Κέρκυρα και τουρισμός είναι λέξεις ταυτόσημες από τον προπερασμένο αιώνα. Οταν ο τουρισμός και οι διακοπές αφορούσαν μια μικρή κοινωνική μειοψηφία, τη μεγαλοαστική τάξη.
Τα χρόνια πέρασαν, οι διακοπές δεν είναι πλέον μόνο παραθερισμός στον τόπο καταγωγής, είναι (ή έγινε) ανάγκη όλων. Αυξήθηκε η ζήτηση της τουριστικής ανάγκης, αυξήθηκε και η προσφορά της τουριστικής υποδομής. Οχι μόνο στην Κέρκυρα? σε όλη την Ελλάδα, ιδιαίτερα τη νησιωτική. Με ποιον τρόπο; Με τα κρατούντα πρότυπα? με ό,τι κυριαρχεί και προβάλλεται από τις διαφημίσεις και τα περιοδικά? με τους μικρόκοσμους των μεγάλων πόλεων να «μετακομίζουν» και να φυτεύονται αυτούσιοι στα παράλια που είχαν τα φυσικά πλεονεκτήματα να μετατραπούν σε πόλους έλξης των τουριστών.
Η Κέρκυρα τυχαίνει να είναι ο τόπος καταγωγής μου. Πέρασα πολλές καλοκαιρινές διακοπές μου εκεί, ως παιδί και ως έφηβη. Κι εξακολουθώ να την επισκέπτομαι. Τα τελευταία χρόνια, όταν επιστρέφω από την Κέρκυρα, είμαι αμφίθυμη, με ανάμικτα συναισθήματα. Δεν μ’ ενοχλεί ο τουρισμός, πόσω μάλλον όταν ξέρω ότι αποτελεί κύρια πηγή εισοδήματος για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού – και όχι μόνο της Κέρκυρας. Τι μ’ ενοχλεί τότε; Είναι μόνο η νοσταλγία για την αλλαγή του τόπου και του τοπίου που πρωτογνώρισα; Είναι ένας λόγος, αλλά δεν είναι ο μόνος.
Μήπως οι ξαπλώστρες και οι ομπρέλες όπου υπάρχει δείγμα αμμουδιάς; Τα μπαρ που συναγωνίζονται σε ένταση μουσικής το ένα το άλλο; Τα βίντεο γουόλ και οι αποχαυνωμένοι θεατές εμπρός τους; Ή μήπως οι πισίνες στα δέκα μέτρα από τη θάλασσα; Υπάρχουν όλα αυτά στην Κέρκυρα, αλλά όχι μόνον εκεί. Σε κάθε τουριστικό μέρος που σέβεται τον εαυτό του τα βλέπουμε.
Κι αυτό ακριβώς μ’ ενοχλεί. H ομοιομορφία αισθητικής και συμπεριφοράς, η πρόταση και το πρότυπο διασκέδασης που εξαπλώνεται ασφυκτικά, οπουδήποτε κι αν ταξιδέψουμε, από την Κρήτη ώς τις Μπαχάμες και από την Κέρκυρα ώς τη Μαγιόρκα. H μεταφορά του ρυθμού ζωής που αφήνεται πίσω μας στον τόπο των διακοπών, αν και διατεινόμαστε ότι κάνουμε διακοπές. H αίσθηση ότι θα συναντήσεις τα ίδια πράγματα, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κέρκυρα, τη Ρόδο, τη Μύκονο. Κυριολεκτικά.
Και δεν αναφέρομαι μόνο στα μπαρ που είναι ίδια, στη μουσική που είναι ίδια, στις νεροτσουλήθρες που πρέπει οπωσδήποτε να βρίσκονται παντού, στην «γκρικ» σαλάτα και στον μουσακά που γίνονται παντού με τον ίδιο τρόπο, λες και βγήκαν από κέτερινγκ. Αναφέρομαι στη «μεταφορά» του ενός τόπου στον άλλον.
Στον προκάτ κυκλαδίτικο μύλο, που φυτεύτηκε δίπλα σε μια τυπική ιόνια ακρογιαλιά, και στο επίσης προκάτ κυκλαδίτικο ξωκλήσι που κοσμεί την αυλή του χώρου. Με τα απαραίτητα γαλάζια παράθυρα και τους ασπρισμένους τοίχους. Εκεί δηλαδή που δεν κυριαρχεί το άδεντρο κυκλαδίτικο τοπίο, αλλά η πλούσια βλάστηση του Ιονίου. Τι κι αν τα χρώματα της Κέρκυρας είναι η ώχρα και το κεραμιδί -σχεδόν βυσσινί-, έτσι που να συνδυάζονται με το βαθύ πράσινο της ελιάς που αποτελεί φυσικό φόντο; O ιδιοκτήτης του μύλου ήθελε να μεταφέρει τη… Μύκονο στην Κέρκυρα. Με τον ίδιο εφησυχασμό που μεταφέρθηκαν οι αγγλικές παμπ σε διάφορες παραλίες. Και τίποτα δεν φαίνεται να θεωρείται αφύσικο, μη αναμενόμενο.
«Οι βάρκες ν’ ανεβαίνουνε / ως τα ψηλά μπαλκόνια/ Κι οι ορτανσίες να πετούν/ καθώς τα χελιδόνια», τραγουδούσε -και μαζί του κι εμείς- ο Οδυσσέας Ελύτης, με παιγνιώδη και ανάλαφρη διάθεση, στα «Ρω του έρωτα». Αρκετά χρόνια αργότερα, ένας άλλος ποιητής, ο Μιχάλης Γκανάς, συνέχισε το παιχνίδι: «Ποιος είδε βάρκα στο Χελμό / στο Μέτσοβο βαπόρι…». Και πιο κάτω: «Ποιος είδε νύχτα με δυο φεγγάρια / ποιος είδε ήλιο σαν αχινό / κι ερωτευμένα πουλιά και ψάρια / να κολυμπάνε στον ουρανό…». Μόνο που πρόκειται για ποιήματα, για στίχους, για παιχνίδι με τις λέξεις. H μεταφορά της Μυκόνου στην Κέρκυρα κρατάει από τα ποιήματα μόνο τη χρήση της ποιητικής αδείας. Γίνεται ό,τι αρέσει στον καθένα και ό,τι πουλάει. Μόνο που η αβασάνιστη εξάπλωση της ομοιομορφίας έχει θύματα, αρκετά. Με πρώτο και κυριότερο την ποίηση.