Σαν… πολύ σύντομα και άδοξα δεν ετελεύτησε τον βίον του το πολυδιαφημισμένο από τον τέως υφυπουργό Εμπορίου (αλλά και τον παραμένοντα προϊστάμενό του κ. Τσοχατζόπουλο…) κ. Θεοδώρου, «παρατηρητήριο τιμών» που υποτίθεται θα «πάτασσε» το τέρας της ακρίβειας και της αισχροκέρδειας; Πριν καλά-καλά καταλάβει ο κόσμος πώς θα λειτουργούσε (αν υποτεθεί ότι ήταν έτσι στημένο ώστε να λειτουργεί!) το «παρατηρητήριο»… μετεξελίχθηκε σε «γιγαντοοθόνες» (που θα στηθούν πού; «Κάθε γειτονιά και παρατηρητήριο, κάθε δρόμος και γιγαντοοθόνη»;) που σε συνδυασμό με το Διαδίκτυο, θα καταστήσουν την κάθε νοικοκυρά από απλή καταναλώτρια σε «ενημερωμένη καταναλώτρια», που θα είναι σε θέση να κάνει καθημερινά «έρευνα αγοράς» πριν βγει στον δρόμο με το «καλάθι» της, ώστε να γνωρίζει πού το… αγγουράκι πουλιέται φθηνότερα και να τρέχει σ’ εκείνο το παζάρι – έστω και αν για να το πετύχει θα πρέπει να ξεκινήσει από την… Ηλιούπολη και να φθάσει για τις αγορές της στο Ιλιον!
Αστεία πράγματα! Και όλες οι σχετικές «κινήσεις» που γίνονται από πλευράς κυβέρνησης (τώρα πολύ περισσότερο με τον «ζηλωτή» Κουλούρη σε ρόλο μπουρλοτιέρη κατά της ακρίβειας και της αισχροκέρδειας!) στην ουσία δεν αποβλέπουν παρά μόνο στη δημιουργία εντυπώσεων, πως δηλαδή η Πολιτεία «κάτι πάει να κάνει» – άσχετα με το τι μπορεί πραγματικά να κάνει! Γιατί, η αλήθεια είναι πως από τότε που εναρμονισθήκαμε με τις κοινοτικές οδηγίες περί απελευθέρωσης των αγορών, από τότε που καταργήθηκαν τα συστήματα «διατίμησης» για κάποια προϊόντα, στην ουσία ο κάθε έμπορος (και όχι βέβαια μόνον οι… μαναβοχασάπηδες!) μπορεί να πουλάει τα προϊόντα του σε όποια τιμή θέλει και εναπόκειται πλέον στην καταναλωτική συνείδηση (αλλά και στις… δυνατότητες και στο κέφι!) του κάθε αγοραστή να ψάξει να βρει εκείνο το μαγαζί που προσφέρει της ίδιας ποιότητος προϊόντα σε φθηνότερες τιμές. Τα άλλα που λέγονται και εξαγγέλλονται βαρύγδουπα, είναι φύκια για μεταξωτές κορδέλες και προσπάθεια να πεισθεί ο κοσμάκης πως το γκουβέρνο μπορεί «κάτι να κάνει»…
Η ακρίβεια (και φυσικά δεν μιλάμε μονάχα για τα… ζαρζαβατικά και τα «εδώδιμα και αποικιακά»…), είναι απότοκος της συνολικής οικονομικής κατάστασης της χώρας, των συσχετισμών μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και του τρόπου με τον οποίο είναι οργανωμένο, χρόνια τώρα, το εμπόριο. Φυσικά και υπάρχει θέμα (σε μεμονωμένες όμως περιπτώσεις…) αισχροκέρδειας σε συγκεκριμένα είδη πρώτης ανάγκης ανά εποχή, όπως λ.χ. τώρα το καλοκαίρι το εμφιαλωμένο νερό, αλλά επί της ουσίας και πάλι λίγα πράγματα μπορεί να κάνει η Πολιτεία (και πάντως… ακόμη λιγότερα με την αναγραφή «ενδεικνυόμενης τιμής πώλησης», που δεν είναι… τίποτε περισσότερο από αυτό που λέει: «ενδεικνυόμενη» και όχι «υποχρεωτικώς ανωτάτη»!), με δεδομένο ότι δεν μπορεί να επανέλθει στο καθεστώς των «διατιμήσεων»…
