«90ή ημέρα που το δικαστήριο συνεδριάζει. Αφήστε κανένα βελόνι να πέσει…». Είναι ο πρόεδρος του δικαστηρίου, κ. Χρ. Μαργαρίτης, που μετρά τις ημέρες αλλά και τις συνεχείς αντεγκλήσεις, ενώ για δεύτερη ημέρα καταθέτει ο τελευταίος μάρτυς, ο καθηγητής του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου, μαθηματικός, κ. Βένιος Αγγελόπουλος. Τη Δευτέρα, κατέθετε τέσσερις ώρες, συνεχώς, μόνο μια στιγμή ζήτησε να πάρει ανάσα, ««χάνω λάδια» κύριε πρόεδρε», είχε πει, και ο κ. Γιώργος Πέτσος του το φύλαξε. «Δεν του έκανα καμία ερώτηση, κ. πρόεδρε, γιατί δεν είναι αυτό το επίπεδό μου, όταν εκείνος δηλώνει ότι «χάνει λάδια»…
Πολλές φράσεις και από την πλευρά των δικηγόρων κατηγορίας αλλά και υπεράσπισης, έριξαν χθες λάδι στη φωτιά! O πρόεδρος τον ρώτησε κάποια στιγμή «περισσότερες ερωτήσεις σας έκαναν στο FBI ή εδώ;». «Εδώ», απάντησε ο κ. Αγγελόπουλος. «Κι εκεί δεν με διέκοπταν. Απαντούσα και κρατούσα και σημειώσεις».
Πρόεδρος: «Ναι, είσαστε «περιφραστικός», δεν λέω φλύαρος». Στην ερώτηση του δικηγόρου κ. Γεωργίου «γιατί είπατε ότι η ιστορία θα το βρει πότε απεχωρήσατε ή σας διέγραψαν από την ΕΔΑ» ο κ. B. Αγγελόπουλος είπε πως «τον Μάρτιο του 1968 απεχώρησα ή διεγράφην από την ΕΔΑ ή και συγχρόνως. Χαριεντιζόμουν όταν είπα «ότι η ιστορία θα το βρει»». Στη συνέχεια είπε πως «η όλη ιστορία της 17είναι φοβερά υπερτιμημένη. H δράση της είναι ασήμαντη. Με την έννοια ότι έγιναν 25 (αν θυμάται καλά, είπε) ανθρωποκτονίες (ούτε δολοφονίες, ούτε εκτελέσεις, σημειώστε) μέσα σε 25 χρόνια. Μία τον χρόνο. Στους συγγενείς προξένησαν βαρύτατες συνέπειες, αλλά όχι στην πολιτική ζωή. Σε 20.000 χρόνια θα είχαν σκοτώσει όσους ασχολούνται με το πλέγμα της εξουσίας»
Γεωργίου: Αρα δεν υπήρξε πολιτικό έγκλημα… Μη συνεχίσετε. Κάνετε ζημιά. Από τα Καμένα Βούρλα ήρθατε;
«Η πρώτη ερώτηση που μου έκανε το FBI ήταν «είσαι αντιαμερικανός;». Γέλασα και είπα δεν υπάρχει λόγος να το σχολιάσω». Πρόεδρος: Καλύτερα να μην παραβιάζετε τα μυστικά αυτής της συνομιλίας (αλλά δεν εισακούεται). O κ. καθηγητής παρατηρεί: «Δύσκολο να ‘ρθει εδώ ο κ. Μίλερ» και συνεχίζει. «Μου ζήτησαν να δώσω πληροφορίες, ψάχνανε για άλλους και ήταν πρόθυμοι να με ανταμείψουν». Δικηγόρος: «Με τι;». Καθηγητής B.A.: «Με χρήματα. H μόνη πληροφορία που έδωσα είναι ότι θα ‘ρθω μάρτυρας σε αυτήν τη δίκη. Πρόεδρος: «Ρεβανσιστικά» ενεργήσατε! Αφού μου κάνετε αυτά, θα δείτε κι εγώ…».
Ενας ψηλός άνδρας με φαρδιές πλάτες (όπως τον είδαμε στη θέση του μάρτυρος). Μαύρα μαλλιά και μουστάκι, λευκό υπογένειο, καθηγητής Πολυτεχνείου, μαθηματικός, οπαδός ορθού λόγου, ο κ. Βένιος Αγγελόπουλος δήλωσε πως «δεν είμαι εδώ για να αποδείξω την αθωότητα του Γιωτόπουλου, αλλά το αστήρικτον των καταγγελιών. Αυτό που μπορώ να μεταφέρω και ενσυνειδήτως πράττω είναι το να δώσω την προσωπική μου γνώμη και να ενσταλάξω βάσιμες αμφιβολίες για την ενοχή του». Και ο κ. Χρ. Μαργαρίτης που ακριβώς μπροστά του μιλούσε ο κ. καθηγητής, τον ρώτησε, μαλακά. «Μέσα σε μια τέτοια ομάδα ποιον βλέπετε αξιοκρατικά;».
