H αξιοπιστία, η αποτελεσματικότητα -και κυρίως: η λειτουργία του ως μέσου αποτροπής διαπλοκής και αδιαφάνειας- του μέτρου του «πόθεν έσχες», έχει αμφισβητηθεί από πολλές πλευρές (ακόμη και από τον ίδιο τον πρόεδρο της Βουλής…) με πολύ συγκεκριμένα και στοιχειοθετημένα επιχειρήματα εδώ και πολλά χρόνια. Ποτέ, όμως, η πολιτεία, πλην ελαχίστων ημιμέτρων «περαιτέρω θωράκισης» του μέτρου δεν έσκυψε με τη δέουσα προσοχή (σίγουρα και την οφειλόμενη ευθιξία…) πάνω από το πρόβλημα, με τις γνωστές εμμονές πως «το υπάρχον σύστημα διασφαλίζει τη διαφάνεια» και τις (μέχρι πολύ πρόσφατα…) θεωρητικές αναφορές πολιτικών προσώπων που το όνομά τους ενεπλάκη σε φήμες (έστω…) σκανδαλώδους συμπεριφοράς, πως «ό,τι έχω και δεν έχω, περιλαμβάνεται στη δήλωση «πόθεν έσχες» που υποβάλλω κατά νόμον στη Βουλή…»! Μια γενική και… θεωρητική αναφορά στον περιβόητο «θεσμό», που απαξάπαντες αναγνωρίζουν ότι για να πλησιάζει στην πραγματικότητα, θα έπρεπε να έχει περιοριστεί μόνο στο «έσχες» και να απαλείψει από τον τίτλο του το «πόθεν», με το οποίο ουδείς ποτέ ασχολήθηκε σοβαρά. Αν, δηλαδή, υποτεθεί ότι ασχολήθηκε ποτέ καμιά αρχή στα σοβαρά γενικά με τις δηλώσεις αυτές, που… «απλώς» υποβάλλονταν και καταχωνιάζονταν στα υπόγεια της Βουλής…
Σωστή, βεβαίως, είναι η εξαγγελθείσα προσπάθεια «αυστηροποίησης» (στην ουσία: ενεργοποίησης…) του μέτρου, αλλά η απορία του κόσμου παραμένει: γιατί, άραγε, έπρεπε να ξεσπάσει όλος αυτός ο τελευταίος σάλος για τις οικονομικές (και χρηματιστηριακές…) δοσοληψίες των πολιτικών, για να… ξυπνήσει η πολιτεία και να αποφασίσει να ασχοληθεί ουσιαστικότερα με τον έλεγχο των οικονομικών των πολιτικών, δηλαδή με τον έλεγχο τυχόν «άδηλων (και παμπόνηρων…) πόρων» τους; Και αφού όλα αυτά τα χρόνια που (θεωρητικά…) υπάρχει και εφαρμόζεται αυτός ο «έλεγχος», οι υποψίες για διαπλοκή και «ωφελήματα» κάποιων εκ του πολιτικού κόσμου όχι μόνο υπάρχουν αλλά και χρόνο με τον χρόνο διογκούνται, αφού ο απλός πολίτης βλέπει κάποιους από τους πολιτικούς να διάγουν βίο που ΔΕσυνάδει με τις επίσημες αποδοχές τους και βρίσκεται σε δυσαρμονία με το «τυπικό» πόθεν έσχες τους, γιατί άραγε η κοινωνία να πιστέψει ΤΩΡΑ πως θα υπάρξει μια νέα ουσιαστική «διάφανη» αρχή, και να μη βολευτεί (κακώς, έστω…) στην καχυποψία της πως «έλα μωρέ, πάλι θα βρουν τρύπες να ξεφεύγουν οι επιτήδειοι – βγάζει κόρακας κοράκου μάτι;».
Αν, τουλάχιστον, συμφωνούσαν… όλα τα κόμματα για τη θέσπιση ουσιαστικότερων ελέγχων στα οικονομικά και περιουσιακά των πολιτικών, να πίστευε κανείς πως «ίσως κάτι πάει να γίνει…»! Αλλά με την εμπλοκή του θέματος της διαπλοκής στις… μικροπολιτικές (και εκλογικές…) σκοπιμότητες, αυτό που (εύλογα…) θα μείνει ως εντύπωση στον κοσμάκη, είναι ότι απλώς «αλλάζει ο Μανολιός και βάζει τα ρούχα του αλλιώς…» και κατά τα άλλα (φευ) «η Ελλάς, Ελλάς…»! Αυτό, άραγε θέλουν οι πολιτικοί ταγοί μας;
Ελληνικό παράδοξο
Δεν ξέρουμε αν αληθεύουν κάποιες πληροφορίες του πολιτικού ρεπορτάζ που αναφέρουν ότι κατά την προχθεσινή συνάντηση του νέου γραμματέα του ΠΑΣΟΚ, κ. Χρυσοχοΐδη, με τον πρωθυπουργό συζητήθηκε, «κατ’ αρχήν» έστω, η σκέψη στις επόμενες εκλογές να «αποσυρθούν» από τα ψηφοδέλτια του Κινήματος όσα ονόματα έχουν κλείσει 20ετή θητεία στη Βουλή – ακούστηκαν μάλιστα ενδεικτικά(;) τα ονόματα των κ. Κακλαμάνη και Τσοχατζόπουλου. Μια τέτοια κίνηση, εφόσον γίνει τελικά, θα αποβλέπει στην ουσιαστική «ανανέωση» του πολιτικού κόσμου, μια ιδέα που όλο και πιο πολύ κουβεντιάζεται στα κόμματα αλλά και στην κοινωνία, κι αυτό παρά το γεγονός ότι στις εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας 10ετίας, έχει γίνει σημαντική ανανέωση σε πρόσωπα…
Ανάλογοι προβληματισμοί έχουν αναφερθεί και στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και παλιότερα αλλά και σήμερα -πιο «ευαίσθητη» περίοδο, δεδομένων των σημαντικών προοπτικών, η Ν.Δ. να αναδειχθεί στην εξουσία στις προσεχείς εκλογές- και έχουν ήδη εκδηλωθεί αντιδράσεις από πλευράς των λεγόμενων «βαρώνων» του κόμματος, κι αυτό παρά το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς έχουν ήδη φροντίσει να… προωθήσουν στο Κοινοβούλιο τους «γόνους» τους, η εκλογή των οποίων σε μεγάλο βαθμό (υπάρχουν και εξαιρέσεις…) στηρίχθηκε στους κομματικοεκλογικούς μηχανισμούς των γονιών τους, στο «όνομα» και όχι κατ’ ανάγκην στις ικανότητες των ίδιων.