Θα στέλνει το ΣΔΟΕ για «αιφνιδιαστικούς» ελέγχους, απειλεί ο κ. Κουλούρης τους εμπόρους – ε, και; Το ΣΔΟΕ μπορεί να κάνει χίλια δυο πράγματα και να επιβάλλει τσουχτερά πρόστιμα, αλλά στο θέμα των τιμών δεν έχει την παραμικρή αρμοδιότητα και αυτό είναι κάτι που δεν είναι δυνατόν να αγνοεί ο υφυπουργός Εμπορίου, ο οποίος προφανέστατα «χρησιμοποιεί» το ΣΔΟΕ για λόγους… εκφοβιστικούς. Το ίδιο και με τη… «διακήρυξη» πως η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη «να εξαντλήσει τα όρια του νόμου»! Περίεργα δεν ακούγεται πως ο νόμος «έχει περιθώρια» εφαρμογής του, αλλά τόσα χρόνια η Πολιτεία… δεν τα εξαντλούσε; Τώρα ξύπνησε;
Τώρα για τις «δραστικές» αποφάσεις, όπως να μην υπάρξουν αυξήσεις στα τιμολόγια των ΔΕΚΟ και στα τέλη κυκλοφορίας, σίγουρα αν υλοποιηθούν μπορούν να συμβάλουν στην «ελάφρυνση» των υποχρεωτικών οικονομικών βαρών του κοσμάκη – αλλά, αλήθεια, η ίδια η Πολιτεία δεν είναι εκείνη που κάθε τόσο (και ιδίως κάθε φορά που αποφάσιζε να… ιδιωτικοποιήσει ακόμη ένα κομμάτι της μιας ή της άλλης δημόσιας επιχείρησης…) ενέκρινε αυξήσεις των τιμολογίων αισθητά πάνω από τον πληθωρισμό, με το πάγιο αιτιολογικό ότι οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να λειτουργούν με βάση τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, και έτσι ώστε να μην επιβαρύνουν με «επιδοτήσεις» τον κρατικό προϋπολογισμό; H κυβέρνηση δεν ήταν αυτή που… επενόησε το «τέχνασμα» να εισπράττει τέλη κυκλοφορίας δύο φορές τον χρόνο πριν από λίγο καιρό (μια στην αρχή της χρονιάς, και μια… στο τέλος της ίδιας ως «προκαταβολή»!) για να αντιμετωπίσει «έκτακτες» ταμειακές ανάγκες;
Ανακοινώθηκε «πάγωμα» στις αυξήσεις των δημοτικών τελών, πάλι για να «συγκρατηθεί» η αλυσιδωτή ακρίβεια – σύμφωνοι, αν και περίεργη άποψη περί «ανεξάρτητης Τοπικής Αυτοδιοίκησης» καθιερώνεται έτσι! Αλλά από τη μια το κράτος χρωστάει χρήματα στους δήμους και στις κοινότητες που αρνείται να καταβάλει στο σύνολό τους (αν και προκύπτουν εκ του νόμου…) από την άλλη τούς απαγορεύει να εξασφαλίσουν από τα δημοτικά τέλη πόρους για τις λειτουργικές ανάγκες τους, πού στην ευχή θα βρεθούν χρήματα -ήδη δήμοι απειλούν με λουκέτο! Οσο για το «πάγωμα» στα εισιτήρια των συγκοινωνιών, μάλλον θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι πολύ σύντομα το μέτρο θα απολήξει στη… χρεωκοπία των αστικών συγκοινωνιών, με δεδομένο ότι το κράτος ΗΔΗ οφείλει σε αυτές τα ποσά της «επιδότησης» των εισιτηρίων, που συσσωρευόμενα χρόνο με τον χρόνο έχουν φθάσει στο ύψος εκατοντάδων δισ.
