Δεν έπασχε βεβαίως τόσα χρόνια το ΠΑΣΟΚ επειδή εκλεγόταν ο εκάστοτε πρόεδρός του από τα συνέδρια του κόμματος. Το ΠΑΣΟΚ, όπως και το άλλο μεγάλο κόμμα εξουσίας, η Νέα Δημοκρατία, διατηρεί εσωτερικές δομές και κατασταστικές – οργανωτικές συνθήκες που δεν ευνοούν την παραγωγή πολιτικής σε συνεχή ροή, κατά τις απαιτήσεις των καιρών. Και όταν ένα κόμμα ενδιαφέρεται για την κατάκτηση της εξουσίας, απλώς για να την έχει και όχι για να την κάνει κάτι, ασκώντας την τέχνη της πολιτικής, τότε παρακμάζει και ζημιώνει πολλαπλώς την κοινωνία της χώρας.
Το μεγάλο πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ είναι ότι, εγκατεστημένο για μεγάλο διάστημα στην κυβερνητική εξουσία, είναι πλέον πολιτικά τελματωμένο, γι’ αυτό και μοιραίως έχει μετατραπεί σε κόμμα αξιωματούχων, επικεφαλής ενός κρατικοδίαιτου τμήματος της κοινωνίας. Και για την άσχημη αυτή εξέλιξη δεν φταίει φυσικά σε τίποτε το ότι στο κόμμα ο αρχηγός εκλεγόταν από 4.500 συνέδρους και όχι από 50 ή 100.000 μέλη και από «φίλους».
Αν ο κ. Γ. Ανδρ. Παπανδρέου επιθυμούσε πραγματικά να ξεκινήσει στο κόμμα του μια επιχείρηση πολιτικού εκσυγχρονισμού, μόνο από το ζήτημα του τρόπου εκλογής προέδρου δεν θα άνοιγε τον κύκλο των προβληματισμών του. Το τελευταίο που θα τον απασχολούσε θα ήταν αυτό. Αλλωστε, ιδιαιτέρως στην παρούσα φάση, απολύτως τίποτε δεν εμπόδιζε τον εκτός διαδικασιών και άνευ εσωκομματικών αντιρρήσεων ήδη ανακηρυγμένο νέο αρχηγό να πάρει από το συνέδριο το ενθουσιώδες «ναι» 4.500 οργανωμένων μελών του κόμματος.
Από το συνέδριο ο κ. Παπανδρέου θα έβγαινε έτσι κι αλλιώς ενισχυμένος σε ποσοστό 100% από τη «βάση» του ΠΑΣΟΚ. Ετσι, θα διέθετε, χωρίς να έχει χρειασθεί να κοπιάσει, μια εντυπωσιακά μεγάλης ισχύος «εντολή» από το κόμμα για να προχωρήσει στον όποιας έκτασης εκσυγχρονισμό του θα επιθυμούσε, με στόχο την κατασκευή ενός πολιτικά παραγωγικού οργανισμού «ανοικτού» στην κοινωνία. Τίποτε απολύτως δεν επρόκειτο να εμποδίσει (ακόμη και έπειτα από μία εκλογική ήττα) τον νέο αρχηγό να σχεδιάσει και να εκτελέσει πολιτικές ανανέωσης και εκσυγχρονισμού του κόμματός του.
Οι δύο στόχοι
Ομως, ο διάδοχος του κ. K. Σημίτη κινήθηκε στην υπόθεση αυτή με πρώτους στόχους του να προκαλέσει προεκλογικώς ένα κατά το δυνατόν εντυπωσιακό διαφημιστικό («επικοινωνιακό») «χάπενινγκ» και να πετύχει παραλλήλως με το «άνοιγμά» του σε μια διευρυμένη «βάση» τον περιορισμό της όποιας πίεσης θα του ασκούσαν μελλοντικώς τα κομματικά «ρετιρέ» (οι γνωστοί «κορυφαίοι»).
Για να πετύχει αυτούς τους προφανέστατους στόχους του, ο κ. A. Γ. Παπανδρέου δεν δίστασε να υποβάλει τη «βάση» του στη γνωστή εξευτελιστική διαδικασία «εκλογής» του και στο τραγικό θέαμα του «συνεδρίου της περασμένης Παρασκευής. Αν ελέχθη κατά το παρελθόν ότι ο κ. Κώστας Σημίτης ποτέ του δεν συμπάθησε το παπανδρεϊκής κατασκευής κόμμα του (που όμως υπάκουα υπηρέτησε), σήμερα μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο νέος αρχηγός του, γιος του ιδρυτή του, το περιφρονεί και πάντως επιδιώκει την πλήρη πολιτική-ιδεολογική απονεύρωσή του. Εργαλείο του γι’ αυτό έχει το πολιτικό ψευδολόγημα της «άμεσης δημοκρατίας». Εννοείται ότι ο κόσμος του «σκληρού πυρήνα» των κρατικοδίαιτων μελών απλώς παριστάνει ότι παίρνει στα σοβαρά τα περί «ανοικτής» και «συμμετοχικής» δημοκρατίας. Αντιλαμβάνεται πολύ καλά το παιχνίδι του νέου αρχηγού, αλλά ο κίνδυνος απώλειας της εξουσίας στις προσεχείς εκλογές δυναμώνει σήμερα το συνενοχικό πλέγμα ηγεσίας-βάσης. Ετσι, δεν πρέπει να προκαλεί σε κανέναν εντύπωση το γεγονός ότι η πολιτικώς κάτισχνη εμφάνιση του κ. Γ. Ανδρ. Παπανδρέου στην τηλεόραση της NET, την περασμένη Τετάρτη, «χωνεύτηκε» ταχύτατα από τη «βάση» του κόμματος.
Σήμερα, λοιπόν, ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ διαφημίζει στο ελληνικό κοινό ένα κόμμα που θα είναι στο εξής «ανοικτό» για να κάνει πράγματα που… ουδείς ακόμη γνωρίζει! Καλεί μέλη και «φίλους» να τον στηρίξουν για να προωθήσει σχέδια που ακόμη δεν υφίστανται. Ως βασική εγγύηση για ένα λαμπρό πολιτικό και άκρως δημοκρατικό μέλλον του ΠΑΣΟΚ προβάλλει ο κ. Παπανδρέου την εκλογή του στο αξίωμα του προέδρου. Αυτός προσωπικώς είναι, κατά τήν άποψή του, το μεγάλο πολιτικό πλεονέκτημα του κόμματός του σήμερα, καθ’ οδόν προς μια μείζονα ιστορική «αλλαγή» του.
Οι «τρελαμένοι» της υπόθεσης
Στα τηλεοπτικά δίκτυα, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, «κορυφαία» και μεσαία, δίνουν τις προεκλογικές «μάχες» τους κυρίως με επιχειρήματα που έχουν να κάνουν με την υπεράσπιση της κυβερνητικής πολιτικής της οκταετίας K. Σημίτη. Για την «αλλαγή» που διαφημίζει ο κ. Παπανδρέου μόνον αόριστες αναφορές γίνονται, δεδομένου ότι αυτή είναι ακόμη απροσδιόριστη και στερείται πολιτικού περιεχομένου. Ορισμένοι από τους ρήτορες του κυβερνώντος κόμματος καταβάλλουν, είναι η αλήθεια, φιλότιμη προσπάθεια για να εμφανιστούν ενθουσιώσεις υποστηρικτές της νέας «αλλαγής», αλλά και αυτοί φαίνεται να το κάνουν αυτό μόνο «για τα μάτια».
Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν στα τηλεοπτικά «παράθυρα» οι περιπτώσεις μερικών γνωστών «εκσυγχρονιστών», μικρομεσαίων ιεραρχικώς (και θαυμαστών ορισμένων επιχειρηματικών κύκλων), που με πάθος υπερασπίζονται και τα πεπραγμένα της 8ετίας K. Σημίτη και τα λεγόμενα περί «νέου» ΠΑΣΟΚ από τον νέο αρχηγό. Αυτοί οι φανατισμένοι ρήτορες εμφανίζονται στα «παράθυρα» περίπου «τρελαμένοι», όταν συνομιλούν με αντιπάλους τους. Ανήκουν στην ειδική κατηγορία εκείνων των «εκσυγχρονιστών» που δείχνουν να πανικοβάλλονται (προφανώς για κάποιους συγκεκριμένους λόγους) σκεπτόμενοι ότι ενδεχομένως θα χάσει το ΠΑΣΟΚ την εκλογική μάχη της 7ης Μαρτίου. Αποτελούν αυτοί οι «έξαλλοι» τύποι ένα δείγμα πολιτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ, τα εκφραστικά μέσα και οι γενικότερες συμπεριφορές των οποίων δεν ταιριάζουν σε καμιά περίπτωση με τα περί «ηθικής επαναστάσεως» που διαφημίζει ο κ. Γ. A. Παπανδρέου. Δεν γνωρίζουμε βεβαίως σήμερα, αν και κατά πόσον θα αξιοποιήσει μετεκλογικώς την ειδικού τύπου πείρα αυτών των στελεχών ο κ. Γ. A. Παπανδρέου. Αν πάντως συνεργασθεί με στελέχη τέτοιας ειδικής κατηγορίας, αυτό θα σημάνει πολλά και ενδιαφέροντα για το πώς στ’ αλήθεια εννοεί την «επανάστασή» του ο νέος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και σε ποιου είδους «ανατροπή» αναφέρεται σήμερα.
Ερωτήματα όπως αυτό απομένει να απαντηθούν μετεκλογικώς -και ασχέτως αποτελέσματος- μια και έως τώρα ο διάδοχος του κ. Σημίτη δεν μπόρεσε (και δεν θέλησε) να προσδιορίσει το δικό του «σύστημα ΠΑΣΟΚ», με το οποίο θα αντικαταστήσει το σήμερα υφιστάμενο.
Ολοι οι «φίλοι»
Η περίπτωση αυτών των φανατικών, «τρελαμένων» σήμερα και αγωνιώντων, «εκσυγχρονιστών» παρουσιάζει ένα πρόσθετο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι ο κύκλος τους δεν εκτιμά ιδιαιτέρως μόνον ορισμένους επιχειρηματικούς παράγοντες της χώρας, αλλά έχει στενές σχέσεις και με πρόσωπα που ανήκουν σε χώρους κάποιων «προβεβλημένων» στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Από το πώς, λοιπόν, θα τοποθετηθεί μετεκλογικώς ο νέος αρχηγός απέναντι σε αυτό το κύκλωμα, θα προσδιοριστούν και οι σχέσεις που θα έχει προσεχώς ο κ. Παπανδρέου με κάποια «ρετιρέ» του κόμματός του. Για την ώρα πάντως όλα δείχνουν πως ΟΛΩτων κατηγοριών οι δυνάμεις που στήριξαν το γνωστό μας «εκσυγχρονιστικό» ΠΑΣΟΚ βρίσκονται πίσω από τον κ. Γ. Ανδρ. Παπανδρέου και ενισχύουν με όσα μέσα διαθέτουν τον προεκλογικό αγώνα του. Είναι «φίλοι» του «νέου» ΠΑΣΟΚ και οι διοικούντες αυτές τις δυνάμεις. Και έχουν κάθε λόγο να περιμένουν κάποιες επίσης φιλικές συμπεριφορές «αύριο» από την ηγεσία Παπανδρέου. Από το αν θα ικανοποιηθούν οι ελπίδες τους αυτές ή αν το «Παιδί της Αλλαγής» θα τους απογοητεύσει, αναζητώντας ένα άλλο, νέο «σύστημα ΠΑΣΟΚ», θα κριθεί και το είδος της σήμερα διαφημιζόμενης «ηθικής επανάστασης» και της «ανατροπής» που θα επιφέρει.