι «αμοιβές» όσων προσχωρούν στον κόσμο των «διαπλεκομένων» και της «λαμόγιας», γενικότερα. Με ποιες κοινωνικές δυνάμεις, λοιπόν, μπορεί να πάρει μέρος η χώρα στους αγώνες της «νέας εποχής»; Και υπό τις οδηγίες ποιας πολιτικής ηγεσίας; Αυτής που αποσταθεροποιείται σε χρόνο μηδέν από μια υπόθεση, όπως ήταν τα «φρουτάκια»; Αυτής που κάθε τόσο υποστηρίζει, ότι δεν μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά της, διότι βρίσκεται κάτω από τις «πιέσεις» δυνάμεων «αναχρονιστικών», «συντεχνιών» και «συμφερόντων» -που δεν κατονομάζει καν- και ισχυρίζεται ότι υποφέρει από «συνωμοσίες» και «πολέμους επιχειρηματικών συμφερόντων»; Παράγουν μήπως όλα αυτά «νέα εθνική αυτοπεποίθηση»;
Σε ασταθές έδαφος
Πιστεύουμε, βεβαίως, ότι ο πρωθυπουργός γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν είναι η απόκτηση του ευρώ, αυτό που καθιστά στην πραγματικότητα ευρωπαϊκή χώρα την Ελλάδα. O κ. K. Σημίτης και το οικονομικό επιτελείο του σίγουρα δεν αγνοούν, ότι με το σημερινό εθνικό «σύστημα» στη θέση του και σε περιβάλλον «παγκοσμιοποίησης» η χώρα μας εντός Ευρωζώνης θα υποφέρει πολύ άσχημα από εδώ και πέρα. Αλλά η θέση της πολιτικής ηγεσίας είναι, πράγματι, πολύ δύσκολη σ’ αυτήν τη φάση. O «εκσυγχρονισμός» που επιθυμεί να προωθήσει έχει στη βάση του κάτι που μοιάζει με «ζελέ». Γι’ αυτό και γίνεται ολοένα και πιο έντονος ο φόβος του πρωθυπουργού για «αποσταθεροποίηση» και για «ανατροπή» της κυβέρνησής του, γι’ αυτό και συχνά-πυκνά αποδίδει σε δράσεις και αντιδράσεις «τρίτων» τις μεγάλες δυσκολίες που έχει να για προωθήσει τον «εκσυγχρονισμό», αλλά και για να δικαιολογήσει τα δικά του λάθη και τις αδυναμίες της κυβέρνησής του.
Σταθερή βάση για δημιουργικές πολιτικές δεν διαθέτει ο κ. K. Σημίτης. Το ίδιο το κόμμα του, κατ’ αρχάς, ούτε να ανανεώσει τις δομές του μπορεί ούτε να παραγάγει πολιτική προβληματισμού στη βάση των δεδομένων της «νέας εποχής» μπορεί. O κ. K. Σημίτης κερδίζει από το 1996 εκλογές, κερδίζει καθαρές πλειοψηφίες στα συνέδρια του κόμματός του, αλλά σοβαρή πολιτική στήριξη από το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καταφέρει να κερδίσει. Εσωκομματικώς η κατάσταση στο κυβερνών κόμμα παρουσιάζεται κάθε τόσο «ρευστή» και η δύναμη του αρχηγού «αμφισβητείται», οπότε κάτι «στραβώνει» στην άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής. Αρκεί καμιά φορά μια δήλωση, μια συνέντευξη ενός «κορυφαίου» στελέχους του ΠΑΣΟΚ για να γίνει άνω-κάτω το κόμμα ή και η κυβέρνηση.
,,,
Από αυτήν την κατάσταση φαίνεται το πόσο πολύ δύσκολο είναι για τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ να ηγηθεί «εκσυγχρονισμού», στηριζόμενος σε ένα κομματικό και πολιτικό προσωπικό, που στην πλειοψηφία του διαμόρφωσε αντιλήψεις περί πολιτικής και δημοσίου συμφέροντος κατά την περίοδο του «τριτοδρομικού σοσιαλισμού» του κόμματος, που μεταξύ άλλων αποτελεσμάτων που παρήγαγε, αποδιοργάνωσε την κοινωνία, κατήργησε ιεραρχίες και άνοιξε δρόμους σε «νέα τζάκια» και στα «διαπλεκόμενα».
