Είκοσι πέντε χρονών το παιδί του «σωλήνα»

Είκοσι πέντε χρονών το παιδί του «σωλήνα»

5' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 25 Ιουλίου συμπληρώνονται 25 χρόνια από τη γέννηση της Louise Brown, του πρώτου παιδιού στον κόσμο που γεννήθηκε έπειτα από εξωσωματική γονιμοποίηση. Από τότε οι μέθοδοι εξωσωματικής γονιμοποίησης έχουν εξελιχθεί για τη θεραπεία πολλών προβλημάτων γονιμότητας (τα συχνότερα είναι ο σαλπιγγικός παράγων και η ενδομητρίωση στις γυναίκες και ο χαμηλός αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων στους άντρες). Παράλληλα, έχουν εξελιχθεί οι μέθοδοι για διάγνωση γενετικών ασθενειών στο έμβρυο πριν από την εμφύτευσή του στη μήτρα, ώστε να προληφθεί η γέννηση παιδιών με γενετικές ανωμαλίες.

Η κινητήρια δύναμη για την εξέλιξη της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι το συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα στειρότητας στον δυτικό κόσμο. Σύμφωνα με διεθνή στατιστικά στοιχεία, τα οποία ισχύουν και για την Ελλάδα, στην εποχή μας, το 15-20% των νέων ζευγαριών αντιμετωπίζει προβλήματα υπογονιμότητας.

Τελευταία, ένας παράγοντας έχει γίνει εξαιρετικά σημαντικός για την υπογονιμότητα στον άνθρωπο. Είναι η πτώση των χαρακτηριστικών του σπέρματος, που φαίνεται ότι είναι ένα γεγονός με παγκόσμιες διαστάσεις. Στατιστικές μελέτες που έγιναν σε πολλές χώρες (Αγγλία, Σκωτία, Γαλλία, Δανία, Ελλάδα κ.α.), έδειξαν ότι και ο όγκος του σπέρματος και ο αριθμός και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων είναι σε πτώση τις τελευταίες δεκαετίες. Μάλιστα, στη Γαλλία ανακοινώθηκε ότι ο ρυθμός πτώσεως του αριθμού των σπερματοζωαρίων είναι περίπου 2% ετησίως. Ανάλογα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν πρόσφατα και για τον ελληνικό πληθυσμό.

Η αύξηση της υπογονιμότητας είναι μια πραγματικότητα παγκοσμίως. H αδυναμία ενός ζευγαριού να αποκτήσει παιδιά δημιουργεί μεγάλη ψυχολογική επιβάρυνση και έχει γενικότερες κοινωνικές προεκτάσεις. H υπογονιμότητα, εκτός από ιατρικό πρόβλημα, είναι συνδεδεμένη και με τη δημογραφική κρίση και τη γήρανση του πληθυσμού.

Μια και το προσδόκιμο επιβίωσης αυξάνεται, είναι προφανές ότι ο ελληνικός πληθυσμός γηράσκει και συνεπώς μειώνεται ο αριθμός των ζευγαριών της αναπαραγωγικής ηλικίας και συνεπώς και των γεννήσεων. Είναι γεγονός ότι η αναλογία των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών σχεδόν τριπλασιάσθηκε από το 1941 ώς το 1986. Αυτό είναι ένα ζήτημα που θα μας απασχολήσει σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθόσον η στρέβλωση της ηλικιακής πυραμίδας οδηγεί σε μείωση του πληθυσμού της αναπαραγωγικής ηλικίας και αυτό θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων εξαρτάται από τον τρόπο ζωής και από κοινωνικά και οικονομικά αίτια. H μέση ηλικία γάμου έχει αυξηθεί, ενώ παρατηρείται και μετάθεση του χρόνου για την απόφαση της απόκτησης του πρώτου παιδιού. Επακόλουθα, η αναπαραγωγική ικανότητα των ζευγαριών μειώνεται, γεγονός που με τη σειρά του ανατροφοδοτεί μέσα σε ένα φαύλο κύκλο την υπογεννητικότητα. Το γεγονός αυτό, συνδυαζόμενο με τον μικρότερο αριθμό παιδιών ανά ζευγάρι συγκριτικά με την προηγούμενη δεκαετία, εντείνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα της υπογεννητικότητας.Το ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα της υπογονιμότητας λαμβάνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις όταν αναφερόμαστε σε μια χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα, όπως η Ελλάδα.

Ενα σημαντικό μέτρο για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας και συνεπώς για τον έλεγχο του δημογραφικού ζητήματος είναι η ιατρική και κοινωνικοοικονομική στήριξη των υπογόνιμων ζευγαριών, ούτως ώστε να δικαιούνται και να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες και στην ασφαλιστική κάλυψη για την επίλυση του προβλήματος.

Η επιτυχία της αντιμετώπισης της υπογονιμότητας είναι υψηλή (25%-30% ανά προσπάθεια), και εξαρτάται από τα αίτια της στειρότητας, την ηλικία του ζευγαριού, το είδος της φαρμακευτικής αγωγής.

