«Κάλλας για πάντα ανέγγιχτη» θα ‘πρεπε να ‘ναι ο τίτλος της ταινίας του Φράνκο Τζεφιρέλι που έκλεισε την αγάπη και την τρυφερότητά του για τη φίλη του ντίβα σε ένα μυθιστορηματικό σενάριο, που και ο ίδιος υπογράφει. Σύμφωνα με αυτό, η Μαρία Κάλλας, κλεισμένη με την πιστή της καμαριέρα την Μπρούνα, στο διαμέρισμα του Παρισιού, στρίβει το μαχαίρι της μοναξιάς της στην πληγή, ακούγοντας τους δίσκους της, κλαίγοντας για τη χαμένη φωνή της. Ωσπου ένας φίλος της ατζέντης, ο Λάρι, που την είχε γνωρίσει στις δόξες της και στα δύσκολα τελευταία χρόνια της μετεωρικής καριέρας της, την πείθει να «επιστρέψει». Με τη δική της φωνή, από παλαιότερες ηχογραφήσεις, όταν η φωνή της ήταν στο απόγειο της τελειότητας, και με το σημερινό της ώριμο, εκφραστικό πρόσωπο. Και η Κάλλας -με το πρόσωπο της Φανί Αρντάν- γυρίζει ταινία την «Κάρμεν» γεύεται τη δημιουργία ξανά στα πλατό και με τη δύναμη της τεχνολογίας βλέπει τον εαυτό της στην οθόνη, σαν μια Κάρμεν με λάμψεις από το θρυλικό της ταμπεραμέντο, που τραγουδά, σαν το αηδόνι που ήταν κάποτε. «Θρίαμβος» για τον Λάρι και τους επενδυτές, αλλά η Κάλλας υποφέρει από τύψεις. Αρνείται να κάνει δεύτερη ταινία, με την «Τόσκα», και ζητεί από τον Λάρι να μη βγάλει ποτέ την Κάρμεν στη δημοσιότητα. Συντετριμμένος ο Λάρι καταλαβαίνει και δέχεται. «Δεν έχω δικαίωμα, όπως είμαι τώρα, πάνω σε αυτήν τη θεϊκή φωνή που υπήρξε, και υπάρχει για πάντα», λέει η Κάλλας και κλείνεται και πάλι στο μοναχικό κουκούλι της φήμης της, από όπου ο θάνατος θα ‘ναι ο τελευταίος επισκέπτης της. Οπως και ήταν.
Γι’ αυτό μιλήσαμε για αγάπη και τρυφερότητα από πλευράς του σκηνοθέτη Τζεφιρέλι. Ηθελε να δείξει ότι δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Δεν μπορούσε να υπάρξει επιστροφή, ούτε άλλη ζωή ούτε έρωτας, όλα θα ήταν μια ψευδαίσθηση για τη «Μαρία Κάλλας, γεννημένη Μαρία Καλογεροπούλου, που πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου 1977», όπως τελειώνει, με αυτήν τη φράση – επικήδειο, η ταινία. Αγνών προθέσεων, με μαεστρική σκηνοθεσία, κοντινά πλάνα στα πρόσωπα για δραματικό εφέ, με το Παρίσι του σήμερα να μην έχει καμιά σχέση με το Παρίσι της Κάλλας και του Ωνάση, που περπατούσαν, ξυπόλυτοι στο πεζοδρόμιο της Αβενί Φος, επιστρέφοντας από του «Μαξίμ». Και οι ατοπίες που είχαν έγκαιρα επισημανθεί απο συγγενικά της πρόσωπα στο αρχικό σενάριο, δεν υπάρχουν στην ταινία. Το μοντάζ έσβησε τις φραστικές «ρυτίδες». Ομως -γιατί υπάρχει ένα μεγάλο «όμως»- η ταινία του Φράνκο Τζεφιρέλι ήταν αυτοπαγιδευμένη από την αρχή, από την πρώτη στιγμή της ιδέας του να δείξει την Κάλλας να επιστρέφει. Λουσμένη, όπως είναι η ταινία από τη φωνή της, από τις άριες που έχουν ταυτιστεί με τη φωνή και με την ερμηνεία της, αλλά και με το μοναδικό πρόσωπό της, με τα τεράστια λυπημένα μάτια, την υπεροπτική μύτη, τα φιλήδονα χείλη, η Κάλλας δεν μπορούσε να έχει άλλο πρόσωπο. H Φανί Αρντάν, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, παρά τη μίμηση της πολυφωτογραφημένης γκαρνταρόμπας της Μαρίας από τον Καρλ Λάγκερφελντ για τον οίκο «Σανέλ», δεν πείθει. Εμοιαζε με σωσία που το τετράγωνο γεμάτο πρόσωπό της δεν ήταν παρά μια μάσκα, απ’ όπου πήγαζε η μόνη αυθεντική πρωταγωνίστρια – η φωνή. Μια τέτοια θεϊκή φωνή, δεν μπορεί να βγαίνει από άλλα χείλη, από άλλο πρόσωπο. Ειδικά για μας τους Ελληνες, που είμαστε η ευρύτερη, περήφανη οικογένεια του θρύλου Μαρία Κάλλας!
