Το ένα, λοιπόν, κρίσιμο σημείο, όπου την περασμένη θητεία συγκρούσθηκε το «νέο» ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη και το «παλιό» της παπανδρεϊκής παράδοσης, ήταν για τον «εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της κοινωνίας» με τραγελαφικά αποτελέσματα. Τα δύο ρεύματα στην ουσία, ιδιαίτερα στη δεύτερη τετραετία, αλληλοαναιρέθηκαν και η διακυβέρνηση της χώρας βυθίστηκε σε τέλμα. O «εκσυγχρονισμός» παραμένει σε εκκρεμότητα και απαιτεί νέες ιδέες, νέα πρόσωπα, νέες δυνάμεις και νέες συγκρούσεις.
Δυστυχώς και ο νέος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος Παπανδρέου, πριν ακόμα αναλάβει επισήμως τα καθήκοντά του εμφανίζεται ως ηγέτης της «δημοκρατικής» παράταξης με αντίπαλο τη «Δεξιά». Αν δεν κάνω λάθος, δεν έχει ακόμη προφέρει τη δεύτερη λέξη και καλό θα είναι να μην την προφέρει. Οχι γιατί, ως ιδεολογικά ρεύματα, δεν υπάρχουν η Αριστερά και η Δεξιά, και αλίμονο αν δεν υπήρχαν, και όσο πιο σαφής και καθαρός είναι ο διαχωρισμός τόσο πιο ομαλή θα είναι η πολιτική ζωή.
Η διαχωριστική γραμμή όμως δεν περνάει ανάμεσα στη «δημοκρατική παράταξη» και τη «Δεξιά». O διαχωρισμός αυτός είναι σκόπιμα εσφαλμένος για να είναι παραπλανητικός. H λεγόμενη «δημοκρατική παράταξη» δεν είναι «αντιδεξιά» και η «Δεξιά» δεν είναι «αντιδημοκρατική». Αντιθέτως το ΠΑΣΟΚ, ως διαχειριστής της εξουσίας, επέδειξε αντιδημοκρατική συμπεριφορά σε όλους τους τομείς, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στη λειτουργία του πολιτεύματος, παραβιάζοντας ή καταστρατηγώντας τους κανόνες της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας ή, τέλος, χειριζόμενο τους δημοκρατικούς θεσμούς στη διακυβέρνηση γενικά, στη Δικαιοσύνη και τη Διοίκηση ειδικότερα με κομματικά κριτήρια.
Αλλά και στον τομέα της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής το ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα στην οκταετία του Κώστα Σημίτη, ενσωμάτωσε πολλά στοιχεία που η συνήθης πολιτική ρητορεία τα αποδίδει στη «Δεξιά», χωρίς να είναι σε θέση να τα ακολουθήσει με συνέπεια. Ετσι μας προέκυψε ο τραγέλαφος της αντιδεξιάς ρητορείας από τη μία πλευρά και της αντιδημοκρατικής και πλουτοκρατικής συμπεριφοράς από την άλλη. O Γιώργος Παπανδρέου αναδεικνύεται ηγέτης αυτού του ερμαφρόδιτου και αντιφατικού ΠΑΣΟΚ και απέναντί του δεν έχει τους «εσωτερικούς εχθρούς» της Δημοκρατίας, αλλά κόμματα που έδειξαν ότι σέβονται τους δημοκρατικούς κανόνες και με τη δική τους, ασφαλώς διαφορετική (αλίμονο αν δεν ήταν), διεκδικούν την εξουσία, σύμφωνα και με το κεντρικό νόημα και περιεχόμενο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Για να κατανοήσει την πραγματική διάταξη των πολιτικών δυνάμεων, ώστε να μην αυταπατάται και να μην εξαπατά, ο Γιώργος Παπανδρέου πρέπει να θητεύσει μερικά χρόνια στην αντιπολίτευση…
Το τρίτο κρίσιμο σημείο όπου συγκρούσθηκε το «παλιό» με το «νέο» ΠΑΣΟΚ είναι ο «πατριωτισμός». O Γιώργος Παπανδρέου, με ισχυρές προσβάσεις στην Ευρώπη και κυρίως στις ΗΠΑ, ως υπουργός Εξωτερικών σε κρίσιμες περιόδους, σύμφωνα με τα κριτήρια του «παλιού» ΠΑΣΟΚ, επέδειξε «αντιπατριωτική» συμπεριφορά και κατηγορείται περισσότερο από «συντρόφους» παρά από αντιπάλους, ως «αμερικανάκι». Ασφαλώς, δεν δεχόμαστε αυτούς τους χαρακτηρισμούς, που άλλωστε καθόλου δεν βοηθούν στην κατανόηση των προβλημάτων. O σαφής δυτικός προσανατολισμός, η προσεκτική διαχείριση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, η απαγκίστρωση από τον τυφλό και δογματικό αντιαμερικανισμό, η εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και η αναζήτηση ρεαλιστικής λύσης στο Κυπριακό αποτελούν στοιχεία εξωτερικής πολιτικής ευρύτερα αποδεκτά.
Το ερώτημα είναι αν γίνονται αποδεκτά και από το σημερινό ΠΑΣΟΚ, του «παλιού» και του «νέου» μαζί, του ενιαίου ΠΑΣΟΚ, του οποίου θέλει να ηγηθεί ο Γιώργος Παπανδρέου ή αν αυτό το ενιαίο ΠΑΣΟΚ έχει την πολιτική βούληση να κάνει αποδεκτή μια ευρύτερα αποδεκτή εξωτερική πολιτική. Και σ’ αυτό το σημείο, κρισιμότατο στις σημερινές περιστάσεις, θα χρειασθεί να βρεθεί στην αντιπολίτευση για να σχηματίσει ενιαία αντίληψη…
Ο Γιώργος Παπανδρέου, λόγω και του ονόματος, θα ενώσει το «παλιό» και το «νέο» ΠΑΣΟΚ σε μια νέα «συσπείρωση» απαραίτητη στις εκλογές. Ισως αυτός να είναι ο μοναδικός λόγος που ο Κώστας Σημίτης εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση. Αλλά αυτό είναι το πολιτικό πρόβλημα; H παράκαμψη των αντιπαραθέσεων εν όψει εκλογών και οι τεχνητές συγκολλήσεις ή η διαμόρφωση συνεπούς πολιτικής ακριβώς μέσα από ιδεολογικές και πολιτικές συγκρούσεις, από τη γενικότερη αντιπαράθεση του «παλιού» και του «νέου»; Να ένας ακόμη λόγος για να βρεθεί στην αντιπολίτευση.