H νηφάλια ενασχόληση με γεγονότα της νεότερης ιστορίας μας εξακολουθεί να είναι δύσκολη και προβληματική, παρόλον ότι οι εναπομείναντες πρωταγωνιστές είναι ελάχιστοι και καθημερινώς ο αριθμός τους μειώνεται.
Συχνά, οι ιστορικές αναφορές έχουν ως αφετηρία πρωθύστερες «βεβαιότητες» ή υποτάσσονται σε πρωθύστερες σκοπιμότητες και όχι στις πραγματικές αιτίες ή τα κίνητρα ή τέλος στις συνθήκες που προκάλεσαν αυτά τα γεγονότα.
Ετσι, πολύ συχνά βρισκόμαστε αντιμέτωποι πότε με τη στρέβλωση των γεγονότων και πότε με τη σκόπιμη λήθη. Οι δύο περιπτώσεις που θα μας απασχολήσουν σήμερα ανάγονται στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης και μας τις θυμίζουν δύο επιστολές: Μία του κ. Γεράσιμου Αποστολάτου, που δημοσιεύθηκε ήδη στην «K» και μία αναγνώστριας που δεν επιθυμεί να αναφερθεί το όνομά της. Αρχίζω με την παράθεση αυτής της επιστολής.
Αθήναι 15.6.03
Αγαπητέ κύριε Καρκαγιάννη,
«Είμαι τακτική αναγνώστρια της «Καθημερινής» και των άρθρων σας. Την περασμένη Παρασκευή 13/6 εκηδεύθη ο Αντώνης Μυτιληναίος, ο εκτελέσας το εγχείρημα της ανατινάξεως των γραφείων της ΕΣΠΟ. Τότε, τα ραδιόφωνα της Ευρώπης εξήραν το συμβάν, χαρακτηρίζοντάς το ως πρώτο και μεγαλύτερο σαμποτάζ στις κατεχόμενες από τους Γερμανούς χώρες της Ευρώπης. Δεν θέλω να σας κουράσω και εσωκλείω φωτοαντίγραφον παλαιοτέρου άρθρου της εφημερίδος σας. Εζησα τα φοβερά γεγονότα και περίμενα ότι με τον θάνατο του Αντώνη Μυτιληναίου θα έβλεπα κάτι σχετικό σε εφημερίδα ή στην τηλεόραση. Αλλά οι Ελληνες γρήγορα ξεχνάμε. Θα ήθελα μόνον να προσθέσω τούτο. Οταν εξετελέσθη ο Κώστας Περρίκος, 37 μόλις ετών, άφησε χήρα και τρία ανήλικα παιδιά. Παρά τα πολλά λόγια, η οικογένεια υπέφερε και κατά την υπόλοιπη κατοχή αλλά και μετά την απελευθέρωση. O γιος του Κώστα Περρίκου -6 μόλις χρόνων τότε- ετελείωσε το ΕΜΠ, αλλά επειδή ως συμβαίνει συνήθως στη χώρα μας οι καλοί επιστήμονες αναγκάζονται να φύγουν, ο Δημήτρης Περρίκος εγκατεστάθη στη Βιέννη όπου διέπρεψε. Μετά από μία λίαν επιτυχή επιστημονική σταδιοδρομία ετοποθετήθη σήμερα -όπως ανακοίνωσε ο Τύπος- επικεφαλής των επιθεωρητών του OHE στο Ιράκ καταλαμβάνοντας τη θέση του συνταξιοδοτούμενου κ. Μπλιζ.
Και κάτι ακόμη, ο σεμνός Αντώνης Μυτιληναίος επείσθη κατόπιν πολλών προσπαθειών και έγραψε τις περιπέτειές του σε βιβλίον που εξέδωσε το 1997 ο οίκος «Επικαιρότητα» με τίτλο «Μαρτύρων Πορεία». Διαβάστε το να δείτε πώς η πραγματικότης μπορεί να υπερβεί και την πιο τολμηρή φαντασία».
Με εκτίμηση κ.λπ.
Το άρθρο της «K» στο οποίο αναφέρεται η αναγνώστρια, είναι του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, του E. Σπηλιοτόπουλου, και δημοσιεύθηκε στην «K» τον Φεβρουάριο του 1987. Είναι εμπεριστατωμένο και αναφέρεται στον Κώστα Περρίκο, στην αντιστασιακή οργάνωση της οποίας ήταν ο ιδρυτής και η ψυχή, στην Πανελλήνια Ενωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ) και στην ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ, όπου σκοτώθηκαν 30 μέλη της ΕΣΠΟ και 40 Γερμανοί αξιωματικοί και στρατιώτες. ΕΣΠΟ ήταν το «ελληνικό» ναζιστικό κόμμα και η ανατίναξη των γραφείων του, στην οδό Πατησίων και Γλάδστωνος, ήταν από τις σημαντικότερες αντιστασιακές πράξεις της Αθήνας. Τέλος, αναφέρεται στη σύλληψη και σε τραγικό τέλος του K. Περρίκου και όλων σχεδόν των μελών του Δ.Σ. της ΠΕΑΝ, μπροστά στο γερμανικό εκτελεστικό απόσπασμα.
Ο προσφάτως αποθανών Αντώνης Μυτιληναίος, ίσως ο τελευταίος επιζών εκείνης της ηρωικής ομάδας, είχε τότε επίσης συλληφθεί, αλλά κατόρθωσε να δραπετεύσει και ευτύχησε να ζήσει ώς τις μέρες μας αθόρυβα, ταπεινός και αφανής.
Και αθόρυβα έφυγε, χωρίς να μνημονευθεί το όνομά του πουθενά.
Ο Κώστας Περρίκος, πατέρας του σημερινού επιθεωρητού OHE στο Ιράκ, του Δημήτρη Περρίκου, ήταν αεροπόρος, απότακτος του 1935, που ως εθελοντής πολέμησε στον πόλεμο της Αλβανίας. Ηταν φίλος και συνεργάτης του Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Τελειώνω με ένα απόσπασμα από την επιστολή που οι Γερμανοί του επέτρεψαν να γράψει στην οικογένειά του, λίγες ώρες πριν από την εκτέλεση, και θα προκαλέσει πολλούς σύγχρονους συνειρμούς…
«Φεύγω με την ικανοποίηση πως αν δεν έκανα το χρέος μου προς την πατρίδα όσο έπρεπε, πάντως το έκανα όσο μπορούσα. Το χρέος αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Αν ζούσα, θα εξακολουθούσα την προσφορά μου και κατά την περίοδο της ειρήνης. Σεις που θα μείνετε, δουλέψτε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να ευημερήσουν όλοι οι άνθρωποι, να ενωθούν τα κράτη της Ευρώπης, να ειρηνεύσει και να ευτυχήσει ο κόσμος. Δουλέψτε για να καταργηθούν οι τεχνητοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις ματαιώνουν την πρόοδο των αξιών. Αφιερώστε τη ζωή σας στην Ελλάδα και στην ανθρωπότητα».
«Σύμφωνα με την απόφαση του Στρατοδικείου ο πατέρας σας υπήρξε ένας εξαιρετικά επικίνδυνος εγκληματίας, ένας απαίσιος τρομοκράτης. Αυτό όμως δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. O πατέρας σας είχε άλλες επιδιώξεις. Επίστευε σε υψηλά ανθρωπιστικά ιδεώδη. H σκέψη του ξεπερνούσε τα στενά όρια της πατρίδας μας. Εκείνο που κυρίως τον χαρακτήριζε ήταν η αγάπη του προς όλους τους ανθρώπους δίχως εξαίρεση».