Μπορεί να νιώθει «ανακούφιση» η κυβέρνηση για τη μετά 7 εβδομάδες (κοντά δύο μήνες…) λήξη της απεργίας των πανεπιστημιακών καθηγητών και την επαναλειτουργία των ιδρυμάτων της ανώτατης παιδείας, αφού έτσι έκλεισε ένα μέτωπο από τα πολλά, που έχουν ανοίξει στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε, αλλά… η Πολιτεία, όχι μόνο δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο να ξεφυσάει από ανακούφιση, αλλά αντίθετα είναι υποχρεωμένη να ανησυχεί υπερβολικά!
Επιχειρήθηκε (το συνηθίζουν αυτό οι κυβερνήσεις, γενικώς…) όταν ξεκίνησε η απεργιακή κινητοποίηση των πανεπιστημιακών, να της δοθεί ο χαρακτήρας «συντεχνιακού αγώνα» (αλήθεια, γιατί αυτό συνιστά… ψόγο;) για μισθολογικές τακτοποιήσεις των καθηγητών, αλλά στη συνέχεια αποκαλύφθηκαν κατ’ ανάγκην οι πάγιες παθογένειες του συστήματος, που επί χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες να κουκουλωθούν. Γι’ αυτό, ίσως, και φθάσαμε στο σημερινό χάλι, για το οποίο όμως και πάλι ουδείς τολμάει να κάνει θαρραλέα λόγο!
Κατ’ αρχάς το επίπεδο των αμοιβών των πανεπιστημιακών δασκάλων, είναι αντικειμενικά (πόσω μάλλον συγκριτικά με τα ευρωπαϊκά στάνταρ…) χαμηλό και το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο επαχθές, αν υπολογίσει κανείς και τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζονται οι συνολικές αποδοχές τους (με το πανάθλιο σύστημα των «εξωμισθολογικών επιδομάτων» που ταλανίζει συνολικά τη δημόσια διοίκηση), με αποτέλεσμα στο τέλος της σταδιοδρομίας τους, ο «συντάξιμος μισθός» τους (από τον οποίο και υπολογίζεται η σύνταξη που παίρνουν) να κυμαίνεται περί το 50% του κανονικού μισθού τους…
Και βεβαίως, δεν είναι όλες οι κατηγορίες καθηγητών (όπως ισχύει λ.χ. στους γιατρούς, τους μηχανικούς, τους νομικούς) στις οποίες δίνονται ευκαιρίες εξωπανεπιστημιακής επαγγελματικής απασχόλησης, μέσω της οποίας μπορούν να βελτιώσουν τα εισοδήματά τους – η πλειοψηφία των πανεπιστημιακών δασκάλων είναι υποχρεωμένοι να ζουν από τον μισθό τους, και με αυτόν να αντιμετωπίζουν τις αυξημένες δαπάνες (διαρκούς επιμόρφωσης, κοινωνικές κ.λπ.) που κατ’ ανάγκην συνεπάγεται το λειτούργημά τους.
Δει δη χρημάτων…
Αλλά, όπως «αποκαλύφθηκε» (σιγά που δεν το γνώριζε η Πολιτεία!), κατά τη διάρκεια της απεργίας και από τις δημόσιες τοποθετήσεις των καθηγητών, το μισθολογικό τους είναι το MIKPOTEPO πρόβλημα που ταλανίζει την ανώτατη παιδεία – την παιδεία, γενικότερα. Το μεγαλύτερο και το ουσιαστικότερο είναι το ΑΝΕΠΑΡΚΕΣΤΑΤΟ επίπεδο χρηματοδότησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ανεπαρκέστατο όχι μόνο για την ανάπτυξη (και για τις ανάγκες της Ελλάδος: την εκτόξευση!) της έρευνας που συνιστά και την πεμπτουσία κάθε σωστής και αναπτυξιακά προσανατολισμένης πανεπιστημιακής παιδείας, αλλά ακόμη και για την ικανοποίηση πολύ «πεζών» λειτουργικών αναγκών, όπως λ.χ. να… υπάρχουν κτίρια, αίθουσες διδασκαλίας, αμφιθέατρα, εργαστήρια, βιβλιοθήκες!
