Σκόπιμη ή συμπτωματική, καλοπροαίρετη ή κακόβουλη, πάντως, η ενέργεια αποδείχθηκε συνετή και οξυδερκής. Μιλώ για την απάλειψη από το κυοφορούμενο «Σύνταγμα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης κάθε αναφοράς σε Αρχαία Ελλάδα, Αρχαία Ρώμη, Χριστιανισμό.
Στη γωνία παραμόνευε η ιδεολογική παράχρηση – έγινε αμέσως φανερό: Οσοι έχουν ως προορισμό τα ιδεολογήματα (πορισμό εξουσίας, δημοσιότητας, πλούτου) ξεσηκώθηκαν διαμαρτυρόμενοι για την απάλειψη. Είδαν να κινδυνεύει «η ελπίς της εργασίας αυτών».
Αν η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιπροσωπεύει σήμερα πολιτισμό θεμελιωμένον στην Αρχαία Ελλάδα, στην Αρχαία Ρώμη, στον Χριστιανισμό, ας το αποδείξει στην πράξη. Με ρητορικές διακηρύξεις στις κεφαλίδες Συνταγμάτων μόνο ιδεολογήματα προπαγανδίζονται, δεν επιβιώνουν πολιτισμοί.
Τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά (η σπουδή της γλώσσας, δηλαδή η μαθητεία στον πολιτισμό) τείνουν να εξαλειφθούν από την παιδεία των κοινωνιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και τον Χριστιανισμό οι στατιστικές τον εντοπίζουν δραματικά περιθωριοποιημένον πια στη Γηραιά Ηπειρο. Δεν θα ήταν υποκρισία και φενακισμός κάθε επίκληση της κλασικής αρχαιότητας και του Χριστιανισμού στο ευρωπαϊκό «Σύνταγμα»;
Επιπλέον, και ημιμαθείς μπορούν (έστω με επιπόλαιη μελέτη) να πιστοποιήσουν τα προφανέστατα: Οτι η νεωτερική Ευρώπη θεμελιώνεται στη φυσιοκρατία, στον ατομοκεντρισμό, στη χρησιμοθηρία, δηλαδή στο αναποδογύρισμα των προτεραιοτήτων που έθεταν τουλάχιστο ν η Αρχαία Ελλάδα και ο Χριστιανισμός. Αυτό που σήμαιναν για τους Ελληνες οι λέξεις «πόλις», «πολιτική», «δημοκρατία», «νόμος», «αλήθεια», δεν έχει τίποτα να κάνει με τα σημαινόμενα των αντίστοιχων σήμερα (συχνά και ομόηχων) όρων στις ευρωπαϊκές γλώσσες. Ο,τι ευαγγελιζόταν (ως πανανθρώπινη ελπίδα) η εκκλησιαστική εμπειρία, εμφανίζεται ριζικά αντεστραμμένο στα κατεστημένα θρησκευτικά ιδεολογήματα του ευρωπαϊκού χώρου σήμερα.
Στο πλαίσιο αυτής της ριζικής αντιστροφής, η θεσμική εκπροσώπηση του ελλαδικού Ορθοδοξισμού οργάνωσε τριήμερο συνέδριο στην Αθήνα. Θέμα του συνεδρίου: «Αξίες και αρχές για την οικοδόμηση της Ευρώπης». Σκοπός: η συμπαράταξη με το Βατικανό στην απαίτηση να εξασφαλιστεί («συνταγματικά») μερίδιο εξουσιαστικής ισχύος των χριστεπώνυμων θρησκευτικών θεσμών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Και πιο συγκεκριμένα: να θεσπίζει το κυοφορούμενο «Σύνταγμα» δυνατότητες «τακτικού διαλόγου» της Ευρωπαϊκής Ενωσης (δηλαδή της πολιτικής εξουσίας) με τις χριστιανικές εκκλησίες (δηλαδή με τους αξιωματούχους των ιδρυματικών θεσμών).
Τα παραθέματα των εισηγήσεων του συνεδρίου (δημοσιευμένα στην επίσημη μηνιαία εφημερίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος «H Αλήθεια») εκπλήσσουν οδυνηρά. H γλώσσα που κυριαρχεί είναι η τυποποιημένη στις ηθικιστικές ιδεολογίες ξύλινη ρητορεία ωφελιμιστικής λογικής: Να αποδειχθεί πόσο «χρήσιμος» είναι ο Χριστιανισμός για την ενωμένη Ευρώπη. Οτι εκπροσωπεί «αξίες» και «αρχές» που θα βοηθήσουν να εμπεδωθεί ο «σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων» θα συμβάλουν να προωθηθεί η «ισόρροπη κατανομή των αγαθών», η «εύλογη και δίκαιη αμοιβή των εργαζομένων», η «καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης», η «επιβολή βιοηθικής δεοντολογίας».
