Οσοι μετακινούνται με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο ίσως να πρόσεξαν την απουσία της. Στη θέση της γερασμένης «Βίλας Ακριβή» βρίσκεται πλέον ένας σωρός από μπάζα. Είναι άγνωστο ακόμα τι θα αντικαταστήσει το τελευταίο ιστορικό και αρχιτεκτονικό ορόσημο της περιοχής, γράφει ο συνάδελφος Γιώργος Λιάλιος. Το άδοξο τέλος αυτού του κτιρίου, ωστόσο, καταδεικνύει για ακόμη μια φορά την ανυπαρξία ουσιαστικής πολιτικής βούλησης για την προστασία των νεότερων μνημείων. Μια νοοτροπία -δυστυχώς αμετάβλητη τα τελευταία πενήντα χρόνια- που ουσιαστικά θρέφει την απαξίωση απέναντι σε ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας και του πολιτισμού…
Ο πύργος της Ριζούπολης («Βίλα Ακριβή») ήταν ένα από τα λιγοστά μνημεία αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου και το μοναδικό αρχιτεκτονικό ορόσημο που έχει απομείνει στην περιοχή (βλ. «K» 14.4.2001 και 4.6.2001). Κτισμένο το 1924 στην ημι-αγροτική τότε Ριζούπολη, το κτίριο εξέφραζε με τη μορφολογία του τη φιλοδοξία του ιδιοκτήτη να πλησιάσει τους αρχιτεκτονικούς συμβολισμούς των επαύλεων της Κηφισιάς ή του Φαλήρου και αποτελεί σύμβολο της γένεσης της Ριζούπολης (ο ιδιοκτήτης του, Ιωάννης Ριζόπουλος, έδωσε το όνομά του στην περιοχή) και της ένταξής της στο αθηναϊκό αστικό πολεοδόμημα. Το κτίριο είχε πάψει να κατοικείται από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας και έκτοτε είχε αφεθεί στην τύχη του.
Η υπόθεση της σωτηρίας του κτιρίου πέρασε… από χίλια κύματα? αρχικά, το σπίτι χαρακτηρίστηκε διατηρητέο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων (21.7.2001) «διότι αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κτιρίων των αρχών του προηγούμενου αιώνα και αποτελεί σημείο αναφοράς της ενδοχώρας των Πατησίων, συνυφασμένο με τις μνήμες των κατοίκων της περιοχής».
Και ενώ όλα έβαιναν καλώς, τέσσερις μήνες αργότερα συνέβη το αδιανόητο: ο υπουργός Πολιτισμού κ. E. Βενιζέλος παρενέβη προσωπικά, όχι για τη επικύρωση της απόφασης, αλλά… για την ανατροπή της (βλ. «K» 2.06.2002). Το συμβούλιο συνεδριάζει εκ νέου και μόλις οκτώ ημέρες αργότερα, το υπουργείο Πολιτισμού εκδίδει την οριστική του απόφαση: «Δεν χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο το κτίριο (…) διότι η κατάσταση διατήρησής του είναι πολύ κακή και κατά συνέπεια οποιαδήποτε επέμβαση για την επισκευή του θα ισοδυναμούσε με την ανακατασκευή μεγάλου μέρους των αρχικών στοιχείων του κτιρίου». Το τελευταίο κεφάλαιο γράφτηκε την προηγούμενη Παρασκευή. Συνεργεία της νομαρχίας, ακολουθώντας σχετική εντολή του ΤΑΣ Αθηνών (καθώς το σπίτι είχε χαρακτηριστεί «κόκκινο» μετά τον σεισμό του 1999), κατεδάφισαν τη «Βίλα Ακριβή». Τέλος.
Οι κάτοικοι της περιοχής, πάντως, ακόμα και όσοι πολέμησαν τη διατήρησή του, κοιτάζουν πλέον με θλίψη το κενό που άφησε. Χαρακτηριστική είναι η άποψη του προέδρου της Επιτροπής Κατοίκων Ριζούπολης, κ. Στράτου Παπαγεωργίου. «Εμείς θέλαμε τη διατήρησή του, εφόσον μπορούσε να γίνει. Ομως μετά τους σεισμούς δεν πήρε κανείς την πρωτοβουλία να το στηρίξει και ο κίνδυνος ατυχημάτων ήταν μεγάλος. Τώρα; Ειλικρινά, μου λείπει. Λυπάμαι που κανείς δεν θέλει να σωθούν κάποια πράγματα. Ολα γίνονται τσιμέντο».
Η κατεδάφιση του πύργου της Ριζούπολης είναι αναμφίβολα ένα θλιβερό γεγονός, που αποδεικνύει για ακόμα μια φορά την αδιαφορία της Πολιτείας για τη σωτηρία των νεότερων μνημείων. Γιατί ακόμα και εάν το κτίριο κηρύσσονταν διατηρητέο δεν θα δίνονταν κανένα ουσιαστικό οικονομικό κίνητρο για την αναστήλωσή του, δεν θα δίνονταν ελκυστικές εναλλακτικές προτάσεις, π.χ. η μελέτη για μια νέα χρήση του (όπως γίνεται αντίστοιχα σε χώρες της Ευρώπης), ή οτιδήποτε άλλο θα βοηθούσε τους ιδιοκτήτες διατηρητέων να μην τα αντιμετωπίζουν… ως βάρος. Φαίνεται λοιπόν ότι το σημαντικότερο πρόβλημα της Ελλάδας στον τομέα αυτό (…ίσως και σε άλλους) είναι κυρίως η αδυναμία να προσφερθεί ένα εναλλακτικό όραμα καθημερινής ζωής. Κρίμα.