H απελευθέρωση της καταναλωτικής πίστης, με την απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος, ήταν από καιρό αναμενόμενη και εν πολλοίς επιβεβλημένη από τη γενικότερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το γεγονός αυτό, όμως, δεν μειώνει τη σημασία της για την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών, αλλά και για την πορεία της εθνικής οικονομίας.
Οι άμεσες επιπτώσεις στους Ελληνες καταναλωτές θα είναι, αναμφίβολα, ευεργετικές. H άρση των περιορισμών στο ύψος και τον χρόνο αποπληρωμής των καταναλωτικών δανείων θα ανακουφίσει πολλά νοικοκυριά, προσφέροντας μεγαλύτερη άνεση χρόνου στην εξόφληση των χρεών τους και διαστέλλοντας την αγοραστική τους δύναμη. Με τη σειρά της, η προσδοκώμενη αύξηση της κατανάλωσης μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός αναζωογόνησης της οικονομικής ανάπτυξης, που αντιμετωπίζει -όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο ευρύτερο ευρωπαϊκό περιβάλλον- τον κίνδυνο να καθηλωθεί σε μια εποχή ισχνών αγελάδων, με άγνωστη ημερομηνία λήξης.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει κατά κανόνα και στο πεδίο της οικονομίας, κάθε φάρμακο κινδυνεύει να εξελιχθεί σε δηλητήριο εφόσον χρησιμοποιηθεί αλόγιστα. Ιδίως σε μια χώρα όπου η καταναλωτική συμπεριφορά δεν χαρακτηρίζεται, παραδοσιακά, για τη σύνεσή της, όπως δηλώνει με γλαφυρό τρόπο το δημοφιλές νεοελληνικό απόφθεγμα «οι ωραίοι έχουν χρέη». Οι καταναλωτές οφείλουν να γνωρίζουν ότι η αλλαγή των όρων της καταναλωτικής πίστης, που δρομολογεί η χθεσινή απόφαση, δεν μειώνει τις δανειακές τους υποχρεώσεις, απλώς τις μεταθέτει χρονικά. Εάν, λοιπόν, αυτή η «ανάσα» που τους προσφέρεται αξιοποιηθεί για τη συντήρηση ενός τρόπου ζωής πέραν των πραγματικών δυνατοτήτων τους ή, ακόμη χειρότερα, για τη σύναψη νέων δανείων που δεν είναι πραγματικά αναγκαία, υπάρχει ο κίνδυνος να εγκλωβιστούν σε ένα φαύλο κύκλο, όπου θα δανείζονται για να αποπληρώσουν τα… δάνεια! Μια μικρογραφία, σε ατομικό επίπεδο, της καθοδικής σπείρας προς την χρεοκοπία, στην οποία οδηγήθηκαν πάμπολλες οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών και στην οποία κινδυνεύουν να εγκλωβισθούν σήμερα ακόμη και ισχυρότατες οικονομίες, όπως η αμερικανική, όπου η υπερχρέωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχει φτάσει σε ανησυχητικά επίπεδα.
Το κατά πόσο η πλάστιγγα θα γείρει, τελικά, στην πλευρά των ωφελημάτων ή των κινδύνων, θα εξαρτηθεί από δύο παράγοντες: Αφ’ ενός μεν από την ορθή πληροφόρηση και την ώριμη συμπεριφορά των καταναλωτών, αφ’ ετέρου δε από τη συνολική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αφότου εξαντληθούν τα προσωρινά «καύσιμα» από τα ολυμπιακά έργα και τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. H απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος απλώς διαμόρφωσε ένα νέο πεδίο μάχης με τις ίδιες τις αδυναμίες μας – των καταναλωτών, των οικονομικών παραγόντων και της πολιτικής ηγεσίας. Αλλά δεν αποτελεί κάποιου είδους «μαγικό ραβδί», γιατί κάτι τέτοιο απλούστατα δεν υπάρχει.