Η χρηματοδότηση της παιδείας, ως ποσοστού επί του ΑΕΠ, στην Ελλάδα, βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη, και όχι μόνο σε σύγκριση με τον «μέσο όρο»! Οι πανεπιστημιακοί δήλωναν πως ακόμη και αν κανένα μισθολογικό τους αίτημα δεν ικανοποιόταν, αυτοί θα γύριζαν στις έδρες τους αν η Πολιτεία συμφωνούσε σε μια αύξηση αυτού του ποσοστού χρηματοδότησης της παιδείας από τον κρατικό προϋπολογισμό κατά 25%, για να φθάσει ως ποσοστό του ΑΕΠ το 3,9%, που και πάλι θα υπολειπόταν από τον κοινοτικό μέσο όρο, αλλά εν πάση περιπτώσει θα συνέβαλε σε ένα πρώτο στάδιο στην αντιμετώπιση κάποιων πιεστικών προβλημάτων. Και τελικά ο «συμβιβασμός» επετεύχθη σε μια αύξηση κατά 14%, που ισοδυναμεί (για το 2004) σε πρόσθετα κονδύλια της τάξεως των 19 εκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή σκάρτα 6,5 δισ. δραχμές!
«Γενναιόδωρη» η… σύγχρονη «ισχυρή Ελλάδα», στον κρισιμότερο «κόμβο» της προσπάθειας ανάπτυξης και προόδου -την παιδεία-, με την… παραχώρηση του χρόνου να διαθέσει 6,5 δισ. δραχμές περισσότερο, κάτι λιγότερο δηλαδή από τις «συνήθεις» υπερβάσεις που σημειώνονται σε επιμέρους «μικρά» δημόσια έργα, ή περιπτώσεις κρατικών προμηθειών, λόγω της «ευφυούς» δράσης -και της εγκληματικής ανοχής των κυβερνώντων!- των γνωστών «εθνικών» προμηθευτών και εργολάβων! «Ενίσχυση» 6,5 δισ. όταν οι πρυτάνεις διαμαρτύρονται πως οι υλικοτεχνικές υποδομές των πανεπιστημίων δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες, η ΔΕΗ και ο OTE απειλούν να κόψουν το ρεύμα και τα τηλέφωνα λόγω μη πληρωμής των λογαριασμών – βάλτε τώρα με τον νου σας τι σόι χρηματοδότηση και υποστήριξη παρέχεται για την έρευνα!
Φωνάζουν οι πανεπιστημιακοί, όχι ως «συντεχνία», αλλά ως υπεύθυνοι διαχειριστές του πολυτιμότερου κεφαλαίου που μπορεί να διαθέτει (να επενδύει και να στηρίζεται σ’ αυτό!) μια σύγχρονη πολιτεία, την παιδεία και την «ψυχαγωγία» της νέας γενιάς, ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση όχι μόνο δεν αναπτύσσεται με τα σημερινά επίπεδα χρηματοδότησής της, αλλά διαρκώς υποβαθμίζεται και απαξιώνεται – και η κατάσταση βαίνει επιδεινούμενη: από το 2004, περικόπτονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια για την παιδεία που αποτελούσαν το… 40% της συνολικής ετήσιας χρηματοδότησης! Και η Πολιτεία, όχι μόνο δεν έχει φροντίσει (όπως θα όφειλε – γνώριζε τα χρονοδιαγράμματα!) να εξασφαλίσει από εθνικούς πόρους αυτό το «υστέρημα», αλλά αδυνατεί να καταβάλει και τη δική της «συμμετοχή»!
Πανεπιστήμια
χωρίς πρόγραμμα – και μέλλον!