Δεν διαθέτει σταθερή βάση στήριξης ούτε από ισχυρές, υγιείς οικονομικές δυνάμεις η ομάδα των «εκσυγχρονιστών» του κ. K. Σημίτη. Και πώς να τις διαθέτει, όταν στο ξεκίνημά της έλαβε στήριξη από κρατικοδίαιτους επιχειρηματικούς κύκλους, που ναι μεν ήθελαν, όπως και το θέλουν ακόμη, «ελεύθερη αγορά», αλλά με τους δικούς τους όρους, δηλαδή «ελεύθερη» και πλουσίως κερδοφόρα μόνο για τους ίδιους, και με πολιτική «κάλυψη» βεβαίως; Το νέο επιχειρηματικό ήθος, το «ήθος του ανταγωνισμού», στο οποίο αναφέρονται κάποιες υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις, δεν ενδιαφέρει καθόλου όλους όσοι υποστήριξαν την πρώτη τετραετία το «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ, προσφέροντάς του και πολύτιμους «επικοινωνιακούς» διαδρόμους.
Τώρα το «σύστημα» έχει πρόβλημα. Ισχυρό μεν, αλλά εκτός χρόνου της «νέας εποχής», ασύμβατο προς τα δεδομένα της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και τους κανόνες της, προσπαθεί, υπολογίζοντας στις σχέσεις που διατηρεί με πολιτικούς χώρους, να κρατήσει τα «προνόμιά» του. Παραζαλισμένη η πολιτική ηγεσία προσπαθεί να λύσει το δύσκολο πρόβλημα, που έχει ενώπιόν της.
«Αποσταθεροποίηση» ποίων;
Κατά τα μεταδιδόμενα από συνεργάτες του πρωθυπουργού, η ηγεσία θέλει τώρα να απαλλαγεί από την ισχυρή πίεση κάποιων απαιτητικών «συμφερόντων», που μάλιστα σήμερα της επιτίθενται. Αλλά αυτά τα «συμφέροντα» βρίσκονται στον χώρο των «διαπλεκομένων». Και αυτό σημαίνει, ότι η ηγεσία έχει αντιπάλους και από τον δικό της πολιτικό χώρο. Ποιοι και πώς να πολεμήσουν ποιους, λοιπόν, σήμερα.
Από τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων, προκύπτει κατά την άποψη της πολιτικής ηγεσίας, ζήτημα δολίων προσπαθειών «αποσταθεροποίησής» της. Τι μπορεί όμως να σημαίνει στα αλήθεια αυτό;
Για να είναι σταθερή στη θέση της η κυβέρνηση, για να αποκρούσει την επίθεση των «συμφερόντων», θα πρέπει να αποσταθεροποιηθεί το σύστημα των «διαπλεκομένων». Αλλά μπορεί να συμβεί αυτό, χωρίς σοβαρές «αναταράξεις» σε χώρους του πολιτικού προσωπικού που κυβερνά; Οχι, βέβαια. Είναι δυνατόν να έχει εξελίξεις η υπόθεση των διαπλεκομένων πολιτικοεπιχειρηματικών σχέσεων χωρίς «να ανοίξει μύτη»; Μπορεί τώρα να πολεμήσει στα αλήθεια η κυβέρνηση τα «συμφέροντα» και να βγει «ατσαλάκωτη» από τη μάχη; Κι αν πάλι, μη θέλοντας να ρισκάρει τίποτε, ο πρωθυπουργός αποφύγει τις «ρήξεις», περιοριζόμενος σε «απαντήσεις» με «επικοινωνιακές» μεθόδους, πώς θα πορεύεται προσεχώς; Πώς θα διαχειρισθεί τα πράγματα, όταν ο ίδιος, μιλώντας στους συνεργάτες του υπουργούς, αναφέρει (και διοχετεύονται τα λόγια του στο πολιτικό ρεπορτάζ) ότι τα «επιχειρηματικά συμφέροντα» πολεμούν την κυβέρνησή του «με προφανείς στόχους τα κονδύλια του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου και δευτερευόντως τις άδειες των ραδιοτηλεοπτικών μέσων»;