Ελευθερία ή θάνατος…

3' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το θέμα δεν είναι θερινό, δεν μπορούν όμως όλα τα σχολιαζόμενα να προσφέρουν τη δροσιά του ψευδο-ανασχηματισμού Σημίτη ούτε τη φαιδρότητα (άκρως επικίνδυνη, είναι αλήθεια) της εισαγγελικής δίωξης δύο δημοσιογράφων ότι αποκάλυψαν στοιχεία της ανακρισης για τη «17N», επειδή δήθεν ήθελαν να… διαφύγουν οι ύποπτοι…

Οχι, δεν είχε τίποτε από καλοκαιρινή χαλαρότητα η αποτυχημένη απόπειρα χωρισμού των σιαμαίων αδελφών Μπιτζανί, που κατέληξαν αμφότερες κατά τη χειρουργική επέμβαση, ούτε η παγκόσμια θλίψη, με την οποία έγινε δεκτή η αποτυχία. Αλλά δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει από αυτήν την μεγάλη ανθρώπινη ιστορία ούτε να την ευτελίσει σε αναλύσεις επίφασης περί υποτιθέμενης δεοντολογίας και ιατρικής ηθικής.

Ολες τις μέρες της καταληκτικής περιπέτειας των δύο νέων γυναικών από το Ιράν, μέρες κατά τις οποίες η δημοσιογραφική κάλυψη έβαινε ογκούμενη για να «εκραγεί» με την ατυχή έκβαση της επέμβασης, στις συζητήσεις με φίλους και γνωστούς ακουγόταν συχνά η αιτίαση της υπερβολής. Τι δράμα είναι αυτό, που δήθεν μας συγκλονίζει, τόσο μακριά μας και ενώ γνωρίζουμε πώς κάθε μέρα πεθαίνουν χιλιάδες παιδιά από στερήσεις; Τι λογική είναι αυτή, που στέργει στη δαπάνη εκατομμυρίων (σε ευρώ, για μια φορά) για ένα απονενοημένο διάβημα, την ώρα που με το ίδιο ποσόν θα σώζονταν πλήθη;

Οσοι βρίσκουν την υπομονή (ή την αντοχή;) να διαβάζουν τη στήλη αυτή, ξέρουν πόσο αποδέχεται ότι η σιδηρά λογική της οικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας επιβάλλει δύσκολες αποφάσεις, αποφάσεις που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως ποσότητα (και μάλιστα σε πλήθος περιπτώσεων ως ποσότητα σε αφθονία, όπως πράγματι είναι). H περίπτωση των δύο σιαμαίων δεν έχει, όμως, τίποτε τέτοιο. Και η κάλυψή της, οσοδήποτε γλυκερή, νομίζω ότι όχι μόνο δεν υπερέβη το μέτρο, αλλ’ ήταν συγκρατημένη: αν πραγματικά βλέπαμε τις ειδήσεις του κόσμου στην αληθινή σημασία τους, πρακτική και συμβολική, θα έπρεπε η υπόθεση να μονοπωλεί τις πρώτες σελίδες – εξοβελίζοντας τις ανακοινώσεις του κ. Σημίτη στο εσωτερικό και τις τρέχουσες διαφημιστικές ιατρο-συνεδριακές ανακοινώσεις στα απορρίμματα.

Τι συγκλονιστικό, αλήθεια, δύο κοπέλες να έχουν ζήσει ενωμένες τόσα χρόνια – προφανώς επειδή στη γέννησή τους, αλλά και μετά είχε κριθεί ότι ο χωρισμός τους ήταν ανέφικτος. Τι συγκλονιστικό, μετά από αυτήν τη ζωή, να αποφασίσουν από κοινού αυτό το -τόσο κυριολεκτικό στην περίπτωσή τους- «ελευθερία» ή θάνατος, με τον θάνατο να προβάλλει εκ προοιμίου ως η πιθανότατη έκβαση. Δεν είναι, τελικώς, αυτές οι «μεγάλες ιστορίες» του ανθρώπου, τα μεμονωμένα περιστατικά μέσα στα οποία φαίνονται όλες οι προτεραιότητες και οι αγωνίες του, ακόμη και το θεμελιώδες έλλειμμα που αισθάνεται όποτε η ζωή του οδηγείται από κάποιον άλλον; Και εδώ το «οδηγείται» διεκδικούσε μια τόσο τρομακτική ακριβολογία…

Τι βάρος είχε αυτή η απόφαση. Πώς να μη συγκλονίσει τους ανθρώπους όλους; Γιατί, βέβαια, αυτό ήταν το βασικό. H ιατρική απόφαση να επιχειρηθεί η επέμβαση δεν διεκδίκησε ποτέ μια τέτοια παλληκαριά. Εκεί ήταν άλλη η πρόκληση, πολύ πιο ήπια: η πειραματική δοκιμή, η επιστημονική περιέργεια και τόλμη, η διεθνής φήμη σε περίπτωση επιτυχίας. Σε ένα βαθμό, όμως, ήταν και η παρρησία των γιατρών να παραδεχθούν ότι είναι γιατροί για τον άνθρωπο, ότι είναι εδώ για να επιδιώξουν την ικανοποίηση των εύλογων και έντονων ανθρωπίνων επιθυμιών – και όχι μόνο για να «γράφουν εξετάσεις» και να τηρούν κανονισμούς.

Μεγάλα διλήμματα: ίσως θυμάστε ότι το 2000 μας είχαν συγκινήσει δύο σιαμαία μωρά από τη Μάλτα, που χειρουργήθηκαν στη Βρετανία με προαποφασισμένη τη θυσία του ενός? και το 1979, στον Ευαγγελισμό ήταν οι δικές μας Γιαννούλα και Παρασκευούλα A., 67 ημερών, από τη Λάρισα: είχε προαποφασισθεί η θυσία της Γιαννούλας, αλλά η Παρασκευή άντεξε μόνο 22 ώρες. (Λαϊκή απογευματινή εφημερίδα είχε τιτλοφορήσει: «Θυσίασαν εν ψυχρώ το ένα». Οπως λέει τουρκική παροιμία, «τι να καταλάβει ο γάιδαρος από κομπόστα;».)

Βαριές αποφάσεις. Μόνον που η Λαντάν και η Λαλέχ πήραν οι ίδιες την πιο βαριά για τον εαυτό τους. Αν οι άνθρωποι είμαστε συνήθως ποσότητα, ποσότητα που πεθαίνει από επιδημίες, αλλά και ποσότητα που γεννοβολά μέσα στις επιδημίες, η Λαντάν και η Λαλέχ απέδειξαν ότι ήταν μονάδες. Μας συγκίνησαν, γιατί τις πονέσαμε και τις θαυμάσαμε, όπως ποτέ δεν θα μπορούσαμε να θαυμάσουμε τις ανθρώπινες ποσότητες – ούτε αυτές που μας κυβερνούν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή