Είναι σχεδόν αυτονόητο πως το επιθυμητό αυτοκίνητο είναι καινούργιο και γυαλιστερό, έχει μεγάλη ιπποδύναμη και καμπύλες νέου τύπου. Προχθές όμως η σιγουριά αυτή κλονίστηκε στη στιγμή. Οταν μια λιμουζίνα του Μεσοπολέμου διέσχισε αργά, τρίζοντας, σαν στολισμένη φρεγάτα, την πλατεία Χαλανδρίου όλα τα βλέμματα στράφηκαν. Και όχι, δεν ήταν το σοκ του διαφορετικού. Ηταν το σοκ της νοσταλγίας. Γιατί η νοσταλγία σε πλακώνει βαριά μερικές φορές, σαν αρρώστια. Είναι, όπως κι αν το δούμε, η αρρώστια του παρελθόντος. Στην προκειμένη περίπτωση η αρρώστια του ελεύθερου χρόνου, της πλατιάς κίνησης, της απλοχωριάς. Ενός αντικειμένου που τρίζει δαιμονικά, διασχίζοντας τον χωροχρόνο.
Ενιωσα το ίδιο συναίσθημα να ξεχειλίζει, παρακολουθώντας έναν παλιό Τζέιμς Μποντ στην τηλεόραση πριν από μερικές μέρες. O Τζέιμς σάλιωνε μια τρίχα και την τοποθετούσε κάθετα στο άνοιγμα της ντουλάπας για να διαπιστώσει αν έχει παραβιαστεί – απλό, τέχνασμα, επινόηση της παιδικής καρδιάς. Το όπλο του – ένα σημερινό πιστόλι αντίκα, περασμένο με λάστιχο πίσω, στην πλάτη. Αλλά ακόμη κι ο τρόπος που στήριζε το ένα χέρι πάνω στο άλλο για να ρίξει, από φόβο για τη βίαιη εκπυρσοκρότηση, είχε κάτι αβάσταχτα νοσταλγικό. Τι περίεργο είδος νοσταλγίας κι αυτό! Νοσταλγία για το βάρος, εν τέλει, για το αντικείμενο που δεν κρύβεται αποτελεσματικά και εύκολα μέσα στην παλάμη, σαν μια συσκευή τηλεφώνου τελευταίας τεχνολογίας.
Κάθε φορά που νοσταλγούμε, δυο συστήματα μάχονται: το άβολο και το παλιό τα βάζει με την κομψή ελαφριά τεχνολογία του καιρού μας. Τι αμφίρροπη μάχη! Να τυραννιέσαι και να αργοπορείς, αλλά με ανείπωτη κομψότητα. Ή να ξαναμαθαίνεις από την αρχή το λεξιλόγιο της ομορφιάς, με το ζόρι σχεδόν, κι όταν συνηθίσεις πάλι ένα κύμα ρετρό εξωτισμού να σε στέλνει πίσω, στις παρυφές μιας ξεχασμένης ομορφιάς. Ενα αυτοκίνητο, ένα σέικερ της δεκαετίας του πενήντα από κρακελαριστό γυαλί, ένας χειροκίνητος τρίφτης αντίκα.
Τριγύρω μας τα αντικείμενα διαρκώς μικραίνουν. Διευκολύνουν τη ζωή μας υποτίθεται, με απώτερο στόχο να είναι σχεδόν αόρατα και να μάς κάνουν επιδέξιους χειριστές μηχανών. Τα καταφέρνουμε, μαθαίνουμε, εξασκούμαστε σ’ αυτήν τη νέα πολυπόθητη ευκολία.
Ισως όμως μια κούρσα του ’30 να μάς θυμίζει πόσο εύκολα πεθαίνει η νέα τεχνολογία για να εξυπηρετήσει έτσι ένα σύστημα διαρκούς παραγωγής και κατανάλωσης. Ισως δηλαδή κατά βάθος να νοσταλγούμε μεγαλύτερους κύκλους ζωής και χρήσης. Ενα κομπιούτερ που να μην ξεπερνιέται διαρκώς από την τεχνολογία. Μια φωτογραφική μηχανή που να επισκευάζεται.