Οταν άλλες χώρες (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την Ιρλανδία) στήριζαν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητά τους με «κτηνώδεις» επενδύσεις στην παιδεία και την έρευνα, εμείς εδώ κατευθύναμε τα κοινοτικά κονδύλια και τους εθνικούς πόρους σε… τσιμέντα και άσφαλτο – και ας μας προειδοποιούσαν οι «τεχνοκράτες» της E.E. (όπως έκαναν και πριν από λίγες εβδομάδες) ότι αυτού του είδους η εκμετάλλευση της ευρωπαϊκής βοήθειας είναι αντιπαραγωγική και αντιαναπτυξιακή, σε βάθος χρόνου, και μόνο «ευκαιρίες» για κομπασμούς περί «υψηλών ρυθμών ανάπτυξης» (με… ημερομηνία λήξεως, όμως!) προσφέρεται…
Μια σωστή και με στόχευση τη διάρκεια και το μέλλον παιδεία απαιτεί, εκτός από χρηματοδότηση και προγραμματισμό, επιλογές ως προς το είδος της «αγοράς» που θέλεις να δημιουργήσεις (και, βεβαίως, άμεση και λειτουργική σύνδεση της αγοράς με τα πανεπιστημια!), υποδομές. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν ισχύει στην περίπτωση της Ελλάδας! Πριν από λίγα μόλις χρόνια, όταν ο τότε υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης επιχείρησε μια ακόμη «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», είχε ο ίδιος ομολογήσει πως «στα παιδιά μας δίνουμε παλιόχαρτα για πτυχία – και αυτό πρέπει να αλλάξει!» – άλλαξε; Ή εξακολουθούμε να κοροϊδεύουμε τα παιδιά, δίνοντάς τους τάχα «ντουφέκι να πολεμήσουν αύριο…», ενώ γνωρίζουμε πως αυτά τα ντουφέκια δεν έχουν σκανδάλες και «κοκόρους»;
Καμωνόμαστε πως «ενισχύουμε την ανώτατη παιδεία!»… ιδρύοντας κάθε λίγο και λιγάκι «πανεπιστήμια» σε κάθε επαρχιακή πόλη, μάλλον για μικροπολιτικούς και μικροκομματικούς λόγους («ανάπτυξη» των περιοχών, τόνωση της ντόπιας αγοράς, ικανοποίηση του τοπικιστικού αισθήματος κ.λπ.) παρά ως αποτέλεσμα έρευνας και μελέτης των πραγματικών ελλείψεων και αναγκών της ανώτατης παιδείας! Νοικιάζουμε ένα κτίριο, μοστράρουμε και μια ταμπέλα «Πανεπιστήμιο Αγουλινίτσας», ψάχνουμε να βρούμε καθηγητές και… μετά, τ’ αφήνουμε στην τύχη τους, χωρίς χρήματα, χωρίς εργαστήρια, χωρίς επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξή τους…
«Καυχιόμαστε» για τον… μεγάλο αριθμό πανεπιστημίων και σχολών που διαθέτουμε (όσο μεγαλύτερος ο αριθμός, τόσο μικρότερη η «καθ’ ίδρυμα» οικονομική ενίσχυση από το ήδη ανεπαρκές επίπεδο χρηματοδότησης!) χωρίς να… νοιαζόμαστε για το αν και κατά πόσο αυτά τα πανεπιστήμια λειτουργούν σωστά και αν η παρεχόμενη παιδεία βρίσκεται σε κάποια, υποτυπώδη έστω, συνάρτηση με την ανάγκη και τη ζήτηση της «αγοράς» – μας… αρκεί ότι «γεννάμε» πανεπιστήμια και σχολές, οι απόφοιτοι των οποίων (σε πλήθος περιπτώσεων) κάθε άλλο παρά «ισότιμοι» θεωρούνται από τα ξένα πανεπιστήμια (αυτά που αξιολογούνται με «αστερίσκους» – εμείς εδώ έχουμε καμιά αξιολόγηση για τα δικά μας;) στα οποία τυχόν πηγαίνουν για μεταπτυχιακές σπουδές.
Εχουμε «στήσει» το σκηνικό μας, παίζουμε το «έργο» μας (περί δράματος πρόκειται…) και είμαστε και… ικανοποιημένοι από πάνω – εντάξει! Μόνο που αυτό το σκηνικό δεν συνιστά σοβαρότητα – πόσω μάλλον υπεύθυνη παιδεία…