Εχει πολλές «πρωτιές» η χώρα μας. Αλλες την τιμούν (έστω κι αν οι περισσότερές τους έχουν να κάνουν με την αρχαιότητα), κι άλλες είναι ανοιχτές πληγές σε ένα πρόσωπο που θέλει να εμφανίζεται άθικτο και φωτεινό. Για ορισμένες από τις θλιβερές «πρωτιές» της απαξίωσης είναι πολύς ο δημόσιος λόγος, και δριμύτατα καταγγελτικός – για το πανευρωπαϊκό ρεκόρ μας στα τροχαία λόγου χάρη, για την υψηλότατη θέση μας στην κλίμακα που βαθμολογεί τη διαφορά της γραφειοκρατίας σε όλες τις χώρες του κόσμου, για την πολύ χαμηλή ηλικία από την οποία ξεκινάμε το κάπνισμα ή το «ακόμα ένα ποτηράκι». Για άλλες «πρωτιές» όμως ο δημόσιος λόγος (των κομμάτων και των ηγετών τους, των διαύλων, των εντύπων) είναι λιγοστός, ίσα ίσα ένα ψέλλισμα. ΄H μάλλον, για να είμαι όσο πιο δίκαιος γίνεται, για τέτοια οχληρά ζητήματα απουσιάζει ο λόγος των «μεγάλων» κομμάτων, όσων κατέχουν ή διεκδικούν την εξουσία. Αντίθετα, όσα συνηθίζουμε να τα αποκαλούμε «μικρά», μιλούν και παραμιλούν, μόνο που ο λόγος τους, επειδή δεν αφορά «τα σπουδαία και τα μεγάλα» και δεν κολακεύει, δεν βρίσκει πρόθυμο ακροατήριο.
Μια τέτοια αλγεινή «πρωτιά» επισημαίνει η Διεθνής Αμνηστία, στην πρόσφατη έκθεσή της για την «ελληνική πολιτική έναντι των προσφύγων» από τον Ιούνιο του 2002 ώς τον Νοέμβριο του 2003. Αντιγράφω από το Δελτίο Τύπου της οργάνωσης: ««Κορυφή του παγόβουνου» αποτελεί το γεγονός ότι η Ελλάδα χορήγησε το 2003 άσυλο μόνο σε τρεις περιπτώσεις, καταλαμβάνοντας την τελευταία θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και μειώνοντας το ποσοστό των περιπτώσεων χορήγησης ασύλου ως προς τις σχετικές αιτήσεις, από 11,2% το 2000 και το 2001 σε λιγότερο από 0,1% το 2003». Προσδιορίζοντας με αυστηρότητα τους λόγους που οδήγησαν στο μηδενισμό της χορήγησης ασύλου (άρνηση παραλαβής αιτήσεων, αντιμετώπιση ως λαθρομεταναστών όλων όσοι εισέρχονται παράνομα στη χώρα και «επαναπροώθησή τους έστω κι αν απειλούνται, για πολιτικούς λόγους, με καταδίκη σε φυλάκιση ή ακόμα και σε θάνατο, κτλ.), η Διεθνής Αμνηστία δεν αφήνει το περιθώριο να υποθέσουμε ότι η στάση αυτή είναι τυχαία, μια γραφειοκρατική εμπλοκή και τίποτε παραπάνω. Το συμπέρασμα είναι αποκαρδιωτικά σαφές: «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα σύνολο σκόπιμων ενεργειών, μια πολιτική που αποσκοπεί στη φαλκίδευση του δικαιώματος των προσφύγων για πολιτικό άσυλο».
Να παρηγορηθούμε άραγε που δόθηκε άσυλο έστω σε τρεις ανθρώπους μέσα σε έναν ολόκληρο χρόνο; Για να παρηγορηθούμε πρέπει να πιστέψουμε ότι αυτό το τραγικά ασήμαντο 0,1ο/ο, επειδή βρίσκεται μια στιγμή πάνω από το όριο της παγερής αδιαφορίας, σώζει τα προσχήματα, και μαζί τους σώζει την εικόνα μιας χώρας που κάτι ξέρει και από προσφυγιά και από την υποχρέωση της φιλοξενίας.