Το βασικό χαρακτηριστικό ωρίμασης μιας δημοκρατίας, το στοιχείο που τη φέρνει πιο κοντά στο πιο ανεπτυγμένο πολιτικό μοντέλο του κόσμου, σε αυτό που με διάφορες παραλλαγές έχουν αναπτύξει οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης, ιδίως τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι ο αληθινός σεβασμός που δείχνει κάθε πολιτικό σύστημα στους κανόνες που το ίδιο θέτει.
Οι κανόνες αυτοί είναι διαφόρων επιπέδων ισχύος. Κάποιοι είναι στο ύπατο, το συνταγματικό επίπεδο, εκ των οποίων, πολλοί δεν είναι καν αναθεωρήσιμοι. Και κάποιοι άλλοι έχουν τεθεί σε επίπεδο νόμου. Ομως, υπάρχει και μία ακόμη πολύ σημαντική, αν και άτυπη, αδιαβάθμητη κατηγορία: Είναι κάτι σαν «ήθος», περίπου σαν αυτό αλλού ονομάζουν «συνθήκες» του πολιτεύματος.
Είναι η κατηγορία εκείνη, που, ενώ στα καθ’ ημάς δεν απαγορεύει καμιά πολιτική πράξη, τουλάχιστον (ελπίζει κανείς ότι) στιγματίζει όποια πολιτική πράξη επιχειρεί να περάσει «από το παράθυρο» ή «από την πίσω πόρτα» αποφάσεις, οι οποίες αλλοιώνουν την ουσία της δημοκρατίας.
Βέβαια, το τι αλλοιώνει την ουσία της δημοκρατίας, είναι κάτι που μπορεί να το ερμηνεύσει κανείς υπό πολλά πρίσματα και οπτικές γωνίες. Και υπάρχουν στρατιές δημοσιολόγων ικανές να υποστηρίξουν και «αυτό» και το «αντίθετο» για το πώς επενεργεί μια απόφαση στο «ήθος» του πολιτεύματος, πολλές φορές δε ανάλογα με άλλα, πιο ταπεινά από τα καθαρά επιστημονικά κριτήρια. Οπως υπάρχουν κι άλλοι τόσοι έτοιμοι να διακηρύξουν ότι το να μιλάει κανείς για «ήθος» στο πολίτευμα, είναι πράξη αντιδημοκρατική που στρέφεται κατά της λαϊκής κυριαρχίας…
Παρ’ όλα αυτά, με κάποιο περίεργο τρόπο, όταν μια απόφαση της εξουσίας στρέφεται κατά του «ήθους» του πολιτεύματος, αμέσως το καταλαβαίνουν οι πάντες, ανεξάρτητα από το πόσα επιχειρήματα μπορεί να επικαλεστεί κάποιος για να νομιμοποιήσει τέτοιες αποφάσεις.
Τώρα, θα πείτε, ενδεχομένως: και τι δουλειά έχουν όλα αυτά με την Ελλάδα του 2003; Δεν τα έχουμε αφήσει πίσω μας εδώ και χρόνια; Δεν έλειξε ανεπιστρεπτί η μαύρη εποχή της πολιτικής ανωμαλίας; Δεν είμαστε κομμάτι της Ευρώπης με τον πολιτικό πολιτισμό που στην αρχή περιγράψαμε; Καλή ερώτηση.
Ομως, αυτήν ακριβώς την ερώτηση πρέπει να κάνει κανείς στον πρωθυπουργό της χώρας, τον κ. K. Σημίτη, ο οποίος, ενδεχομένως τρεις (και πάντως, στην ακρότατη περίπτωση οκτώ) μήνες πριν από τις εκλογές, θέλει να αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Χωρίς προειδοποίηση. Χωρίς συναίνεση. Χωρίς περίσκεψη. Χωρίς αιδώ, θα προσέθετε ο Αλεξανδρινός…
Μα είναι δυνατόν ακόμα και να διανοείται να γυρίσει την Ελλάδα τόσο πίσω; Αν μη τι άλλο, δεν φοβάται την Ιστορία;