Η προβολή στο «Αττικόν»
Με θερμά χειροκροτήματα, μόλις άναψαν τα φώτα, στο μισογεμάτο «Αττικόν» χαιρέτησε το επώνυμο κοινό τις καλές προθέσεις του σκηνοθέτη και κυρίως την παρουσία του ιδίου, όπως και του Λάρι-Τζέρεμι Αϊρονς, που ήταν πολύ καλός, γοητευτικός και πειστικός, γιατί δεν υπήρχε πρότυπο να μιμηθεί, ήταν ένας ρόλος που έπλασε ο ίδιος. Τους συνόδευε ο υπουργός Πολιτισμού κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, που το ίδιο μεσημέρι είχε απονείμει τιμητικό δίπλωμα στον Φράνκο Τζεφιρέλι «για την αγάπη του για κάθε τι ελληνικόν». Μαζί τους, η οικοδέσποινα του κινηματογραφικού Gala, η νεαρή κυρία Ασπασία Γιώργου Λεβέντη, που διοργάνωσε άξια την έκτακτη αυτή πρώτη προβολή της ταινίας για το ξεκίνημα της δημιουργίας του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, υπέρ του οποίου θα δοθούν τα έσοδα από την παράσταση και το δείπνο που είχε προηγηθεί στην Ηρώδου Αττικού, στην ταράτσα της κ. Φώφη Λεβέντη – Αποστολοπούλου με 500 ευρώ πρόσκληση. Παρούσα με ήρεμο χαμόγελο για την ευόδωση του σκοπού, η κ. Αννα Καφέτση, διδάκτωρ Αισθητικής-Ιστορίας της Τέχνης, που είναι η διευθύντρια του ΕΜΣΤ στο, άλλοτε, εργοστάσιο «Φιξ». Επίσης, η υποψηφία υπερνομάρχης κ. Φώφη Γεννηματά, κ. Χριστίνα Λεβέντη, μητέρα του Γιώργου Λεβέντη και η κ. Ριρή Αλγιανάκη, μητέρα της Ασπασίας Λεβέντη. Αλλες παρουσίες οι κυρίες Ντόντα Βορίδη, Χρυσάνθη Παν. Λαιμού, που είναι και επίτιμα μέλη του Συλλόγου «Οι Φίλοι του ΕΜΣΤ», της οποίας πρόεδρος είναι η κ. Ασπασία Λεβέντη. Πανταχού παρούσα η κ. Αλεξάνδρα Γκίκα της Advance, υπεύθυνη για την πολύπλευρη οργάνωση της εκδηλώσεως. Οσο για την ίδια την ταινία, θα τη δούμε αργότερα στις οθόνες, και αξίζει να τη δούμε, γιατί είναι μια ταινία που μας αφορά, ως Ελληνες. Εχει συγκίνηση, αναμνήσεις και τη θεϊκή φωνή της Κάλλας να τη διατρέχει, σαν ρίγος.