Ο κ. Σημίτης παραδέχθηκε (άλλο που… δεν έκανε τίποτε για να αλλάξει την «εικόνα» με τον «ανασχηματισμό» του!) πως η αίσθηση στον κόσμο είναι ότι στα πράγματα «είναι όλο οι ίδιοι και οι ίδιοι!», κι εδώ που τα λέμε δεν είναι μόνο… «αίσθηση» του κόσμου, πραγματικότητα είναι! Ρίξτε μια ματιά στη σημερινή σύνθεση του Υπουργικού Συμβουλίου και θα διαπιστώσετε πως οι «βασικοί» συντελεστές του φιγουράρουν σε όλες τις ΠΑΣΟΚικές κυβερνήσεις από το 1981 μέχρι σήμερα (του πρωθυπουργού) συμπεριλαμβανομένου…), και μιλάμε για 22 χρόνια, ε;
Σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα (φυσικά και στις ΗΠΑ – αλλά σε αυτές είναι τελείως διαφορετικό το σύστημα) δεν παρατηρείται αυτό το… νεοελληνικό παράδοξο, να υπάρχει δηλαδή το ίδιο πολιτικό προσωπικό (και μάλιστα στην εξουσία!) για περίπου τρεις δεκαετίες! Μπορεί να υπάρχουν επί 10ετίες βουλευτές, αλλά αυτοί «εκπροσωπούν» (και μάλιστα με όρους ουσιαστικούς και όχι θεωρητικούς, όπως στην Ελλάδα…) τις συγκεκριμένες εκλογικές τους περιφέρειες, χωρίς να μετέχουν στη διαχείριση της εξουσίας, που όλοι παραδέχονται ότι φθείρει και κουράζει…
Σε όλες τις σοβαρές δημοκρατικές χώρες, κι άσχετα με το ποιο κόμμα πραμένει επί μακρόν στην εξουσία, το πολιτικό προσωπικό ανανεώνεται, αλλάζει με μάξιμουμ κατοχή υπεύθυνων θώκων διακυβέρνησης τα 8-12 χρόνια – μόνο στην Ελλάδα οι λεγόμενοι «πρωτοκλασάτοι» ή «βαρώνοι» φιγουράρουν… νομοτελειακά σε όλες σχεδόν τις κυβερνήσεις του κόμματός τους, και την τυχόν μη συμμετοχή τους σ’ αυτές την εκλαμβάνουν και την καταγγέλλουν ως «μειωτική ενέργεια» και «υποβάθμισή» τους, λες και έχουν «εκ Θεού» και τις αντοχές και τις αστείρευτες ικανότητες να διαφεντεύουν αυτοί και μόνο τις τύχες ενός ολόκληρου λαού και οι νεότερες γενιές δικαιούνται να δοκιμασθούν μόνο όταν… αποφασίσει περί αυτού ο Θεός!
Θα «πρυτάνευε» της πολιτικής ζωής, αν ζούσε ακόμη, ο Πάλμε, ο Βίλι Μπραντ, ο Σμιτ, «παίζουν» σήμερα ο Μορουά, η Θάτσερ, ο Τόνι Μπεν; Επαιξαν το ρόλο τους, προσέφεραν και… αποσύρθηκαν ανοίγοντας το δρόμο (είναι και έτσι δομημένα τα κόμματα βέβαια…) για τις νεότερες γενιές, με νέες ιδέες προσαρμοσμένες στις νέες απαιτήσεις. Ακόμη και στην Ιταλία, με το επί δεκαετίες ιδιότυπο πολιτικό σύστημα και τις «συγκυβερνήσεις» που αποτελεί επίσης ένα ευρωπαϊκό «παράδοξο» να κυριαρχούν τα ίδια πρόσωπα επί μακρόν στην δημόσια σκηνή, τέτοια… μακροημέρευση «των ίδιων και ίδιων», όπως αυτή που παρατηρείται στην Ελλάδα!
Αν… ξεφυλλίσετε τον κατάλογο των βουλευτών που υπάρχουν σήμερα στο Κοινοβούλιο (και ξαναλέμε: έχει ήδη μεσολαβήσει μια γενναία ανανέωση στις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις…), θα διαπιστώσετε έκπληκτοι να φιγουράρουν ονόματα που πρωτοεξελέγησαν… τη δεκαετία του ’60, έχουν θητεύσει σε υπουργικά πόστα κατ’ επανάληψη και… γκρινιάζουν ακόμη επειδή τα κόμματά τους δεν «εκμεταλλεύονται την πείρα» τους! Για να μην πούμε για κάποιες ειδικότατες περιπτώσεις, που εμφανίστηκαν στον δημόσιο βίο σχεδόν πριν από… 60 χρόνια, κι εξακολουθούν (ο Θεός να τους έχει καλά!) με τον τρόπο τους να διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο…