E πικίνδυνες σχέσεις διαμορφώνει ο Γιώργος Παπανδρέου στο ηλεκτροφόρο δίπολο εξωτερική πολιτική – δημοκρατία. Και μόνο το γεγονός ότι διατηρεί όλο αυτόν τον καιρό τη θέση του υπουργού Εξωτερικών, ενώ είναι υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, μας οδηγεί σε καταστάσεις τις οποίες ουδείς μέχρι χθες μπορούσε να φανταστεί.
Είναι δυνατόν ένας υποψήφιος πρωθυπουργός της Ελλάδας να κάνει δηλώσεις για τα εσωτερικά της χώρας και του κόμματός του από τον… άμβωνα του Φόρεϊν Οφις, του υπουργείου Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, όπως προ καιρού συνέβη; – κάτι που επαναλήφθηκε και στη Γερμανία.
Ο κ. Παπανδρέου όφειλε να παραιτηθεί από καιρό από τα καθήκοντά του. Να έχει παραιτηθεί και τυπικά, όχι μόνον ουσιαστικά, όπως έχει κάνει τώρα, ενώ θυμάται το θεσμικό του ρόλο μόνον όταν αυτός πρόκειται να του προσφέρει εκλογικά οφέλη… Γιατί στην πραγματικότητα, όλο αυτό το διάστημα η χώρα δεν έχει υπουργό Εξωτερικών. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα; Ολα τα έχουμε λύσει και μας είναι… αχρείαστος; E, λοιπόν, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, η Ελλάδα αυτήν τη στιγμή ζει ώρες που θα καθορίσουν το μέλλον της, ενώ ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και για την Κύπρο.
Πρώτα απ’ όλα είναι η Χάγη. Επειτα από πλήθος συναντήσεως μεταξύ των πολιτικών διευθυντών των υπουργείων Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας σε άκρα μυστικότητα, χωρίς καν να τηρούνται πρακτικά και χωρίς να ενημερώνονται ακόμα και κεντρικά αρμόδια επιτελικά στελέχη του ΥΠΕΞ για το περιεχόμενό τους, η Ελλάδα και η Τουρκία έφτασαν τόσο κοντά όσο ποτέ στη σύνταξη του συνυποσχετικού για τη Χάγη.
Ομως, ουδείς γνωρίζει τι θα περιλαμβάνει αυτό το συνυποσχετικό, όπως ουδείς γνωρίζει αν πράγματι η διαπραγμάτευση έχει «κλείσει» ή όχι και αν θα δούμε εντυπωσιακές κινήσεις τις επόμενες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο κ. Παπανδρέου, τόσο ως υπουργός Εξωτερικών όσο και ως ηγέτης μιας παράταξης, όφειλε ειδικά εν όψει εκλογών να ενημερώσει τον ελληνικό λαό για το πού έχουν φτάσει τα πράγματα και, κυρίως, για το τι περιλαμβάνουν τα όσα συζητούνται. Αυτήν τη στιγμή, δεν γνωρίζουμε καν τι περιλαμβάνουν οι συζητήσεις. Πρόκειται άραγε μόνο για την υφαλοκρηπίδα; ΄H μήπως με αφορμή αυτή και, λ.χ., τις γραμμές χάραξης βάσης πάμε σε μια εφ’ όλης της ύλης διαιτησία της Χάγης, για τα χωρικά ύδατα και τα δώδεκα μίλια, για τον εναέριο χώρο κ.ο.κ.; Απάντηση, δεν υπάρχει. Αλλά, αν έχουμε δημοκρατία, πρέπει να το ξέρουμε, ασφαλώς πριν από τις εκλογές.
Εξίσου σημαντικό είναι και το θέμα της Κύπρου. Εκεί, τελικά, τι πραγματικά συμβαίνει; Είναι πασιφανές ότι κάτι ετοιμάζεται. Αναμονή δεύτερης επιστολής Μπους, συνάντησή του με τον Κόφι Ανάν για το θέμα, δηλώσεις Πάουελ για το πόσο κοντά είμαστε… Στην ουσία, δημιουργείται η αίσθηση ότι βαδίζουμε σε ένα είδος «Καμπ Ντέιβιντ» για την Κύπρο – κάτι που, ειδικά αν γίνει προεκλογικά, δεν σημαίνει αναγκαστικά και αποτέλεσμα επί της ουσίας, ούτε καν τη σχετική πρόθεση εγγυάται, αλλά εντελώς άλλα πράγματα…
Ομως, δεν είναι μόνον αυτά. Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε σε μια στιγμή που χτίζεται η περιφερειακή ατζέντα των επόμενων δεκαετιών, με το κέντρο βάρους του κόσμου να μετατίθεται σε αυτό που ονομάζεται πλέον «Ευρύτερη Μέση Ανατολή» και όχι απλώς μας περιλαμβάνει, αλλά μας δίνει νέες καινοφανείς δυνατότητες παρουσίας, συμμετοχής, ρόλου και δράσης σε ό,τι τώρα χτίζεται. Το NATO στρέφεται προς αυτήν καθολικά και δεν αποκλείεται να το δούμε ακόμα και σε ρόλο εγγυητή μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, στο Ιράκ αναμένονται εξελίξεις τέτοιες που θα ερμηνεύουν πλέον ουσιαστικά τον πόλεμο, η Μεσόγειος και η Αφρική έρχονται στο επίκεντρο ενός διεθνούς συστήματος, το οποίο θέλει να παλέψει την τρομοκρατία στη ρίζα της. Και η Ελλάδα; Ολα αυτά δεν την αφορούν;