Λησμόνησαν οι εξ εθισμού κενολόγοι ότι αυτές τις «αξίες» και «αρχές» τις γέννησαν και τις εκπροσωπούν στη νεωτερική Ευρώπη ο Διαφωτισμός και ο Σοσιαλισμός από μαχητική αντίθεση στον μεσαιωνικό Χριστιανισμό. Οτι στη συνείδηση του Δυτικοευρωπαίου ο Χριστιανισμός έχει ταυτιστεί με αιώνες σκοτεινούς τρομακτικής αδικίας, κοινωνικών ανισοτήτων, ταξικών αντιθέσεων, ιδεολογικής τρομοκρατίας, αστυνόμευσης της σκέψης και της επιστήμης, φανατισμένων θρησκευτικών πολέμων. Για να αποτινάξει αυτόν τον ζυγό η Ευρώπη αγκάλιασε τις ορθολογικές (καθόλου μεταφυσικές) αξίες και αρχές του Διαφωτισμού και του Σοσιαλισμού. Και τώρα προσπαθούν να τις σφετεριστούν οι συνεχιστές της εκκλησιαστικής εκκοσμίκευσης, προκειμένου να αναγνωριστούν ως «συνομιλητές της Ευρωπαϊκής Ενωσης» – να γλείψουν και αυτοί λίγο κόκκαλο πανευρωπαϊκής εξουσίας.
Η εκκλησιαστική εμπειρία και παράδοση δεν έχει να κάνει με αφηρημένα ιδεολογήματα και ψυχολογήματα «αρχών» και «αξιών». Είναι άσχετη με «ανώτερες πνευματικές θεωρήσεις και στοχοθεσίες» με την «πεμπτουσία της ελευθερίας ως δικαιώματος» με το «αίτημα για την επιβολή του Δικαίου», με τον «ανθό του αιτήματος για μια χριστιανική κοινοπολιτεία». Αυτά όλα είναι μια γλώσσα ανυπόστατη, και επιπλέον αναιρετική του εκκλησιαστικού γεγονότος – ο Ντοστογιέφσκι τολμούσε να λέει απερίφραστα: γλώσσα παραπλανητική, γλώσσα του Αντιχρίστου.
Η μαρτυρία της εκκλησιαστικής εμπειρίας και παράδοσης θα μπορούσε να λειτουργήσει με τη δυναμική της ζύμης στη σημερινή ευρωπαϊκή κοσμογονία. Αλλά μόνο με τη γλώσσα που είναι αποκλειστικά δική της και ευαγγελίζεται πανανθρώπινη ελπίδα. O αποφατικός ρεαλισμός των διατυπώσεων της γνώσης, η οντολογία του προσώπου, η άσκηση ως άθλημα ελευθερίας, η ευχαριστιακή χρήση του κόσμου το μοναστικό κοινόβιο ως μέτρο πολιτικής κοινωνίας, είναι θεματικές όπου η γλώσσα της εκκλησιαστικής εμπειρίας θα μπορούσε να κομίσει γόνιμη πρόταση. Ομως ούτε ίχνος τέτοιας θεματικής δεν ξεμύτισε στο τριήμερο ευρωπαϊκών σκοπεύσεων του επαρχιώτικου ελλαδικού Ορθοδοξισμού.
«Οι εκκλησίες ζητήσαμε, τόνισε ο αρχιεπίσκοπος (και με τη λέξη «εκκλησίες» προφανέστατα εννοούσε τους προκαθημένους δεσπότες και αυθέντες) να μην ενταχθούμε στη γενικότερη έννοια (sic) της κοινωνίας των πολιτών, αλλά να αποτελέσουμε ξεχωριστό φορέα διαλόγου με την E.E. προκειμένου να έχουμε τη δυνατότητα παρεμβάσεων». Που μεθερμηνευόμενο σημαίνει: Αυτονομημένοι οι προκαθήμενοι από το λαϊκό σώμα της εκκλησιαστικής εμπειρίας, να έχουν απευθείας πρόσβαση στα κέντρα εξουσίας. Ακριβώς ως θεματοφύλακες «αρχών» και «αξιών» του πολιτισμού της «χριστιανικής» Ευρώπης!
Υστερόγραφο: H Αρχιεπισκοπή εκβιάζει κάθε ενορία των Αθηνών να επιστρατεύσει προκαθορισμένο αριθμό «εθελοντών» για τη μαφιόζικη φιέστα του 2004. Επιπρόσθετο αλισβερίσι εξουσίας; Κάποιοι επίσκοποι με συνείδηση εκκλησιαστική πρέπει να αντισταθούν επιτέλους στην εξευτελιστική κατρακύλα.