Για τα φρούτα, οπωροκηπευτικά κ.λπ., για την αύξηση της τιμής των οποίων τόσος λόγος γίνεται, με αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα της ακρίβειας να εστιαστεί σχεδόν αποκλειστικά σε αυτά, κοινή η διαπίστωση (παραγωγών αλλά και εμπόρων) πως για τις παράλογες τιμές το μεγάλο μερίδιο ευθύνης φέρουν οι «μεσάζοντες». Δεκαετίες ολόκληρες ακούει ο κόσμος για νόμους και συστήματα ελέγχου που θα εξάρθρωναν τα κυκλώματα των μεσαζόντων, αλλά φυσικά τίποτα το ουσιαστικό δεν έχει γίνει.
Ενας αποτελεσματικός μοχλός κατά της ακρίβειας και των μεσαζόντων θα μπορούσε να είναι (και πάντως, ΗΤΑπαλιότερα…) ο θεσμός των λαϊκών αγορών, που υποτίθεται ότι απαρτίζεται από παραγωγούς που διαθέτουν τα προϊόντα τους στο καταναλωτικό κοινό. Με τον καιρό χάλασε κι αυτός ο θεσμός, οι πραγματικοί παραγωγοί λιγοστεύουν και τους «πάγκους» τους αγοράζουν απλοί έμποροι που απλώς εκμεταλλεύονται το «μέσον» και σιγά-σιγά επιβάλλουν τους «άλλους» όρους του εμπορίου στις λαϊκές. Τώρα τελευταία, γινόμαστε όλοι μάρτυρες ενός «πολέμου» εναντίον των λαϊκών, στις οποίες επιχειρείται να πέσουν οι ευθύνες για την ακρίβεια – μήπως ένας λάθος πόλεμος, ή εν πάσει περιπτώσει ένας πόλεμος που διεξάγεται με λάθος μέσα;
Βεβαίως και να επιβληθούν «ταμειακές» στους πάγκους των λαϊκών – κανείς δεν διανοείται να «στηρίξει» απόπειρες φοροδιαφυγής, σε οποιοδήποτε επίπεδο. Αλλά, μαζί με αυτό το μέτρο, στο οποίο επιμένει το υφυπουργείο Εμπορίου, θα έπρεπε να ισχύσει κι ένα άλλο πλέγμα εξυγίανσης του θεσμού των «λαϊκών», με ξεκαθάρισμα (μπορούν να υπάρξουν αυστηροί έλεγχοι…) των πραγματικών «λαϊκατζήδων – παραγωγών» από τους… μεσάζοντες, με καθιέρωση ευδιάκριτων ορίων μεταξύ αυθεντικών «λαϊκών» και των ανεξέλεγκτων «πάγκων» στους οποίους πωλούνται από… τηλεοράσεις μέχρι ρούχα και χαβιάρια(!).
Ο πραγματικός και ουσιαστικός ανταγωνισμός μπορεί να γίνει μόνο σε συγκεντρωμένες αγορές, όπως οι «λαϊκές», όπου ο καταναλωτής μπορεί να κάνει τη βόλτα του και να συγκρίνει, ποιότητα και τιμές πριν αγοράσει – κι όχι να… τρέχει ψάχνοντας, με βάση το «παρατηρήριο τιμών», από το Δουργούτι μέχρι την Αγία Παρασκευή. Φαινόμενα «συμφωνίας» στις τιμές ως προς τη διαμόρφωσή τους, μπορούν εύκολα να ελεγχθούν με τον αγορανομικό έλεγχο – ας δει με προσοχή το θέμα ο νέος υφυπουργός. Σίγουρα και τον καταναλωτή (που επιμένει να προτιμά τις λαϊκές…) θα εξυπηρετήσει, και το πραγματικό «λαϊκό» εμπόριο…