Καθ. B. Αγγ.: «Ως γηραιότερος, με άσπρα μαλλιά, απολαμβάνει σεβασμού ο Γιωτόπουλος». Πρόεδρος: «Μπαλζάκ ποιος θα μεταφράσει μέσα σ’ αυτήν την ομάδα;».
Σιωπή.
Ο μάρτυς έκανε πλήρη στροφή, για πρώτη φορά, και κοίταξε πίσω του, όλους, και τον Γιωτόπουλο που ήταν, περιέργως, αμίλητος. Πρόεδρος: Μπαλζάκ, ποιος θα μεταφράσει Μπαλζάκ σε αυτήν την ομάδα.
Και μετά ήρθε η σειρά της «ριζοσπαστικοποίησης», ένα πραγματικό φροντιστήριο για την εξέλιξη του παρισινού γκρουπ, γνωστού ως το «Μαζικό κίνημα του Παρισιού» για το οποίο είναι εμφανής η νοσταλγία, όχι μόνο του μάρτυρος, αλλά και όσων ήταν τότε εκεί. Οταν συνέβησαν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ο κ. B. Αγγελόπουλος ήταν στο Παρίσι -είπε- έσπευσε στην Πανεπιστημιούπολη.
Στην ερώτηση του συνηγόρου υπεράσπισης κ. Ραχιώτη «μετά το 1974 υπήρχε έξαρση λαϊκού κινήματος» ο κ. καθηγητής απάντησε «με τον Νόμο του Εκκρεμούς. Επί εφτά χρόνια δεν άνοιξαν το στόμα τους, πήγαν στην άλλη πλευρά κι έγιναν όλοι αριστεροί, αντιστασιακοί». Ραχιώτης: «H 17είναι φυσική εξέλιξη του αντιστασιακού κινήματος μετά το 1974;».
B. Αγγελόπουλος: «H ιδεολογία της 17είναι εντός του αριστερού κινήματος. Αλλά, όπως λέει η γαλλική παροιμία «Δεν πουλάμε το τομάρι της αρκούδας, πριν την σκοτώσουμε»… H ριζοσπαστικοποίηση άρχισε το 1973 και συνεχίσθηκε το 1974». Τέλος, ζήτησε η δίκη «να εστιασθεί όχι στο θυμικό, που υπερτόνισαν ο Τύπος και MME αλλά στο λογικό…».
Η κόπωση, εμφανής σ’ όλη την αίθουσα από την αρχή της συνεδρίασης, κάνει ως και τους αστυφύλακες – φρουρούς, στις θέσεις τους, πάντα, να σκύβουν. O πρόεδρος, με το λευκό μαντήλι του σκουπίζει τον ιδρώτα του προσώπου του, ενώ ο καθηγητής κ. Βένιος Αγγελόπουλος κατεβαίνει, τερματίζοντας τη μαραθώνια μαρτυρία του των δύο ημερών. Μια φορά λύγισε και αρνήθηκε να σχολιάσει τα λεχθέντα ο λαλίστατος πρόεδρος, όταν στη ρύμη της μαρτυρίας του ο κ. καθηγητής μίλησε και για «τη Μαρία με τα κίτρινα, ποιον αγαπά καλύτερα».
«Τον γείτονα», φώναξαν οι δημοσιογράφοι, συνήθως συγκρατημένοι.
Να ‘ναι το μάτι του παρατηρητή που είχε καιρό να έλθει να παρακολουθήσει συνεδρίαση στην αίθουσα ακροατηρίου; Αυτή η κόπωση να ‘ναι μόνο από τη ζέστη; Και η όλη στάση των κατηγορουμένων που, χθες, ενώ κατέθετε ο μάρτυς καθηγητής, ήταν όλοι τους ιδιαίτερα ήσυχοι, αμίλητοι, άκουγαν προσεκτικά, δεν διέκοπταν, δεν βγήκαν έξω, όπως συνηθίζουν για λίγο, με μόνη εξαίρεση τον Τζωρτζάτο και τον Γιάννη Σερίφη, που έκανε μια βόλτα έξω και επέστρεψε. Στο πίσω μέρος της αίθουσας πολυκοσμία, από τους συγγενείς και φίλους των κατηγορουμένων. Εκεί η κ. Πεϊνό, κεφάτη, που στο διάλειμμα, τής έστειλε γλυκά χαμόγελα ο Γιωτόπουλος, μαζί με κάτι «Quoi?». Μαζεμένο και το ζεύγος Αγγελικής Σωτηροπούλου και Δημήτρη Κουφοντίνα. Σήμερα, κανονικά, είναι η σειρά του Κουφοντίνα να απολογηθεί…
Απ’ έξω, ένα συνοδευτικό αμάξι περίμενε κάποιον μάρτυρα να φύγει. Στην αίθουσα και ο κ. Κώστας Ζουράρις. Στο πεζοδρόμιο της εισόδου, παρκαρισμένο, πρώτη φορά, ένα αμάξι της Ασφάλειας. O οδηγός στη σκιά. Πιο δίπλα, αριστερά μια κάμερα του Alpha. Και, δεξιά στο υπόστεγο, τρεις αδέσποτοι σκύλοι, που αυτοί κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου.