Μέχρι τώρα, δεν μου έτυχε ποτέ να με έχουν κατατάξει και συμπεριλάβει σε «δείγμα» δημοσκόπησης. Μου συνέβη όμως και αυτό προχθές, όταν χτύπησε η πόρτα του σπιτιού μου και εμφανίσθηκε μια κοπέλα γύρω στα είκοσι, κρατώντας χαρτιά και μολύβι. Δεν μου δήλωσε αμέσως τι θέλει και για λογαριασμό τίνος, οπότε ευγενικά θα την απέπεμπα. Με ρώτησε αν είμαι δημότης της Αθήνας και αν κατοικώ και εργάζομαι στην Αθήνα αρκετά χρόνια. Φαντάσθηκα, λοιπόν, ότι η δήμαρχός μας, η κ. Ντόρα Μπακογιάννη, κάνει κάποια έρευνα σχετική με τα προβλήματα της ταλαίπωρης πόλης, πάμπολλα ως γνωστόν. Δέχθηκα να απαντήσω στις ερωτήσεις.
Προχωρήσαμε αρκετά στο καταλλήλως διαμορφωμένο ερωτηματολόγιο, όταν άρχισα, ο αφελής, να υποπτεύομαι ότι πρόκειται για παγίδα «δημοσκόπησης», από αυτές που σε τακτά χρονικά διαστήματα μας βομβαρδίζουν και διαμορφώνουν τη λεγόμενη κοινή γνώμη, χωρίς να είναι βέβαιο ότι την καταγράφουν. Αλλωστε, όπως θα δείτε, δεν είναι απαραίτητο να την καταγράψουν. Τότε ρώτησα για ποια εταιρεία δουλεύει και σαν να ήταν ντροπή μου εδήλωσε ότι πρώτη φορά κάνει αυτήν τη δουλειά, επειδή έχει ανάγκη. Μου ανέφερε μια από τις πιο γνωστές και «έγκυρες» φίρμες δημοσκοπήσεων και υπέθεσα ότι είναι η επεξεργασία της δημοσκόπησης, που θα μας παρουσιάσουν τον Σεπτέμβριο.
Πάντοτε υποπτευόμουν ότι η μεγάλη παραπλάνηση (απάτη ίσως) των δημοσκοπήσεων πηγάζει από το «δείγμα» και από το «ερωτηματολόγιο». Αυτά τα δύο πρέπει να μελετώνται παράλληλα και σε συνδυασμό. Το ερωτηματολόγιο πρέπει να είναι τόσο απλοϊκό (ώς ηλίθιο) ώστε το «δείγμα» να μεταβάλλεται από σύνολο στοιχειωδώς σκεπτομένων ανθρώπων, σε σύνολο… ινδικών χοιριδίων, στο εργαστήριο γενετιστή επιστήμονα. Στη δημοσκόπηση το «δείγμα» πρέπει να είναι «αθώο» και επειδή κανένα ανθρώπινο «δείγμα» δεν είναι «αθώο» το αιφνιδιάζουν με «αθώες» ερωτήσεις, όπως ακριβώς ο επιστήμονας διοχετεύει π.χ. ηλεκτρικό ρεύμα στο ινδικό χοιρίδιο και αυτό αντιδρά άμεσα και χωρίς καμιά προσαρμογή.
Θα σας φέρω ένα παράδειγμα: Υπήρχε η ερώτηση, από τους δύο Κακλαμάνηδες ποιον προτιμάτε, τον Απόστολο ή τον Νικήτα! Συμβαίνει να γνωρίζω κάπως και τους δύο, είναι αξιοπρεπείς και συνετοί πολιτικοί και οι δύο, αλλά ουδέποτε αντιμετώπισα το δίλημμα να επιλέξω τον έναν εκ των δύο. Διατύπωσα τον στοιχειώδη αυτόν συλλογισμό και τότε μου είπε: Θα σας κατατάξω στην κατηγορία «δεν γνωρίζω, δεν απαντώ». Μα όχι, φώναξα σχεδόν οργισμένος, σας τα λέω όλα αυτά επειδή ακριβώς γνωρίζω, ενώ η σεβαστή εταιρεία για την οποία δουλεύετε απλώς δεν θέλει ινδικό χοιρίδιο που να γνωρίζει!
Να σας φέρω και ένα δεύτερο «ζαρζαβατικό» από το εντυπωσιακό πράγματι ερωτηματολόγιο. Με ρώτησε πόσο απασχολεί την «καθημερινότητά» μου το Κυπριακό. Βέβαια δεν γνωρίζω τι εννοεί η σεβαστή εταιρεία με τον όρο «καθημερινότητα», υποθέτω ότι δεν εννοεί απολύτως τίποτα, αλλιώς δεν θα ανακάτευε τον φάντη με το ρετσινόλαδο. Μη θέλοντας να απαντήσω με μία από τις τυποποιημένες απαντήσεις, «πολύ» ή «καθόλου», έκανα, ηλιθίως, μια… μικρή διάλεξη περί Κυπριακού, ότι είναι ένα μεγάλο θέμα που άφησε βαθιά ίχνη στη ζωή μας, χωρίς να απασχολεί την «καθημερινότητά» μας κ.λπ. κ.λπ. Τότε, μου λέει με σιγουριά, να σας βάλω πάλι στο «δεν ξέρω, δεν απαντώ».
Παρακάλεσα να μου αφήσει ένα αντίγραφο του ερωτηματολογίου, να σας το παρουσιάσω και να διασκεδάσετε. Μου είπε ότι δεν μπορεί, γιατί της είπαν ότι είναι… απόρρητο.