Αν υπολογίσουμε ότι η μέση πιθανότητα σύλληψης ενός νεαρού και γόνιμου ζευγαριού είναι λιγότερο από 20% για κάθε προσπάθεια στις γόνιμες ημέρες, τότε φαίνεται ότι η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια αποτελεσματική επιλογή. Παρ’ όλα αυτά, η κάθε προσπάθεια έχει υψηλό κόστος, που σε συνδυασμό με το κόστος των φαρμάκων κάνουν την προσπάθεια δύσκολη και απρόσιτη για πολλά ζευγάρια.

Δυστυχώς, οι παρούσες ασφαλιστικές ρυθμίσεις για την υπογονιμότητα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ανεπαρκείς και το κυριότερο ασφαλιστικό ταμείο, το IKA, προσφέρει υποτυπώδη αποζημίωση της τάξεως των 360 ευρώ, ποσό το οποίο αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 20% του συνολικού κόστους ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Προσφάτως, άλλοι σημαντικοί ασφαλιστικοί φορείς, όπως το TEBE, πέραν της καταβολής του εφάπαξ επιδόματος των 360 ευρώ, ανά προσπάθεια, ενέκριναν την κάλυψη του 75% του κόστους των φαρμάκων που απαιτούνται.

Σε χώρες όπου υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη του συνολικού κόστους κάθε προσπάθειας εξωσωματικής γονιμοποίησης, περίπου το 2% των παιδιών, γεννιούνται ύστερα από εφαρμογή τεχνικών υποβοήθησης της αναπαραγωγής.

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ελλάδα αποτελεί μοναδική εξαίρεση, ως προς την κρατική οικονομική υποστήριξη των υπογόνιμων ζευγαριών. Στις υπόλοιπες χώρες οι αντίστοιχοι ασφαλιστικοί φορείς καλύπτουν το 70%-100% του συνολικού κόστους (ιατρικές πράξεις, φάρμακα) κάθε προσπάθειας εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Ακόμη και σε χώρες όπως η Τουρκία, όπου δεν υπάρχει υπογεννητικότητα, παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη της εξωσωματικής γονιμοποίησης μέχρι και 80 έως 100% του κόστους. Είναι πιθανόν στην Ελλάδα να υπάρχει έλλειψη ευαισθητοποίησης στο μεγάλο αυτό πρόβλημα. Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι η πολιτεία προσφέρει οικονομική υποστήριξη σε ζευγάρια για την απόκτηση του τρίτου ή τέταρτου παιδιού, ενώ κάτι ανάλογο δεν γίνεται σε υπογόνιμα ζευγάρια για να αποκτήσουν το πρώτο παιδί τους και έτσι να ικανοποιήσουν ένα από τα βασικά δικαιώματα, που είναι η τεκνοποίηση. Βέβαια, η υπάρχουσα πολιτική της ενίσχυσης των πολυτέκνων ελάχιστα έχει αποδώσει, μια και υπάρχει κάθετη πτώση του αριθμού των πολυτέκνων νοικοκυριών. Μήπως θα πρέπει να διατυπωθεί μια νέα πολιτική που θα υποστηρίζει και τα ζευγάρια που επιθυμούν την απόκτηση του πρώτου παιδιού, αλλά δεν μπορούν χωρίς τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας;

Οι συνέπειες που προκύπτουν από την υπογεννητικότητα είναι γνωστές. H γήρανση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού έχει ως συνέπεια την αποδυνάμωσή του με σοβαρές συνέπειες στην παραγωγή και στη δημιουργία του εθνικού προϊόντος που θα είναι ιδιαίτερα εμφανείς τα επόμενα χρόνια και θα σημαίνουν και αύξηση των δαπανών για υγεία και συντάξεις. Στην πορεία αυτή θα απαιτείται από μια συρρικνούμενη ομάδα του πληθυσμού να υποστηρίζει όλο και περισσότερο τις ανάγκες του αυξανόμενου αριθμού των ηλικιωμένων.

Για τον έλεγχο του δημογραφικού ζητήματος είναι πολύ σημαντική η στήριξη των υπογόνιμων ζευγαριών, ώστε να δικαιούνται και να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στις σύγχρονες μεθόδους της ιατρικώς υποβοηθούμενης τεκνοποίησης. Στήριξη με κάθε τρόπο, κοινωνικά, οικονομικά, με ασφαλιστικές καλύψεις. Είναι ανάγκη να δούμε όλοι, και ειδικά η πολιτεία, με ενδιαφέρον το πρόβλημα που αφορά 1 στα 6 ζευγάρια στην Ελλάδα και να διατεθούν οι απαραίτητοι πόροι για την επίλυσή του, οι οποίοι ουσιαστικά θα είναι επένδυση για την κοινωνική μας συνέχεια.

(1) H δρ Ελένη Κοντογιάννη είναι εμβρυολόγος – γενετιστής

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή